محله بلال و داستان اهالی مسجد دوست

تاریخچه

بنا به کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، در اطراف مشهد دو روستای عطار وجود داشته است؛ یکی در سمت راست کال طرق که اکنون خالی از سکنه است و دیگری در نزدیکی مزرعه سمزقند. با نگاهی دقیق به نقشه مشهد مشخص می‌شود روستای دوم عطار که در وقف‌نامه «طومار عضدالملک» در سال ۱۲۷۳ قمری نیز از آن نام برده شده است، در محله بلال کنونی قرار می‌گیرد.

روستای عطار تا حدود سال ۱۳۷۰ همچنان به‌شکل روستایی با شش خانوار سکنه و حدود ۴۰ هکتار وسعت باقی بود و بعد از آن به شهر مشهد پیوست. به‌صورت دقیق‌تر این قلعه پیشین اکنون در داخل خیابان ۲۰ متری بلال، ۱۰ متری عطار (رسالت ۷۲) قرار دارد.

بنا به کتاب «اطلس محلات مشهد»، دلیل نام‌گذاری محله به‌نام بلال حبشی به داستان بازدید حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی برمی‌گردد. او مسجدمحوری محله را به روحیه بلال حبشی ساکنانش تعبیر کرد. بعد از آن خیابان اصلی محله به بلال حبشی تغییر نام یافت. نام محله نیز بر مبنای نام اصلی خیابان گذاشته شده است.

بافت

محله بلال ۱۱۶ هکتار وسعت دارد و در هر هکتار آن ۲۹۲ نفر سکونت دارند که بسیار بیشتر از میانگین شهری و نشان‌دهنده پرجمعیت‌بودن این محله است. ۷۳ درصد زمین‌های محله بلال به ساختمان‌های مسکونی اختصاص دارد و بعد از آن مراکز آموزشی، فضای سبز و تجاری قرار می‌گیرند. این محله بافتی جوان دارد و گروه سنی ۲۵ تا ۳۵ سال بیشترین جمعیت آن را تشکیل می‌دهند.

بیشتر ساختمان‌های این محله یک و دوطبقه و ریزدانه هستند. فعالیت انبار‌های ضایعاتی و بوی نامناسب جوی‌های سطحی ازجمله مشکلات مهم اهالی محله بلال است.

دسترسی

اکنون محله بلال به خطوط مترو دسترسی ندارد، اما خط ۴ مترو در آینده از این محله عبور خواهد کرد. این محله از طریق بزرگراه شهید میرزایی و بولوار خواجه‌ربیع و رسالت به مرکز شهر متصل می‌شود. ایستگاه‌های اتوبوس محله در حاشیه خیابان‌های اصلی است و شهروندان باید فاصله زیادی تا دسترسی به ایستگاه اتوبوس را بپیمایند. به‌طور میانگین ۳۰۳ متر راه از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس راه است.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• بیشتر مغازه‌های حاشیه بزرگراه شهید میرزایی به مغازه‌های خدماتی مثل تعمیر خودرو اختصاص دارد.
• مغازه‌های تجاری راسته خیابان قائم و بلال بیشتر نیاز‌های روزمره اهالی را تأمین می‌کند.
• محله بلال پنج دبستان دارد و از لحاظ برخورداری از مقاطع تحصیلی بالاتر نیز وضعیت محله مطلوب است.
• این محله یک درمانگاه شبانه‌روزی و یک کلینیک تخصصی دارد.
• فراوانی فضای سبز و پارک‌های متعدد و همچنین همسایگی با بوستان بهار از مزیت‌های این محله است.
• مسجدمحوری در محله بلال دلیل نام‌گذاری این محله نیز بوده است. این محله اکنون هشت مسجد دارد.

حدود جغرافیایی

محله بلال از شرق به بولوار رسالت، از شمال به خیابان خواجه‌ربیع ۷، از غرب به بولوار خواجه‌ربیع و از جنوب به بزرگراه شهید میرزایی می‌رسد.

محله‌های دروی، پارک بهار، بهمن، گاز و مسلم در همسایگی محله بلال قرار دارند.