اهــــــالی شهر - نامداران

در میان رجال قاجار که به‌عنوان حاکم یا متولی‌باشی به مشهد آمدند، میرزاجعفرخان‌حسینی، ملقب به مشیرالدوله و «مهندس‌باشی»، یکی از کوتاه‌ترین دوره‌های مسئولیتی را دارد؛ با این‌حال، خدماتش بسیار درخشان است.

ابوالحسن‌خان شاگرد یگانه‌استاد نقاشی اواخر قاجار و اوایل پهلوی، کمال‌الملک غفاری بود. او در طول عمرش آثار زیادی به جا گذاشته است که بیشترین آنها مربوط به فردوسی است.

عباس‌میرزا پیش از ورود به مشهد، از بیماری رنج می‌برده است و روایت‌های تاریخی می‌گویند که او درگیر نوعی بیماری کبدی بوده است. نایب‌السلطنه برای فرار از بیماری و مرگ، پزشکان متعددی را به کار گرفت.

میرزا‌مهدی ولایی، کوشش فراوانی در احیای گنجینه نسخه‌های خطی داشت و دوره جدیدی را در فهرست‌نویسی این کتب در ایران پایه‌گذاری کرد. دست‌نوشته‌های منظم و دقیقش نمونه نظم و دقت عالی این چهره ماندگار در فهرست‌نویسی است.

دکتر قاسم رسا آخرین ملک‌الشعرای آستان قدس بود که اشعار او با سنگ و لعاب درآمیخته و بر معماری حرم، نقش بسته است. او همچنین پزشکی چیره دست بود.

میرزا مهدی نوقانی عالمی از دل نوقان بود که دانش را با اخلاق و خدمت جمع کرد. همان‌قدر که طلاب را در درس فقه و اصول به دقت عادت داد، مردم را هم به آرامش عبادت و گره‌گشایی عملی خو داد.

حاج‌آخوند پس از سال‌ها مشهد را به مقصد تربت ترک کرد، اما صدایش تا روستا‌های دور می‌رسید. مردم او را «حاج‌آخوند» صدا می‌زدند، نه به خاطر لباسش، که به خاطر رفتارش. خانه‌اش پناه بی‌پناهان بود.

رد پای حبیب‌الله بنای رضوی هنوز هم در گوشه‌وکنار حرم‌رضوی دیده می‌شود. پروژه گسترش اطراف ضریح بدون تخریب گنبد، به‌واسطه وزن بالای گنبد و سستی دیواره‌ها، هنوز هم از شگفت‌انگیزترین رویداد‌ها در صحن و سرای حرم است.

هرجا نام استاد پورعطایی می‌آید، آوای دوتار هم تداعی می‌شود. مقام‌هایی مثل «نوایی»، «الله مدد» و روایت‌های پرمغز تربت جامی محور کارش می‌شوند. عاشقانه‌ها و عارفانه‌هایش  طرف‌داران زیادی دارد.

در بازدید و  معاینه جسد، آثار گلوله‌ها و رد داسی که با آن سر کلنل را از بدن جدا کرده بودند، مشاهده و شناسایی شد. برای محل دفن سه مکان حرم مطهر، باغ رضوان و باغ نادری پیشنهاد شده بود که ظاهرا با نظر نخست وزیر وقت، پیکر کلنل را در جایگاه قبلی آن به خاک سپردند.