یک ماهی میشود که اسمشان بین معلمها و دانشآموزان ناحیه بر سر زبانها افتاده است. شدهاند جزو دانشآموزان نخبه. کم افتخاری نیست پیشیگرفتن از دانشجویان کاردرست دانشگاههای کشور، آن هم در مسابقه کشوری آیکرام.
چهار دانشآموز موفق هنرستان استعدادهای درخشان امیرکبیر در رقابت برنامهنویسی رباتیک دانشجویی۲۰۲۴ طرحی ارائه دادند که با آن رتبه دوم را کسب کردند.
متین قربانی، ایلیا زنگنه، مهدیار تقربی و علیرضا کارگر بیشاز اینکه همکلاسی و همتیمی باشند، رفیق و همراه هستند؛ رفقایی که در چند ماه گذاشته برای رسیدن به یک هدف کاری، فکر و ذکرشان را یکی کردند و شدند یک تیم به نام «مگاویژن».
نتیجه این کار تیمی تاکنون برای آنها یک مقام اولی در المپیک فناوری پردیس تهران و یک رتبه دومی در مسابقات دانشجویی ۲۰۲۴ Icrom به ارمغان آورده است. با کسب مقام مسابقات آیکرام، آنها سهمیه مسابقات جهانی خودروهای خودران ۲۰۲۵ کرهجنوبی را هم به دست آوردهاند.
خبر موفقیت آنها اینطور روی سایت خبرگزاری آموزشوپرورش رفت؛ «تیم دانشآموزان هنرستان سمپاد امیرکبیر مشهد در مسابقات آیکرام ۲۰۲۴ دانشگاه امیرکبیر تهران در مسابقات نرمافزار و برنامهنویسی رباتیک خودرو خودران از گروههای دانشجویی پیشی گرفت.»
مهدیار تقربی هفدهسال دارد و سال آخر رشته شبکه و نرمافزار درس میخواند. تا دو سال قبل در دبیرستان هاشمینژاد تحصیل میکرد و جزو دانشآموزان موفق بود. او که علاقهاش چیز دیگری بود، هیچوقت تصور نمیکرد روزی هنرستان را برای ادامه تحصیل انتخاب کند.
مهدیار تعریف میکند: رشتههای مدنظر من، اول ریاضی و بعد تجربی بود. خودم بهشدت به کامپیوتر علاقه داشتم، طوریکه از بچگی ساعتها پای سیستم مینشستم.
او از یکجایی به بعد درمقابل اصرار خانواده برای انتخاب رشته ریاضی مقاومت و تلاش کرد در مسیری قرار بگیرد که به آن علاقه دارد. مهدیار تعریف میکند: وقتی مهندس یوسفی، مدیر سابق هنرستان امیرکبیر که اولین هنرستان سمپادی کشور است، به مدرسه ما آمد و برایمان صحبت کرد، تصمیم گرفتم در آزمون تعیین مرکز، یکی از مراکز منتخبم این هنرستان باشد.
مهدیار که درحالحاضر با چند نفر از دوستانش استارتآپی راهاندازی کرده است و در زمینه هوش مصنوعی و تولید محتوا فعالیتهایی دارد، درباره شکلگیری تیمشان میگوید: از اتفاقات خوب در مدرسه ما این است که به دانشآموزان نخبه سال دوازدهم این فرصت داده میشود که تجربیات خود را دراختیار دانشآموزان سال پایینی بگذارند.
مهدیار همانطورکه انگشتان دستانش را در هم گره میزند، ادامه میدهد: محمدامین اسدی از آن دانشآموزان موفقی است که چند دوره، سهمیه جهانی مسابقات آیکرام را گرفته است. او درزمینه هوش مصنوعی کار میکند.
بعد از صحبتهای محمدامین بود که من و دوستم، علیرضا تصمیم گرفتیم گروهی راه بیندازیم. با شناختی که از متین و ایلیا داشتیم و میدانستیم آنها هم درزمینه هوش مصنوعی تحقیقاتی دارند، با تشکیل گروه در فضای مجازی، تیم چهارنفره ما شکل گرفت.
مسابقات آیکرام کشوری هر سال در دو بخش دانشجویی و دانشآموزی برگزار میشود. مسابقات خودروهای خودران دو بخش شبیهساز و فیزیکال دارد. تیم «مگاویژن» هنرستان استعدادهای درخشان امیرکبیر در محله دانشجو امسال در مسابقاتی آیکرام ۲۰۲۴ که در دانشگاه امیرکبیر تهران برگزار شد، توانست با برنامهنویسی و طراحی و توسعه الگوریتمهای مناسب با استفاده از هوش مصنوعی، خودروهای خودران را در محیط شبیهسازیشده جادهای و شهری تحت کنترل خود داشته باشد و بهاینترتیب با اختلاف خطای کم، بعداز نخبگان دانشگاه فردوسی، رتبه دوم را کسب کند و سهمیه جهانی این رقابتها را به دست آورد.
علیرضا کارگر و مهدیار که همکلاسی بودند، تصمیم گرفتند در آزمون تعیین مرکز، هنرستان سمپاد امیرکبیر هم جزو انتخاب هایشان باشد. علیرضا تعریف میکند: قبولی در رشته ریاضیفیزیک، آن هم مدرسه شهیدهاشمینژاد اولویت اول ما بود، اما خواسته یا ناخواسته، هردو در این هنرستان پذیرش شدیم، بماند که بعد این قبولی، هردو ما تا دو هفته بهشدت ناراحت بودیم.
البته آن هم بهدلیل این تفکر غالب جامعه که هنرستان را انتخاب دانشآموزان ضعیف میدانند، اما بعد آمدن به اینجا و صحبت با مدیرمدرسه دلمان آرام گرفت و بعد از آشنایی با محمدامین و موفقیتهایش، درست مثل این بود در مسیر انتخابیمان روشنایی افتاده باشد و راهمان را پیدا کرده باشیم.
او و همتیمیهایش که بعداز راهنماییهای محمدامین درباره هوش مصنوعی و مسابقات خودروهای خودران در دو لیگ دانشآموزی و دانشجویی به این موضوع علاقهمند شده بودند، تصمیم گرفتند در رقابتهای آیکرام۲۰۲۴ شرکت کنند.
اوج همدلی بین دانشآموزان این هنرستان آنجا شکل گرفت که این تیم، آموزش و تمرینات خود را زیرنظر محمدامین اسدی شروع کردند که درواقع یکی از رقبایشان در آن رقابتها در بخش دانشجویی محسوب میشد.
علیرضا که این روزها بههمراه یکی از همتیمیها به نام متین درکنار تحصیل و تدریس با یک شرکت خارجی درزمینه پردازش و تصویر همکاری میکند، میگوید: حضور محمدامین که هم در مسابقات دانشآموزی و هم دانشجویی چندسال پشت سر هم سهمیه مسابقات جهانی را کسب کرده بود، برای ما قوت قلب و انگیزهبخش بود.
علیرضا از سختی روزهایی میگوید که خود را برای حضور در رقابتی سنگین با دانشجویان دانشگاههای برتر کشور آماده میکردند؛ «روزهایی بود که از ۸ صبح تا پاسی از شب مشغول کار بودیم. هنرستان شده بود خانه دوم ما. حتی وقتی به خانه میرفتیم، گاه تا نزدیک صبح در گروه مجازی با هم درباره چالشهای پیش رو بحث و تبادل نظر میکردیم.»
تجربه اولین حضور در رقابتهای مسابقات بینالمللی برنامهنویسی دانشجویی آن هم با دانشجویان نخبه که بارها در این مسابقات شرکت کرده بودند، اگرچه کمی برای بچههای تیم «مگاو یژن» هنرستان امیرکبیر دلهرهآور بود، این باعث نمیشد از تصمیم خود برای حضور در آن رقابت پا پس بکشند، بلکه با استفاده از تجربیات دیگران با اعتمادبهنفس به کارشان ادامه میدادند.
علیرضا ادامه میدهد: آن روزها همه با ما همراهی میکردند، از آقای مدیر گرفته که با دراختیارقراردادن کلاسی به ما محیط کارگاهی مناسبی برایمان فراهم کرده بود تا معلمها که با نبود ما سر کلاس و درس مدارا میکردند و حتی بابای مدرسه که پابهپای ما تا ۱۲شب در مدرسه میماند؛ اینها مایه دلگرمی ما بود برای اینکه برای برد پا به میدان بگذاریم.
ایلیا زنگنه یکی دیگر از مغزهای متفکر این تیم است که در رقابتهای آیکرام یا برنامهنویسی رباتیک امسال، کنترل بخش جادهای را عهدهدار بوده است.
ایلیا برخلاف دوستانش، شناخت چندانی از کامپیوتر نداشته و علاقهاش ادامه تحصیل در هنرستان و رشته الکترونیک بوده است، اما بعداز قبولی در این هنرستان، نگاهش به دنیای کامپیوتر تغییر میکند. میگوید: درحالیکه درسهایم خوب بود و میتوانستم در رشتههای تجربی و ریاضی تحصیلاتم را ادامه دهم، تصمیم گرفتم به هنرستان و رشته الکترونیک بروم. اما بعد قبولی و مشورتگرفتن از مدیر هنرستان، نگاهم به رشته کامپیوتر و پیشرفتهایی که در دنیای کامپیوتر هست، تغییر کرد.
ازجمله پیشرفتهایی که ایلیا به آن اشاره میکند، دعوت از او و همتیمیهایش برای همکاری با شرکتهای دانشبنیان درکارخانه نوآوری است.
همچنین همکاریاش با یک تیم بینالمللی کانادایی که چندماهی است این همکاری را شروع کرده است؛ «ازطریق یک گروه در فضای مجازی که درزمینه برنامهنویسی و هوش مصنوعی فعالیت میکردند، با تیمی آشنا شدم. من در آن تیم بهعنوان کوچکترین عضو همکاریام را شروع کردم، درحالیکه اکثر آنها مدارک ارشد یا پیاچدی از دانشگاههای معتبر دارند.»
متین قربانی سال دوازدهم رشته پردازش تصویر را پشت سر میگذارد. او هم مثل دوستانش هیچوقت به ادامه تحصیل در هنرستان فکر نمیکرده است. اما از این تقدیری که برایش رقم خورده، خوشحال است و آینده خود را در این مسیر ناخواسته، میبیند.
او که درحال حاضر درکنار تحصیل با یک شرکت اماراتی در زمینه پردازش تصویر همکاری میکند، میگوید: شاید اگر در این هنرستان درس نمیخواندیم و انتخابی جز رشته کامپیوتر داشتیم، به موفقیتهایی که الان تیم ما کسب کرده است، دست نمییافتیم.
متین هم از همدلی تیم چهارنفرهشان میگوید و تقسیم کاری که بین خودشان تعریف شده بود؛ «ما امسال در دو رقابت شرکت کردیم. المپیک فناوری که آبانماه و در بخش دانشآموزی برگزار شد و موفقبه کسب مقام اول و مدال طلای آن رقابتها شدیم. درست یک ماه بعد که صحبت از برگزاری مسابقات آیکرام شد باتوجهبه ظرفیتها و توانایی در المپیک فناوری تصمیم گرفتیم در آن مسابقات، آن هم در رده دانشجویی در بخش شبیهسازی که خودش به دو بخش شهری و جادهای تقسیمبندی میشد، شرکت کنیم.»
متین از چالشهای پیش رو میگوید و تلاش برای رفع باگهایی احتمالی و مختلکننده کار؛ «ما در این رقابت در لیگ دانشجویی شرکت کرده بودیم. خب این کار را برای ما کمی سخت میکرد. حدود دو ماه قبل در المپیک دانشآموزی شرکت کرده و رتبه اول کشوری را کسب کرده بودیم. برای حضور در لیگ دانشجویی باتوجهبه چالشهایی که در مسیر وجود داشت، نیاز بود در کدهای برنامه تغییراتی ایجاد کنیم. من و ایلیا دو هفته بسیار سخت و پراسترس را پشت سر گذاشتیم. البته بچهها هم در ارائه الگوریتمها و پیشنهاد راهحلهایی که خیلی جاها کارساز بود کمکمان کردند.».
اما بخش هیجانانگیز کار این تیم چهارنفره به سومین روز حضور در خود رقابت برمیگردد که متوجه شدند اختتامیه رقابتها یک روز جلو افتاده است و آن روز، فینال جادهای و فردا رقابت شهری را پیش رو دارند.
متین تعریف میکند: این رقابتها در دانشگاه امیرکبیر برگزار میشد و قرار بود هفتروزه باشد. روز دوم نرمافزار شبیهساز را با سیستمهای آنجا تست کردیم. چون هرچه سیستم قویتر بود، الگوریتم تغییر میکرد و باید برنامه را با سیستمهای آنجا آزمایش میکردیم. خلاصه که شببیداری و استرسهایی را تحمل کردیم که با اعلام رتبه دومی برایمان شیرین شد.
در پایان این گفتوگو هرکدام از بچهها، به یکی از پرسشهای ما پاسخ میدهند. متین درباره برنامه ویژه گروهشان برای مدیریت ترافیک شهر میگوید: ما طراحی برنامهای برای چراغهای راهنمایی را در سر داریم که براساس سنگینی ترافیک و تعداد خودروها برنامه هوش مصنوعی، چراغهای سبز و قرمز را تنظیم کند و اینکه زمان تردد خودرو آتشنشانی یا آمبولانس بهصورت خودکار، مسیر تردد آنها سبز باشد.
این گروه برای آینده هم برنامه همکاری دارند. مهدیار میگوید: ما چهارنفر تجربه کاری مشترک با شرکتهای دانشبنیان در کارخانه نوآوری و مسابقات آیکرام را داشتهایم. از برنامههای ما بعد رسیدن به سن هجدهسال، ثبت شرکت و همکاری جمعی است.
حمایتنشدن نخبهها در کشور ما فکرهایی را به سر ایلیا انداخته است که درباره آن تعریف میکند: متأسفانه در کشور آنطورکه باید، از نخبهها و مغزهای متفکر حمایت نمیشود، درحالیکه کشورهای دیگر دانشآموزان و دانشجویان نخبه را رصد و از آنها برای همکاری دعوت میکنند. ریشه ما در این خاک است و به آن عِرق داریم.
اگر نخبگان بیمهری ببینند و حمایت نشوند، استعدادهای آنها هدر میرود و انگیزهشان برای خیلی چیزها کم میشود. بودند هممدرسهایهای ما که هر سال سهمیه جهانی را کسب میکردند، اما توانایی ادامه راه را نداشتند. فقط ثبتنام برای ورود به مسابقات جهانی ۱۳میلیونتومان هزینه دارد. هزینه رفتوبرگشت، اسکان و... به کنار. اگر حامی مالی نباشد، عملا این موفقیتها از یک پذیرش سهمیه جهانی و یک گواهینامه فراتر نمیرود!
حرف آخر را هم علیرضا میزند: ما برای همین مسابقات آیکرام بسیار به زحمت افتادیم. بزرگترین دغدغه ما برای هفت روزی که باید در تهران میبودیم، تهیه جایی برای اسکان بود و ناهار و شام. درحقیقت حمایت چندانی از ما نشد. البته از حق نگذریم، مدیر هنرستان آقای مهندس بهمدی، دلسوزانه و پدرانه حمایتمان کردند. حتی بعضی جاها برایمان از جیب هزینه میکردند تا کارها انجام شود.
* این گزارش پنجشنبه ۱۱ بهمنماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۸۲ شهرآرامحله منطقه ۱۱ و ۱۲ چاپ شده است.