با ظاهری ساده، همراه کتاب و سررسیدی زیر بغل از راه میرسد. خلیلالله نیازی سالها با کار داوطلبانه برای روستای آن زمان و ریاست شورای اجتماعی محله مهدیآباد در این دوران، بین اهالی شناخته شده است.
او هرجا و در هر جلسهای بیپرده از مشکلات معیشتی مردم محله میگوید. هرجایی که تریبون پیدا کند و از هرکسی که کاری از دستش بربیاید، کمک میخواهد، آن هم نه برای خودش، بلکه برای افرادی که در محله هرروز چشم در چشمشان دارد و میداند که درگیر چه مشکلاتی هستند. یکیشان بیمار لاعلاج دارد، دیگری سرپرست بدی دارد که کاش نمیداشت و آن دیگری یتیم است و دستی بالای سرش ندارد.
او فرصتی میخواست تا ازطریق شهرآرامحله صدایش را به گوش خیران بیشتری برساند. حالا این شما و این روایت او از وضعیت محله.
برای گفتگو وارد مسجد دو نور محله میشویم؛ پایگاه بسیاری از فعالیتهای خیرخواهانه او و جایی که معمولا خیران کمکهایشان را میآورند.
در ابتدای صحبت، نیازی به بافت مهاجرنشین محله اشاره میکند و توضیح میدهد: این محله پناهگاه بسیاری از خانوادههای کمبضاعت است؛ چون اجارهبهای نسبتا اندکی دارد و ازسویی بسیاری از خانوادههای روستایی که به شهر مشهد میآیند، همان ابتدا در این محله ساکن میشوند.
او میگوید: علاوهبر مهاجران کشورهای همسایه، عده زیادی از روستاهای کمآب و دچار خشکسالی جنوب خراسان یا استان سیستانوبلوچستان به اینجا آمدهاند. با این مهاجرتها در این محله اغلب اقوام سکونت دارند، از بلوچ و کُرد و ترک گرفته تا افغانستانی، پاکستانی و....
نیازی با بیان اینکه اجارهبها و پول رهن خانه در محله مهدیآباد هم خیلی زیاد شده و باورنکردنی است، اضافه میکند: خانوادههای بیسرپرستی هستند که باید حداقل ماهانه ۳ تا ۴میلیون اجاره بدهند. اینها همیشه کارت یارانهشان دست مالک است و بقیه اجاره را بهسختی جور میکنند.
وضعیت وخیم معیشتی همسایهها نیازی را بر آن داشته است که قبل از هر چیزی به فکر مستمندان محله باشد. او کارش را با شناسایی چندخانواده مستضعف در ابتدای دهه۸۰ شروع کرده و حالا نام بیشاز هزار خانوار نیازمند را فهرست کرده است.
او میگوید: سال۱۳۸۴ کار را با حمایت از پنجخانوار مستضعف شروع کردیم و بعد دوازدهخانوار دیگر هم به آنها اضافه شد.
آنطورکه میگوید، عدد خانوارهای نیازمند حمایت، پیشاز شیوع کرونا به سیصدخانوار رسیده و حالا هم ۱۱۶۳خانوار نیازمند و مستضعف تحت پوشش کمک هستند. این خانوارها در پنجدسته طبقهبندی شدهاند که در اولین سطح که نیازمندترینها هستند، ۲۴۲خانوار جای گرفتهاند. او میگوید:آنهادرگیر بیماری صعبالعلاج هستند یا بدسرپرست و بیسرپرست محسوب میشوند.
نیازی ادامه میدهد: در سطح بعدی، ۵۷۲خانوار مستمند و نیازمند حمایت قرار دارند و همینطور ادامه دارد تا به عدد ۱۱۶۳خانوار میرسیم.
در این سالها آشنایان او و خیران دیگری از سایر مناطق شهر پیشقدم شده و با محله و آقای نیازی ارتباط گرفتهاند؛ خیرانی که دستمریزاد دارند و از نان سفره یک خانواده تا جهیزیه نوعروس را تأمین میکنند. البته که اوضاع مثل سابق نیست و گویا جیب این خیران هم مثل قبل پول ندارد.
آقا خلیل درباره این وضعیت میگوید: قبل از کرونا با همکاری خیریهها تا سالی صدسری جهیزیه اهدا میشد. از این تعداد سیسری توسط خیران در محله و بقیه با معرفی به خیریههای شهر تأمین میشد. اما حالا تعداد آن انگشتشمار و اقلام هم خیلی محدود شده است.
او هر کمکی را شایسته قدردانی میداند و ادامه میدهد: ماه گذشته، چهارسری لوازم پلاستیکی جهیزیه توسط خیران و در قالب ستاد ازدواج آسان محله اهدا شد که کمارزش نبود.
در ادامه گفتگو مشخص میشود که خیراندیشان محله مهدیآباد، گاهی با همکاری خیران، کفش و لباس بهدست نیازمندان محله میرسانند و گاهی هم غذای گرم و بستههای خواربار. اما شاید اصلیترین کارشان، توزیع کارت نان بین نیازمندان باشد.
نیازی میگوید: هزار کارت نان سهعددی چاپ کردیم و با دو نانوایی محله هم قرار گذاشتم که در ازای این کارتها نان بدهد. به این ترتیب ماهانه پانصد تا هزارقرص نان به خانوادههای نیازمند میدهیم. البته در ماه مبارک رمضان به ۳ هزارعدد نان هم رسید.
او تأکید میکند: وضعیت معیشتی تعدادی از خانوادههای محله طوری است که نیازمند کارت نان روزانه هستند، وگرنه گرسنه میخوابند. آن خواننده که این مطلب را میخواند، بداند که گرههای زندگی این افراد یکیدوتا نیست.
«دخترانشان وام ازدواج را میفروشند؛ چون ضامن ندارند.» آقا خلیل با این جمله وجه دیگری از زندگی نیازمندان محله را تشریح میکند و میگوید: خانمهای سرپرست خانوار، یا کار فصلی دارند یا در خانه دیگران نظافت میکنند. عدهای هم با دستمزدهای بسیار ناچیز در خانه کار میکنند، اما پول کم و گاهگاه، کارشان را راه نمیاندازد. خیلی از بچههای این خانوادهها حتی در سال، رنگ گوشت را نمیبینند.
نیازی با اشاره به این موارد، خطاب به بقیه شهروندان میگوید: این نیازمندان را فراموش نکنید. مسئولان و کارآفرینان هم پیشقدم بشوند و در اینجا کارگاه و کارخانه دایر کنند تا شغلی برای این همشهریان فراهم باشد.
* این گزارش دوشنبه ۱۹ شهریورماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۹۱ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.