چهل‌تکه‌های پرفروش
مددجویان مؤسسه فرهنگی محله جلالیه با خرده پارچه‌های دور ریختنی درآمدزایی می‌کنند.
روی چند میز کوچک، نمونه‌هایی از وسایل تولیدشده چیده شده است، از دم‌کنی گرفته تا دستگیره، جانماز، عروسک و دیگر موارد. اینجا کارگاه خیریه محله جلالیه است. کارشان را از ایام شیوع کرونا و تولید ماسک شروع کرده‌اند. در آن دوران چند چرخ خیاطی دست دوم تهیه و تولید ماسک را شروع کردند.
ابتدا ماسک‌ها را بین اطرافیان و خانواده‌های تحت پوشش توزیع کردند و پس‌از مدتی آن‌ها را در بازار مجازی به فروش رساندند. سپس با چند تولیدی مذاکره کردند و تکه‌پارچه‌های بدون‌استفاده آن‌ها را گرفتند. از آن به بعد، تولیدی کارش را با محصولات متفاوتی ادامه داد؛ محصولاتی که با پارچه‌های بریده و دورریختنی فراهم شد.
اینجا مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت دانش‌آوران در محله جلالیه است که سه سال پیش موضوع گزارش ویژه شهرآرامحله بود. حالا بخش تولید پارچه و لوازم چهل‌تکه به آن افزوده و اخیرا با حمایت شهرداری منطقه چرخ خیاطی تازه نفسی هم به آن‌ها هدیه شده است. همین موضوع ما را به اینجا آورد تا از روند کارشان گزارشی تهیه کنیم.
کار فرهنگی در جلالیه
زهرا توکلیان‌حقیقی سی‌سالی می‌شود که فعالیت فرهنگی دارد. از همان ابتدا همراه تحصیل و فعالیت در بسیج، تدریس قرآن را در برنامه‌اش داشته است. او که سطح ۲ حوزه علمیه و فوق‌لیسانس فقه و مبانی حقوق دارد، از سال۱۳۸۴ فعالیت رسمی آموزشی قرآن را در مسجد امام‌زمان (عج) محدوده گل‌ختمی آغاز کرد. اما بعد‌از مدتی به‌دلیل مشکلات، همان فعالیت‌ها را در یک طبقه از منزلش دنبال کرد. بعد‌ها به‌دنبال مجوز مؤسسه قرآنی رفت و درنهایت سال۱۳۹۰ محل فعلی مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت دانش‌آوران را در محله جلالیه افتتاح کرد.
اینجا را انتخاب کرد، چون به نظرش آن‌چنان‌که باید و شاید در این محله فعالیت فرهنگی صورت نگرفته بود. از ابتدای کار مؤسسه کنار آموزش قرآن به فعالیت‌های متنوع فرهنگی می‌پرداختند، مثل تربیت مربی قرآن و تفسیر، تربیت مربی دبستان، برگزاری کلاس‌های مشاوره و روان‌شناختی و مهد و پیش دبستانی قرآن.
هفته‌ای یک روز هم دورهمی تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه برای بانوان محله دارند. علاوه‌بر این‌ها می‌توان به فعالیت انتشارات مؤسسه و کتابخانه مفصل و جامع آن اشاره کرد.
کار خیر با «رفعت»
مؤسسه، خیریه‌ای نیز به نام امام‌زمان (عج) دارد. زهراخانم سال۱۳۹۰ زمانی‌که برای آموزش به روستا‌های منطقه تبادکان می‌رفته، شاهد وضعیت وخیم اقتصادی خانواده بعضی دانش‌آموزان بوده است. همین تجربه، نقطه شروع فعالیت‌های خیر مؤسسه است. از‌طرفی عده‌ای می‌آمدند و شهریه اندک مهد قرآن را هم نداشتند؛ به‌همین‌دلیل تعدادی از خانواده‌ها تحت پوشش مؤسسه قرار گرفتند.
در ابتدای فعالیت افراد بسیاری برای حمایت معیشتی به مؤسسه مراجعه می‌کردند؛ از مناطق مختلف شهر و حتی روستا‌های اطراف. وقتی تعداد خانواده‌های نیازمند تحت پوشش زیاد شد و به عدد ۲۵۰ رسید، مؤسسه، طرحی را به نام «رفعت» آغاز کرد که در این طرح قصد کردند به خانواده‌ها شغل و حرفه بیاموزند.
زهراخانم می‌گوید: قبل از طرح رفعت، خیران را از نقاط مختلف و از بین خادمان حرم مطهر جمع کرده بودیم و کمک‌های آن‌ها را با عنوان کمک‌هزینه درمان و معیشتی به دست نیازمندان تحت پوشش می‌رساندیم.
چهل‌تکه‌دوزی گروهی
در قالب طرح رفعت از مربیان فنی و حرفه‌ای دعوت کردند تا به مؤسسه بیایند و به بانوان نیازمند و سرپرست خانوار هنر‌هایی مانند دوختن چادر مشکی، گلیم‌بافی، گُل‌سازی و خیاطی آموزش دهند. برای تعدادی هم چرخ خیاطی و دستگاه سبزی‌خردکن تهیه کردند تا در منزلشان مشغول به‌کار شوند.
زهراخانم می‌گوید: طرح‌ها را از فضای مجازی الگو گرفتیم و به بانوان تحت پوشش مؤسسه دوخت چهل‌تکه را آموزش دادیم. خانم‌هایی که سنشان زیاد بود، برای اینکه در تولید نقشی داشته باشند، برش و مرتب‌کردن تکه‌پارچه‌ها را برعهده گرفتند. عده‌ای هم دسته‌بندی رنگ‌های پارچه‌ها را انجام می‌دادند. حتی یک روز هم شده به اینجا می‌آمدند و فعالیت داشتند.
عمدا این‌گونه برنامه‌ریزی کرده بودیم که بانوان به مؤسسه بیایند؛ چون به این نتیجه رسیدیم که بودن در جمع دیگر بانوان حس امیدواری به زندگی را در آن‌ها تقویت می‌کند. در مرحله بعدی، اگر آدم توانمندی بود، همین شغل را خوب یاد می‌گرفت. درنهایت می‌خواستیم به نوعی خودشان در کسب معیشتشان سهیم و کرامت نفس داشته باشند.
کیسه بوکس شیطانی!
همراه زهراخانم توکلیان از پله‌ها بالا می‌رویم و به طبقه دوم می‌رسیم. دور‌تا‌دور این طبقه قفسه کتاب و وسط فضا هم صندلی قرار گرفته است. قسمتی از فضا را هم به کارگاه تولیدی چهل‌تکه اختصاص داده‌اند. اینجا پر از تولیدات متنوع با پارچه‌های جور‌واجور است؛ جانماز، انواع کیف‌ها و حتی کیسه بوکس! کیسه بوکس مذهبی دوخته‌اندکه پایین و بالایش از پارچه‌های چهل‌تکه است. داخل آن هم با تکه‌پارچه‌های زائد پر می‌شود.
وسط کیسه بوکس نوشته شده است: «کار‌های شیطان» و دور آن نوشته شده: «دروغ، آسان‌سازی گناهان، زینت‌دادن به کار‌های بد» و غیره. کیسه بوکس دیگر هم بر محور کار‌های ممنوعه مانند حرف زشت، مسخره‌کردن، غیبت‌کردن و تهمت‌زدن است که بچه‌ها باید به آن‌ها مشت بزنند.
زهراخانم می‌گوید: کیسه بوکس‌ها در مدارس استفاده می‌شود و همیشه سفارش داریم. بالشتک قرآنی در بازار مجازی فروش خوبی دارد و به سرتاسر کشور ارسال می‌شود. روی آن چهل‌تکه و داخلش بلند‌گوی کوچکی است که در زمان خواب نوزاد برایش قرآن و ادعیه پخش می‌کند. کش مو در رنگ‌های مختلف تولید و به‌عنوان جایزه در مسابقات مختلف به دختران اهدا می‌شود.
علاوه‌بر این‌ها ساک نان چهل‌تکه، کیف و کلاه چهل‌تکه، ساق دست، انواع مختلف جانماز در سایز‌ها و با رنگ‌های مختلف و کیف‌های دستی با طرح ضامن آهو تولید کرده‌اند که به زائران پیاده امام‌هشتم (ع) هدیه می‌شود.
کار بیشتر با تجهیزات جدید
زهراخانم می‌گوید: نمایندگان شورای اجتماعی و دفتر بازآفرینی محله و همچنین نمایندگان شهرداری منطقه آمدند و از محیط مؤسسه و کارگاه دیدن کردند. آنجا مطرح کردیم که ما به چرخ راسته‌دوز نیاز داریم. چرخ خیاطی خودمان کفاف میزان فعالیت و تولید بانوان را نمی‌داد. چرخ اضافه‌شده کارمان را خیلی راحت کرده است و امیدواریم این حمایت و کمک به تهیه تجهیزات ادامه‌دار باشد. هدف اصلی ما مشارکت دادن مددجویان در کار و امید دادن به زندگی آن‌هاست.
فاطمه حسینی خیاط هنرمند محله است که برای رضای خدا به اینجا می‌آید و تکه‌های پارچه را به هم می‌دوزد. او علاوه‌بر‌این آموزش خیاطی به علاقه‌مندانی را که می‌خواهند در خانه کار کنند، برعهده گرفته است و ازطریق یکی از دوستانش با ظرفیت‌ها و فعالیت‌های این مؤسسه آشنا شده است.
فاطمه‌خانم می‌گوید: اینجا چند چرخ خیاطی قدیمی داریم که بیشترشان زود‌به‌زود خراب می‌شود. حالا با کمک شهرداری منطقه این چرخ تهیه شده و کار راحت‌تر است. اگر بیشتر از این حمایت کنند، کار گسترده‌تر خواهد شد. اگر چرخ خوب بدهند، نیروی کار زیاد است.
* این گزارش دوشنبه ۲۰ آذرماه ۱۴۰۲ در شماره ۵۵۸ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آخرین نسل پرده‌نویس‌های مشهد 
خاطرات مشهدی‌ها از ملا و مکتب 