کوچه دلافروز یا حسینباشی ۱۲ از معابر قدیمی محله حسینباشی است. قدیمیها آن را به نام «کوچه مسجد» میشناسند. تا نیمقرن قبل، این محدوده، زمین بایر و بخشی هم باغهای انگور بود. مرحوم حسین باشیزادهفخار که کوره آجرپزی داشت، مالک بیشتر زمینهای این محدوده از شهر بود.
بعد از انقلاب، فرعیهای کوچه که شماره داشت به نام شهدا مزین شد؛ کوچه دلافروز از معدود کوچههای فرعی است که نامش از قبل انقلاب تاکنون تغییر نکرده است.
این معبر محل سکونت سه شهید بوده است. خانه شهیدان رضا و مهدی میرزایی در این کوچه است.
شهید محمود فکوربافنده یکی دیگر از شهدای این کوچه بوده است که در ۱۴ سالگی عازم جبهه شد. نرگس ماندگاری مادرشهید و از قدیمیهای کوچه دلافروز، بیش از پنج دهه در این کوچه ساکن است. با او همقدم میشویم و او برایمان درباره پیشینه کوچهشان توضیح میدهد.
این ملک موقوفه، در گذشته منزل حاجعباس و همسرش که اصالتا یزدی بودند، بوده است؛ آنها خانه خود را در زمان حیاتشان وقف مسجد احمدیه کردند.
حاجرضا وطنچی، از بازاریهای بنام خیابان خسروی، در اوایل دهه ۴۰ قطعه زمینی را وقف ساخت مسجد کرد. حاجکاظم پسر حاجرضا با همت اهالی این مسجد را بنا کرد.
داستان وقف زمین مسجد احمدیه و ساخت آن توسط مردم را از زبان یکی از اهالی کوچه دلافروز که دستکم ۴۸ سال ساکن این کوچه بوده بشنوید: