خیابان خسروی پاتوق عروس و دامادهای مشهد است 
مدرسه «شهید مطهری» می‌خواهد اندیشیدن را یاد دهد 
مدرسه «شهید مطهری» می‌خواهد اندیشیدن را یاد دهد
ساختمانی نوساز در انتهای جنوبی پارک نصرت به چشم می‌خورد به نام فرهنگ‌سرای سلامت. قرار است خودم را به طبقه سوم این ساختمان برسانم که آدم‌ها و اتاق‌های تودرتوی آن هیچ ارتباطی به اسم این مکان ندارند و برای کار دیگری در آنجا حضور دارند؛ معلم‌هایی برای تدریس، مدیر و معاون و مشاور مدرسه و دانش‌آموزانی برای تحصیل.
مدرسه‌ای که سال گذشته افتتاح شد، با شکل‌وشمایلی متفاوت که نظیر آن به‌عنوان دومین شعبه از مدارس شهیدمطهری در سال ۱۳۶۴ در مشهد احداث شده و هنوز تازه‌نفس است. حال اینکه چرا بعد از گذشت سال‌ها این مدرسه نوپا، در شهرک شهیدرجایی و نه جای دیگر افتتاح شده و چه ماجرا‌هایی در دل خود دارد، شنیدنی است. آنچه می‌خوانید، حاصل گفتگوی ما با علی شیخ‌الاسلامی، مدیر دبیرستان علوم ومعارف اسلامی شهیدمطهری است؛ قصه‌ای کوتاه از آغاز تاکنون...
آغازی با یک سفر
همه‌چیز در یک سفر اتفاق افتاد. سفر آیت‌ا... امامی‌کاشانی، تولیت مدارس شهیدمطهری در کشور، به مشهد و دیدارش با سیدصولت مرتضوی، شهردار مشهد. درواقع گزارش‌های شهردار از حاشیه شهر مشهد به‌خصوص شهرک شهیدرجایی و حضور فرقه‌های مختلف در آن، گسترش اعتیاد، خریدوفروش موادمخدر و... در این منطقه، آیت‌ا... امامی‌کاشانی را مجاب کرد تا مجوز راه‌اندازی شعبه‌ای جدید از مدارس شهیدمطهری را بعد از حدود ۳۰ سال در شهرک شهیدرجایی بدهد؛ شعبه‌ای به نام دبیرستان علوم ومعارف اسلامی شهیدمطهری. بعد از این دیدار بود که شهرداری برای تهیه مکان و زیرساخت‌های موردنیاز این مدرسه تصمیم گرفت و تولیت مجموعه مدارس شهیدمطهری مجوز راه‌اندازی آن را داد.
افتتاح مدرسه در آخرین روز تابستان
حالا نوبت به این می‌رسد تا بار افتتاح این مدرسه جدید را بر دوش کسی بگذارند که با چندوچون کار آشناست. بعد از مشورت‌ها و پیگیری‌ها، قرعه به نام علی شیخ‌الاسلامی می‌افتد که خود تحصیل‌کرده و فارغ‌التحصیل مدرسه و دانشگاه شهیدمطهری است و قبل از اینکه مدیریت دبیرستان را به عهده بگیرد، در شعبه اول و قدیمی مدرسه شهیدمطهری، معلم بوده است.
اردیبهشت ۹۳ از راه می‌رسد و افتتاح این مدرسه به طور رسمی آغاز می‌شود و از خردادماه نیز شروع به جذب دانش‌آموزان علاقه‌مند می‌کنند. قصه جذب بچه‌ها بدون وجود مکان نیز از بخش‌های درخورتوجه این ماجراست؛ اینکه همکار‌ها و دست‌اندرکار‌های این مدرسه، به مدرسه‌های موجود در شهرک شهیدرجایی می‌روند و برای مدیر و معلم‌ها و دانش‌آموزان از اهداف و برنامه‌هایش می‌گویند تا کسانی که علاقه‌مند به تحصیل در چنین مدرسه‌ای هستند، در آن ثبت‌نام کنند.
عده‌ای استقبال می‌کنند ولی فقط ۴۰ دانش‌آموز پسر و ۴۶ دانش‌آموز دختر در مصاحبه و آزمون مدرسه موفق می‌شوند. درنهایت ساختمانی یک‌طبقه بین حر ۱۵ و ۱۷ برای دختران با دو کلاس در پایه اول درنظر گرفته می‌شود، اما هنوز مکانی مناسب برای پسر‌ها مشخص نشده است و این بلاتکلیفی مکان تا عصر ۳۱ شهریور ۱۳۹۳ ادامه می‌یابد... تا آن روز بعد از پیگیری‌های فراوان شهرداری و رصد مکان‌های مختلف در آن محدوده، طبقه سوم فرهنگ‌سرای سلامت در حاشیه بوستان نصرت، واقع در حر ۲/۲ که ابتدای شهرک شهیدرجایی است، به طور موقت انتخاب شود و دانش‌آموز‌ها در دو پایه اول و یک پایه دوم از اول مهرماه ۱۳۹۳، سال جدید تحصیلی خود را شروع کنند.
دوستداران کار خوب، اینجا را تنها نمی‌گذارند
ظاهرش زیاد شبیه مدرسه‌های دیگر نیست؛ یک طبقه از یک ساختمان با چند دیوار نزدیک به هم که در خود اتاق‌های پرورشی، نمازخانه، اتاق کامپیوتر، سه کلاس درسی و اتاقی برای کادر اداری و استراحت معلم‌ها را جای داده است. زنگ تفریح، اگر چند نفر از بچه‌ها در وسط سالن کوچکی که همه اتاق‌ها را به هم ربط می‌دهد، بایستند و با هم گپ دوستانه بزنند، صدا به صدا نمی‌رسد و ما این لحظه را شاهد بودیم! نمی‌دانیم انرژی که میان این گروه سنی است، چطور در بین ساعت‌های فشرده درسی بدون هیچ محوطه بازی تخلیه می‌شود؟ دبیرستان علوم ومعارف شهیدمطهری، ۱۶ نفر به‌عنوان کادر آموزشی و اداری و فرهنگی دارد که شیخ‌الاسلامی هم شامل آنهاست.
بودجه مدرسه که مسئله بسیار مهمی است نیز چندجانبه است و فقط حقوق معلم‌هایی که از طرف آموزش‌وپرورش هستند، به عهده این سازمان است و بقیه مخارج با کمک خیریه تامین می‌شود؛ خیریه‌ای که تشکیل شده از یک عده افراد معمولی که شغل آزاد دارند و دسته دوم این دوستداران کار خیر، دانش‌آموخته‌های مدرسه و دانشگاه شهیدمطهری هستند که بعد از اتمام تحصیلات به کار بازاری روی آورده‌اند و خود را مدیون این مجموعه می‌دانند.
شهید مطهری می‌فرماید: «اندیشیدن را یاد بدهید، نه اندیشه‌ها را.» این سخن شده شاه‌کلید برنامه‌های دبیرستان
تربیت نیروی اسلامی هدف ماست
برخی‌ها معتقدند خروجی مدرسه شهیدمطهری باید طلبگی باشد، اما هدف اصلی، تحویل دادن یک انسان متعهد به جامعه است. حال فرقی نمی‌کند این انسان متعهد و مودب به آداب دینی و اخلاق اسلامی در چه موقعیتی باشد؛ در لباس روحانیت یا قضاوت یا وکالت یا حتی یک تاجر بازاری... مهم این است که بعد از اتمام تحصیلاتش در هر جای جامعه مشغول است، انسانی مودب به آداب اسلامی باشد.
هدف، تربیت نیروی اسلامی است، اما این ادعا به اندازه توان دست‌اندرکاران مدرسه است و نه بیشتر؛ البته یکی دیگر از اهداف ساخت این مدرسه در شهرک شهیدرجایی به گفته علی شیخ‌الاسلامی، این بوده است که «چرا همه مدارس خوب و حساب‌شده باید در مناطقی باشد که عده‌ای از آن محروم بمانند؟ بچه‌های این منطقه نیز حق دارند چنین مدرسه‌هایی داشته باشند. همچنان که استقبالشان از این مدارس بسیار خوب است و استعداد‌های خوبی بین دانش‌آموزان دیده می‌شود.»
ماهیگیری یاد دادن...
شهید مطهری می‌فرماید: «اندیشیدن را یاد بدهید، نه اندیشه‌ها را.» این سخن کلیدی، شده شاه‌کلید و اساس تمام برنامه‌های فرهنگی و تربیتی و آموزشی دبیرستان علوم‌ومعارف شهیدمطهری. اینکه مسئولان قصد دارند به دانش‌آموزان ماهیگیری یاد بدهند نه خوردن ماهی آماده را. برای حرکت در این مسیر، از همان ابتدای کار، کارگروه‌هایی تخصصی متشکل از افراد متخصص هر درس و برنامه شکل گرفت و آنها ساعت‌ها به بحث و بررسی پرداختند تا بتوانند دقیقا بگویند از دانش‌آموزی که مشغول تحصیل است، در پایان هر سال تحصیلی چه انتظاراتی باید داشته باشند؛ به‌طورمثال در کارگروه قرآنی که در آن مدرس، حافظ و قاری کشوری و استانی حضور داشتند، باید قدم‌به‌قدم مشخص کنند که یک دانش‌آموز در سال اول چه مسائل قرآنی را باید فرابگیرد و در سال‌های بعد چه آموخته‌هایی باید کسب کند.
به همین شکل کارگروه‌های تربیتی، دروس تخصصی و آموزشی و فرهنگی را اداره می‌کنند که هرکدام از این کارگروه‌ها تمام برنامه‌هایشان را بر اساس چشم‌انداز اصلی یعنی همان تربیت نیروی اسلامی پایه‌ریزی کرده‌اند. درواقع مسئولان و اعضای اتاق فکر مدرسه خواستند جاده‌ای مشخص ترسیم کنند با علامت‌ها و راهکار‌هایی روشن و شفاف تا بدانند نقطه شروع کجاست و از چه مسیری باید بروند که به‌خوبی و سلامت به مقصدی که می‌خواهند، برسند تا از آسیب‌ها و خطرات احتمالی مصون باشند، به همین دلیل آنها علاوه بر شروع مباحث نظری، این ساختار‌ها و برنامه‌هایی را که کارگروه‌ها تدوین کردند، نیز به صورت عملی اجرا می‌کنند تا آزمون و خطایی داشته باشند؛ البته با دقت نظر فراوان تا خدای‌ناکرده خطری جدی دانش‌آموزان را تهدید نکند.
از نوجوان فقط تکلیف نخواهیم
شیخ‌الاسلامی می‌گوید: اشکالی که به مدارس مذهبی گرفته می‌شود، این است که به بچه‌ها مشق می‌کنند چه بکنند و چه نکنند و دلیلی برایش ذکر نمی‌کنند؛ به طور مثال می‌گویند حجاب خوب است. نماز بخوانید، قرآن بخوانید و.... این اجبار تا جایی خوب است، اما مطرح نکردن دلیل این خوبی‌ها مشکل ایجاد می‌کند.
متاسفانه میان نوجوان و جوان فضای عقلی و عقلایی ایجاد نمی‌کنیم تا با توجه به فکرش، عمل کند. ما فقط از نوجوان تکلیف می‌خواهیم بدون اینکه فکری پشت عملش باشد. آزاداندیشی که از فرمایش‌های رهبری است، باید در این سن جریان یابد؛ در حالی که در مدارس مذهبی و بسیاری فضا‌های موجود در میان نوجوان‌ها، این مسئله رونقی ندارد.
ممکن است جوانی ته‌ریش بگذارد و تسبیحی به دست داشته باشد و نماز هم بخواند... تصور مردم این است که این جوان، موفق خواهد شد و آینده‌اش تضمین است. این رفتار‌های دینی خوب است، اما اگر بدون فکر باشد، با یک شکست کوچک از بین می‌رود. این رفتار‌ها برای ما حجت نیست، بلکه حجت زمانی است که نوجوان از درونیات خود بگوید تا آن را در جهت درستی قرار بدهیم و هدایتش کنیم. این حرکت نیز صورت نمی‌گیرد مگر با اعتمادسازی و ایجاد فضای باز اندیشیدن و نوجوان به‌خاطر ذهن پویا و فعالی که دارد، به‌خوبی از آن استقبال می‌کند.
* این گزارش در شماره ۱۴۲ شهرآرا محله منطقه ۶ مورخ ۱۷ فروردین ماه سال ۱۳۹۴ منتشر شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
