کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها؛ نماینده‌های فرهنگی مشهد 
علی باقرزاده بقای ادب، فرهنگ و علم بود 
تور یک روزه مشهدی‌ها به مقصدی پایه!
روستای «کلاته پایه» که در‌میان اهالی به روستای «پایه» مشهور است، روستایی سرسبز و طبقاتی در یکی از دره‌های بینالود است. هوای این روستا در روز‌های تابستانی گرم مشهد، خنک و در شب‌ها بسیار سرد است.
در روز‌هایی که دماسنج ماشین در مشهد تا ۴۸درجه هم بالا می‌رفت و گرمای هوا طاقت طاق می‌کرد، به دعوت «کاظم پردل»، راهی روستای «پایه» گلمکان شدیم. پردل خود اهل روستای پایه نیست، اما طبیعت بکر و هوای خوب این منطقه، او را تبدیل به یکی از علاقه‌مندان پایه روستای «پایه» کرده است.
از‌آنجاکه روستای پایه در دل یکی از دره‌های بینالود جا خوش کرده است، برای رسیدن به آن باید از مسیری سبز و پر‌پیچ‌و‌خم عبور کنید که چشم‌انداز بی‌نظیر آن بی‌شک ذهن شما را تا شمال می‌برد. این تنها یکی از امتیاز‌های این روستاست. اگر نزدیکی مسیر روستای پایه به مشهد و هوای خنک و دلپذیر آن را هم در کفه ترازوی روستای پایه بگذاریم، درمی‌یابیم به‌مراتب سنگین‌تر از شمال است.
چطور برویم؟
برای سفر به روستای پایه ابتدا باید وارد جاده مشهد به‌سمت چناران شوید. پیچ ساغروان را که پشت سر گذاشتید، با دیدن تابلوی گلمکان، دور بزنید و به‌سمت چپ بروید. تا اینجا حدود ۵۰کیلومتر راه آمده‌اید؛ از گلمکان تا پایه ۱۸کیلومتر راه است. مسیر آسفالت و پر‌سرعت‌گیر تا شهر گلمکان را بپیمایید. دو میدان اول را سمت راست بپیچید و در راه چشمه سبز برانید.
در میدان امام علی (ع) از خروجی سوم وارد خیابان جمهوری اسلامی شوید و بعد مستقیم بروید تا به خیابان نوزاد برسید. اگر می‌خواهید آرامگاه «عبدالرحمن گهواره‌گر» را زیارت کنید، باید ۸۰۰متر از مسیر آسفالت منحرف شوید و در مسیر خاکی برانید. پیشنهاد می‌کنیم چنین کنید.
آرامگاه گهواره‌گر
اگر از مسیر خیابان نوزاد وارد خاکی شوید، آرامگاهی بسیار زیبا و کم‌نظیر متعلق به دوره تیموری روی بلندی نمایان می‌شود. سنگ قبر یا کتیبه اولیه آرامگاه از بین رفته و سنگ قبری مرمرین در سال‌های اخیر بر مدفن خواجه گذاشته شده که به‌اشتباه روی آن نوشته شده است: «عبدالرحمان، گهواره‌گر امام‌رضا (ع)». البته تلاش شده این عبارت پاک شود، اما هنوز به‌روشنی خوانده می‌شود.
این نوشته به اعتقاد اشتباه برخی از اهالی برمی‌گردد که فرد مدفون در این آرامگاه را گهواره‌گر امام‌رضا (ع) می‌خوانند، درحالی‌که عبدالرحمن گهواره‌گر، عارفی بوده که در سال ۸۰۰هجری قمری فوت کرده و امام‌رضا (ع) در سال ۲۰۳هجری قمری به شهادت رسیدند؛ بنابراین اساسا این پندار اشتباه است.
متأسفانه به‌دلیل نگهداری نادرست و البته فرهنگ غلط، این بنا نیز از یادگاری‌نویسی و حتی کنده‌کاری به خط نستعلیق، بی‌نصیب نمانده است. در دو سوی آرامگاه، قبرستان شیعیان و سنی‌ها قرار دارد. نام خاندان «جلایر» بیش از همه روی سنگ‌قبر‌ها خودنمایی می‌کند و خبر از حضور این خاندان در گلمکان بعد‌از رانده‌شدن از کلات می‌دهد. این بنا در سال ۱۳۷۵ شمسی به ثبت ملی رسیده است.
دیدنی‌های مسیر روستای پایه
آرامگاه را که زیارت کردید، دوباره باید به مسیر آسفالت برگردید. ۱۷کیلومتر دیگر برانید و روستا‌های چنار، ارکه، حسن‌آقه و... را پشت سر بگذارید. در این مسیر، دیدنی‌های فراوانی پیش رو دارید. عبور از دالان درخت‌ها و تماشای سنگ‌هایی به شکل موجودات مختلف از‌جمله مناظر چشم‌نواز است. اگر کمی چاشنی خلاقیت صرف کنید، به‌راحتی می‌توانید سنگ‌هایی غول‌آسا شبیه قورباغه، اسکلت، آدم فضایی و کوسه ماهی با دهان باز و... را ببینید.
این سنگ‌ها در طول سال‌ها بر‌اثر فرسایش باد و باران به این شکل درآمده و جاذبه‌ای شده‌اند که کم از مسیر رسیدن به تنگه هرمز در جزیره هرمز ندارد. مراقب باشید سنگ‌ها، شما را به عالم خیال نبرد و روستای پایه را رد نکنید. کیلومتر۱۷ را که پشت سرگذاشتید، به‌سمت چپ بپیچید و چهار کیلومتر خاکی را طی کنید تا دوباره به آسفالت برسید. ماجرای این چهار کیلومتر هم به اختلاف دولت و اهالی روستای پایه برمی‌گردد که آنها تمایل داشتند مسیر آسفالت از کنار باغ‌هایشان بگذرد، اما دولت، راه کوتاه‌تر را می‌پسندید و این‌طور شد که چهار کیلومتر خاکی مانده است.
با روستای کلاته‌پایه آشنا شوید
روستای «کلاته پایه» که در‌میان اهالی به روستای «پایه» مشهور است، در بخش گلبهار از توابع شهرستان چناران قرار دارد. این روستا در ارتفاع هزارو ۶۵۰متری سطح زمین قرار دارد. پایه، روستایی سرسبز و طبقاتی در یکی از دره‌های بینالود است. هوای این روستا در روز‌های تابستانی گرم مشهد، خنک و در شب‌ها بسیار سرد است.
شغل بیشتر اهالی این روستا باغداری است. در سرشماری سال۹۵ جمعیت روستا را ۷۹۰نفر و در سرشماری سال۸۵ جمعیت را هزارو ۲۲۳ نفر اعلام کرده‌اند، اما خود اهالی معتقدند جمعیت روستا بین مشهد و پایه درحرکت است و تابستان‌ها جمعیت به چهار‌هزار نفر هم می‌رسد، اما در زمستان به‌دلیل نبود گاز و سرمای هوا تا ۷۰۰نفر کاهش می‌یابد.
اهالی پایه و مهمان‌نواز
همان‌طور‌که از میان باغ‌ها می‌گذرید، امکان ندارد تعارف‌های فراوان اهالی زحمت‌کش پایه را که در‌حال جمع‌آوری میوه هستند، نشنوید. آنها بسیار مهمان‌نوازند و با اصرار، شما را به‌صرف چای آتشی، میوه و... دعوت می‌کنند. در این فصل، باغداران هنوز مشغول برداشت آلبالو هستند. سیب، گلابی، گیلاس، آلبالو و گردو، عمده محصولات باغات پایه است.
متأسفانه امسال سرما به گردو‌ها آسیب زده است و این یعنی باغداران باید روی بخش اعظمی از درآمد امسالشان خط بکشند. البته آب و هوای بی‌نظیر پایه، بار درختان این منطقه را متفاوت کرده است، چنانکه حتی درختچه‌های کوچک آلبالو هم از دور، قرمز محض‌اند و به فاصله میلی‌متری روییده‌اند.
امکانات گردشگری روستای پایه
اگر تمایل به اقامت شبانه دارید، می‌توانید از خانه‌هایی که روستاییان اجاره می‌دهند، استفاده کنید. علاوه‌براین یک خانه بوم‌گردی نیز در‌حال ساخت است. برای گردش‌های نیم‌روزه نیز دو استراحتگاه با آلاچیق و فضایی زیبا وجود دارد. کنار رودخانه نیز می‌توانید اتراق کنید. متأسفانه این روستا رستوران ندارد؛ بنابراین باید با خودتان بساط غذا بردارید.
مسیر‌های پیشنهادی برای گردش در پایه
مسیر کوه‌نوردی
اگر دوست دارید نمای طبقاتی روستا را ببینید، می‌توانید از مسیر خاکی قبل از استراحتگاه در همان ورودی روستا بالا بروید و بعد‌از حدود ۴۰دقیقه نمای زیبای روستا را از دور ببینید. ۱۵طبقه خانه‌ای را که از پایین‌دره تا بالای کوه ادامه پیدا می‌کند، ببینید و از تماشای پشت‌بام‌های قرمزرنگی که از آلبالو پر شده است، لذت ببرید.
توصیه: برای عبور از این مسیر حتما کفش مناسب پیاده‌روی، آب، کلاه و ضدآفتاب فراموش نشود.
مسیر دره‌نوردی
اگر مسیر سبز و خنک دره‌نوردی را انتخاب کردید، می‌توانید در خنکای درختان و در مسیر رودخانه پیاده‌روی کنید. نیازی نیست از داخل آب رودخانه عبور کنید. روستای پایه، رودخانه‌ای دائمی دارد، اما متأسفانه به‌دلیل کم‌آبی، سطح آب رودخانه پایین آمده است. چشمه‌های خوش‌گواری در این مسیر قرار دارند و می‌توانند با آب خنکشان، خستگی را از تنتان دور کنند.
توصیه: ترجیحا صندل یا کفشی که آب به داخل آن نفوذ نکند، بپوشید.
مسیر روستاگردی
اگر اهل هیچ‌کدام از این دو مسیر نیستید، حتما در کوچه پس‌کوچه‌های روستای پایه بگردید و از تماشای پشت‌بام‌های قرمزِ رنگی که از آلبالو و آلوی وحشی پر شده‌اند، لذت ببرید. پایه، روستایی قدیمی است و فراوان، خانه‌های صد و حتی دویست‌ساله دارد. تعداد زیادی از دیوار‌های خانه‌ها با سنگ‌چین درست شده که بسیار زیباست. همچنین شورای روستا شروع به سنگ‌فرش‌کردن کوچه‌ها کرده که نمایی بسیار زیبا به آنها داده است.
مسیر زیارتی
امامزاده یحیی، از نوادگان امام موسی‌بن‌جعفر (ع) در بدو ورود به روستا و در فراز تپه‌ای سرسبز قرار دارد. ساختمان امامزاده، دارای دو اتاق کوچک و یک حسینیه به مساحت ۴۰متر‌مربع است و وسط گورستان روستا قرار دارد و اطراف آن، نهال‌کاری شده است و در آینده‌ای نه‌چندان دور دارای منظره‌ای زیبا خواهد شد. ضریح امامزاده در یکی از این اتاق‌های گچ‌کاری‌شده قرار دارد. کمی بالاتر، گنبد آرامگاه امامزاده احمد قرار دارد.
* این گزارش چهارشنبه ۱۰ مردادماه ۱۳۹۷ در شماره ۲۶۰۸ روزنامه شهرآرا صفحه گردشگری چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
