زدودن غم دوری از مجاوران

شاید باورش سخت باشد، اما افرادی در شهر مشهد و در همسایگی حضرت رضا(ع) زندگی می‌کنند که سال‌هاست گنبد و بارگاه منور امام مهربانی‌ها را فقط در قاب تلویزیون دیده‌اند. حسرت نوشیدن آب از سقاخانه، خواندن 2رکعت نماز در ایوان مسجد گوهرشاد و تماشای گلدسته‌های حرم از ورودی خیابان نواب‌صفوی خیلی وقت است که بر دلشان مانده و حال تنها آرزوی آن‌ها قدم‌گذاشتن در صحن و سرای حرم و عرض سلامی به مولا و سرورشان است.

هیچ‌وقت فکرش را هم نمی‌کردند که در شهر امام رضا(ع) زندگی کنند، اما توفیق زیارت نصیبشان نشود. در روزگاری که بسیاری از مردم به سفرهای خارج از کشور می‌روند، آن‌ها در گوشه‌ای از همین شهر آرزوی دخیل‌شدن به پنجره فولاد را دارند.14سالی می‌شود که آستان قدس رضوی در قالب طرحی به نام «معین‌الضعفا»، سالمندان و معلولانی را که به‌دلیل وضعیت خاصشان توفیق زیارت پیدا نمی‌کنند، به پابوسی حضرت ثامن‌الحجج(ع) می‌آورد. در این گزارش رئیس اداره امور تسهیلات زائران حرم مطهر رضوی از قوت‌گرفتن این طرح در 6سال اخیر خبر می‌دهد و برایمان از چندوچون آن می‌گوید.

شناسایی 12هزار نفر برای تشرف به حرم

طرح «معین‌الضعفا» ویژه افراد توان‌یاب و سالمندان مشهد و حومه آن است که به دلایل مختلفی مانند نداشتن سرپرست، بیماری، فقر مالی شدید و... امکان تشرف به حرم مطهر را ندارند. 300رابط و خادمیار از طریق کانون‌های فرهنگی مساجد با هدف شناسایی این افراد با آستان قدس رضوی همکاری می‌کنند.

رئیس اداره امور تسهیلات زائران حرم مطهر رضوی با بیان اینکه تاکنون 12هزار نفر از این مشتاقان زیارت شناسایی شده‌اند، توضیح می‌دهد: این تعداد جدا از افرادی هستند که در آسایشگاه‌های معلولان و سالمندان زندگی می‌کنند. درحقیقت بیشتر این افراد ساکن حاشیه شهر مشهد هستند و برخی از آن‌ها بی‌سرپرست هستند؛ به این صورت که با وجود داشتن فرزند، به حال خود رها شده‌اند یا در بستر بیماری هستند و امکان حرکت ندارند.

با توجه به وضعیت این افراد که ممکن است در بستر بیماری باشند، تخت و خودرو مخصوص به‌دنبال آن‌ها می‌رود و با تدابیر ویژه به زیارت مشرف می‌شوند. محمد شبان در این‌باره توضیح می‌دهد: وضعیت افراد به خادمیاران گفته شده است؛ مانند اینکه فرد باید بالای 50سال یا معلول باشد یا افرادی که بیش از 3سال امکان تشرف به حرم را نداشته‌اند.

سال‌ها انتظار برای آستان‌‌بوسی

شبان اضافه می‌کند: تا قبل از شیوع بیماری کرونا روزهای یکشنبه و چهارشنبه با هماهنگی با خادمیاران، این افراد از مسجد یا به‌دلیل وضعیت حادی که برخی از آن‌ها از نظر جسمی و حرکتی داشتند، از در خانه سوار خودرو می‌شدند و سپس از مقابل حرم با صندلی چرخ‌دار توسط خادمان به سمت پنجره فولاد برده می‌شدند تا زیارت کنند. همچنین مداحی و برنامه فرهنگی در رواق کوثر برای آن‌ها برگزار می‌شد و با اهدای غذای متبرک حضرت به خانه‌هایشان بازمی‌گشتند.

رئیس اداره امور تسهیلات زائران حرم مطهر رضوی با اشاره به اینکه با شیوع بیماری کرونا وضعیت زیارت تغییر پیدا کرد، توضیح می‌دهد: قبل از شیوع این بیماری هر نوبت 200نفر برای زیارت مشرف می‌شدند، اما الان با توجه به اوضاع پیش‌آمده و امکان خطر ابتلا برای این افراد که بیماری زمینه‌ای یا کهولت سن دارند، تعداد افراد به 100نفر در هر نوبت کاهش داشته است. ضمن اینکه در زمان وضعیت قرمز برنامه به‌صورت موقت تعطیل می‌شود.

از ابتدای امسال 500نفر در طرح «معین‌الضعفا» به حرم مطهر مشرف شدند که 100نفر از آن‌ها در دهه کرامت به زیارت آمدند

شبان آخرین اعزام برای زیارت به حرم مطهر رضوی را مربوط به دهه کرامت امسال اعلام و اضافه می‌کند: از ابتدای امسال 500نفر در طرح «معین‌الضعفا» به حرم مطهر مشرف شدند که 100نفر از آن‌ها در دهه کرامت به زیارت آمدند.

او گریزی هم به زیارت نیابتی می‌زند و می‌گوید: به‌دلیل وضعیت بیماری کرونا، امکان بردن برخی از این افراد برای تشرف وجود ندارد. اینجاست که خادمان ما به نیابت از آن‌ها در حرم زیارت می‌کنند و اسم و فامیل آن‌ها را می‌نویسند، سپس این کاغذ را در منازل آن‌ها تحویل می‌دهند تا بدانند زیارت انجام شده است.

یک پنجره‌فولاد دلم تنگ تو آقاست

سیدعلی فریمانه مسئول کانون خادمیاری حضرت صاحب‌الزمان(عج) در یکی از نقاط حاشیه‌ای شهر (بولوار توس) است. او که یکی از خادمیاران فعال است، در 4سال گذشته توانسته است آرزوی زیارت 70نفر از اهالی محله‌اش را با همراهی آستان قدس رضوی محقق کند.

او درباره تشرف یکی از اهالی این‌گونه توضیح می‌دهد: زنی نابینا در خانه بسیار کوچکی که فقط 2 اتاق تودرتو داشت، همراه با دختر معلولش زندگی می‌کرد. 
همسرش سال‌ها قبل به رحمت خدا رفته بود و پسر جوانش با کارگری مخارج زندگی را به‌سختی تأمین می‌کرد. این زن 7سال می‌شد که به حرم مشرف نشده بود. با معرفی همسایه‌ها و هماهنگی کانون خادمیاران محله با آستان قدس رضوی، روز یکشنبه‌ای مقرر شد تا با خودرو و صندلی چرخ‌دار به دنبال او برویم.

بسیاری از این افراد به‌دلیل بیماری یا کهولت سن نمی‌توانند راه بروند. برخی از آن‌ها مشکل معیشتی نیز دارند

فریمانه ادامه می‌دهد: آن‌طور که پسرش برای ما تعریف می‌کرد، این زن از صبح زود چادر گل‌دارش را سر کرده و منتظر ما بود. شب گذشته خواب به چشمانش نیامده بود و احساس می‌کرد قلبش ممکن است هرلحظه از تپش بازایستد.
او اضافه می‌کند: بعد از زیارت و گرفتن غذای متبرک حضرت، خادمان این زن نابینا را به خانه‌اش بر‌گرداندند. به خاطر دارم در طول مسیر برگشت، دعای خیری بود که برای ما می‌کرد و مرتب می‌گفت تابه‌حال چنین زیارت دل‌چسبی نداشته است.
مسئول کانون خادمیاری حضرت صاحب‌الزمان(عج) می‌گوید: بسیاری از این افراد به‌دلیل بیماری یا کهولت سن نمی‌توانند راه بروند. برخی از آن‌ها مشکل معیشتی نیز دارند.

بنابراین نمی‌توانند از خانه‌شان تا حرم امام رضا(ع) را با تاکسی دربست بیایند. ضمن اینکه تعدادی از آن‌ها وضعیت ویژه‌ای دارند. به‌عنوان مثال در بستر هستند و نیاز به وسایل خاص مانند تخت تاشو دارند.
فریمانه ادامه می‌دهد: سال‌ها قبل شنیده بودم که آستان قدس رضوی از شهرها و روستاهای اطراف زمینه سفر افراد بی‌بضاعت را که نتوانسته‌اند برای زیارت مشرف شوند، به‌صورت رایگان فراهم می‌کند. برای همین تصمیم گرفتم اهالی محله را که سال‌هاست ساکن شهر حضرت رضا(ع) هستند اما از نزدیک مشرف نشده‌اند، در این طرح ثبت‌نام کنم و همراه خادمان این طرح باشم.

دعوت‌نامه‌ای که زود رسید!

علیرضا اکرامی یکی از خادمان حرم مطهر رضوی در قسمت زائربر با صندلی چرخ‌دار است. او در یکی از مناطق کم‌برخوردار شهر (گلشهر) به‌عنوان خادمیار برای شناسایی افرادی که امکان تشرف از آن‌ها گرفته شده است، با آستان قدس رضوی همکاری می‌کند. خودش را نوکر آقا علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) می‌داند و می‌گوید: سال‌هاست که ساکن این محله هستم. افتخار پوشیدن لباس خادمی را هم خود حضرت به من هدیه داده است.

شغلش آرایشگری است، اما به‌دلیل فعالیت‌های فرهنگی و رفت‌وآمدش به مسجد، ارتباط خوبی با اهالی برقرار کرده‌ است. 6سالی می‌شود که افراد بی‌سرپرست و کسانی را که به‌علت بیماری نتوانسته‌اند برای زیارت مشرف شوند، در طرح «معین‌الضعفا» ثبت‌نام می‌کند. اکرامی که در این سال‌ها افراد مختلفی را برای تشرف به حرم ثبت‌نام کرده است، یکی را بیشتر از بقیه در خاطر دارد: یکی از مشتریانم زمانی که برای کوتاهی مو مراجعه کرده بود، از بیماری پدرش خبر داد و اینکه چندهفته‌ای است در بیمارستان بستری شده است و دکترها او را جواب کرده‌اند. قول دادم تا نام پدرش را برای زیارت بنویسم.

گفت که دیشب خواب دیده است در حرم زیارت‌نامه می‌خواند، اما صبح که بیدار شده، با خودش گفته است او که کس و کاری ندارد، چگونه می‌خواهد به زیارت برود!

او ادامه می‌دهد: به‌علت اوج‌گیری بیماری کرونا و قرمزشدن وضعیت مشهد، برنامه زیارت عقب افتاد. زمان تشرف که مشخص شد، به سراغ افراد ثبت‌نام‌شده رفتم تا موضوع را اطلاع دهم. همان موقع فهمیدم که حال پدر مشتری‌ام بهبود یافته و خودش به حرم مشرف شده است، اما او یکی از همسایگان خود را به من معرفی کرد که یک کوچه بالاتر می‌نشیند.

سکوت می‌کند. حتی یادآوری این خاطره هنوز هم مو را به تنش سیخ می‌کند: در خانه نیمه‌باز بود. یاا... گفتم و به داخل رفتم. مرد مهاجری در کنج یک اتاق دودرسه در رختخواب دراز کشیده بود. نصف بدنش بی‌حس شده بود. به همین دلیل امکان حرکت نداشت.

او که به‌علت بیماری دیابت بینایی‌اش را از دست داده بود، نمی‌توانست من را با لباس خادمی ببیند، اما در همان جمله اول گفت که رایحه حرم را می‌شنوم. 
وقتی ماجرا را برایش تعریف کردم، گفت که دیشب خواب دیده است در حرم زیارت‌نامه می‌خواند، اما صبح که بیدار شده، با خودش گفته است او که کس و کاری ندارد، چگونه می‌خواهد به زیارت برود! همان‌جا به او گفتم آقا تو را طلبیده است، من به زیارت می‌برمت.