حکایت پنج بازوبند پهلوانی اهدایی به حرم امام‌رضا(ع)
پهلوان تختی یک الگو شد و بعد از ایشان خیلی از ورزشکاران با تأثیر از ایشان مدال‌های خود را اهدا کردند. به‌دنبال این موضوع، بخش مدال‌ها اختصاصی شد.
اگر در موزه مدال حرم‌مطهر به شیشه ویترین، گوش دل بچسبانی، می‌توانی صدای یاعلی (ع) گفتنشان را تجسم کنی؛ صدایی بم و بلند که به هر خم‌وراست‌شدنی در میان زورخانه می‌پیچید و به بازو‌ها قدرت و به روحشان جوانمردی می‌بخشید. منظور مردانی هستند که در پای گود زورخانه سال‌ها زانو زده و با مرام و جوانمردی مولاعلی (ع) رشد کرده‌اند.
ورزشکارانی که با همان مرام وقتی فاتح میدان شده‌اند، باارزش‌ترین اندوخته‌شان در این راه را تقدیم امام‌رضا (ع) کرده‌اند و حال پشت ویترین‌های شیشه‌ای یاد آنها را تداعی می‌کند. چراغ اول این را ه را «غلامرضا»ی کشتی‌گیر نه، بلکه جهان‌پهلوان «تختی» مردم ایران در حرم‌مطهر روشن کرده است.
پهلوان تهرانی که از دو خط وصیت‌نامه‌اش یک خط آن به توصیه‌اش برای اهدای مدال‌ها و داشته‌های ورزشی‌اش به حرم‌مطهر امام‌رضا (ع) خلاصه می‌شود. با همین نوشته و اهدای مدال‌ها توسط پسرش در دهه ۱۳۶۰ قدم اول در شکل‌گیری موزه مدال در حرم‌مطهر برداشته شد؛ موزه‌ای که امروز در بخشی از آن تقدیمی‌های پهلوانان ایران‌زمین به نمایش درآمده است.
این هفته به‌مناسبت روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای با همراهی رئیس اداره گنجینه‌های موزه آستان‌قدس‌رضوی نگاهی داشتیم به این پهلوانان و یادگارهایشان در حرم‌مطهر که حتی قصه دلیل اهدای آنها هم خواندنی است.
بازوبندی با نگین‌های یاقوتی
جهان‌پهلوان تختی دارایی ورزشی کم نداشت وقتی فرزندش این گنجینه را تقدیم امام‌رضا (ع) کرد. مدتی مدال‌ها در بخش عمومی به نمایش گذاشته شد، اما بعد از آن خیلی از ورزشکاران کار تختی را تکرار کردند و تعداد تقدیمی افزایش پیدا کرد. با شکل‌گیری موزه مدال، ویترینی به اهدایی‌های مرحوم تختی اختصاص پیدا کرد.
در این ویترین پر از مدال، بازوبند پهلوانی او در وسط قرار گرفته است؛ بازوبندی نفیس که جهان‌پهلوان غلامرضا تختی سه سال پیاپی در سال‌های ۱۳۳۵، ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ صاحب آن شد تا به اسطوره‌ای بی‌بدیل در ورزش ایران تبدیل شود. این بازوبند چرمی سه نگین سنگی بیضی دارد. نگین‌ها به‌رنگ یاقوت‌اند و آیه‌هایی از قرآن به‌خط نستعلیق روی آنها تراشیده شده است. روی نگین وسطی سوره مبارکه فلق کتیبه شده و بر نگین‌های کناری، قسمتی از آیه ۴۴ سوره مبارکه غافر تراشکاری شده است.
بازوبندی با اشعاری از ایران
جابر صادق‌زاده مثل خیلی از کشتی‌گیر‌های کشورمان شمالی است. او تاکنون هفت‌بار صاحب بازوبند پهلوانی کشور شده است. یکی از بازوبند‌های پهلوانی او امروز در بخش مدال‌های حرم‌مطهر به نمایش درآمده است. او این بازوبند را در سال ۱۳۹۵ تقدیم امام‌رضا (ع) کرد و از تولیت وقت عنوان خادمی افتخاری امام‌رضا (ع) را نیز دریافت کرد.
بازوبند پهلوانی او به‌رنگ مشکی و از جنس چرم است. یک ورقه فلزی بزرگ روی آن قراردارد که سه نگین دارد. روی یکی عبارت «یا ابوالفضل العباس» حک شده است. دو سنگ دیگر که یکی فیروزه نیشابور است، نوشته‌ای ندارند. بر ورقه فلزی آن نیز اشعاری در مدح ایران به چشم می‌خورد.
بخشش مدال‌های پهلوانی
سیدمحمود میران بخشی از مدال‌هایش را به حرم‌مطهر اهدا کرده است. او که سه دوره در سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ قهرمان کشور شده است و عنوان پهلوان‌باشی را دارد، باید بازوبند پهلوانی دریافت می‌کرد که قرار بود تا یک‌سال گذشته این بازوبند به او اهدا شود ولی هنوز سرنوشت آن مشخص نیست. همچنین در این بخش نام پهلوان رضا سوخته‌سرایی هم دیده می‌شود.
پهلوانی از شمال کشورمان که در سال ۱۳۵۴ موفق شد بازوبند پهلوانی را دریافت کند. او تندیس قهرمانی و لقب پهلوانی‌اش را به حرم‌مطهر اهدا کرده است. برای این پهلوان سنگین‌وزن کشورمان که این روز‌ها سخت درگیر بیماری است، آرزوی بهبودی و سلامتی می‌کنیم.
بازوبندی منقوش به نام حضرت‌رضا (ع)
عبدالرضا کارگر از خراسانی‌هایی است که هنوز بازوبند پهلوانی نگرفته بود، نیتش را اعلام کرده و گفته بود «اگر بازوبند پهلوانی بگیرم، همچون مدال‌هایم تقدیم سلطان خراسان خواهم کرد». این زاده چناران (۱۳۵۳) نام‌آور مسابقات زیادی بود. او در سال‌های ۱۳۸۲، ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ سه سال پی‌درپی قهرمان کشور شد، اما به‌دلیل مشکلاتی، بازوبند پهلوانی را به او ندادند و بعد از شانزده سال بازوبند پهلوانی را گرفت.
او بلافاصله این بازوبند را تقدیم حرم‌مطهر کرد. بازوبند تقدیمی او یک نگین قرمز دارد که قسمتی از آیه ۳ سوره طلاق (و من یتوکل علی الله فهو حسبه) به خط نستعلیق بزرگ در ترنج در مرکز سنگ نوشته شده است. در اطراف آن نوشته‌هایی به‌خط ثلث به نام امام‌رضا (ع) و همچنین سوره کامل فلق دیده می‌شود.
بازوبند طلایی
محمد قاسم‌زاده جوانی از خطه شمال کشور است که در سال ۱۳۹۲ بعد از دریافت عنوان پهلوانی مازندران به توصیه مادرش آن را به حرم‌مطهر اهدا کرد. بازوبند او چرمی با نگین‌هایی سبزرنگ در حاشیه است. ورق طلایی بیضی در وسط نام او را دارد و آیه‌ای روی آن حک نشده است.
بازوبند، هدیه امام‌رضا (ع) به من بود
محمد قاسم زاده:این بازوبند اول هدیه امام‌رضا (ع) به من بود و من آن را به خود ایشان برگرداندم. در سال ۱۳۹۲ و مسابقات پهلوانی مازندران (لوچو) من کشتی‌گیر وزن ۸۰ کیلوگرم بودم و در فینال به کشتی‌گیر ۱۳۰ کیلوگرمی خوردم. آن روز نمی‌دانم چه شد ولی من برنده شدم. یک روز بعد این اتفاق، کسی در خانه ما آمده و به مادرم گفته بود پسر شما برنده مسابقات پهلوانی شده است و خواب دیدم بازوبندش را به حرم امام‌رضا (ع) اهدا کرده است.
مادرم وقتی قضیه را تعریف کرد، من گفتم به روی چشم. مدتی گذشت، من عضو تیمی شدم که همان رقیب ۱۳۰ کیلوگرمی‌ام در آن بود. یک روز هردوتا داخل خودرو بودیم و سر تمرین می‌رفتیم که مادرم زنگ زد و پرس‌وجو کرد از اینکه بازوبند را به حرم امام‌رضا (ع) داده‌ام یا نه. تلفنم تمام شد، قضیه را به این هم‌تیمی گفتم. توضیحات او برای خود من هم باورکردنی نبود.
کسی به مادرم گفته بود پسر شما برنده مسابقات پهلوانی شده و خواب دیدم بازوبندش را به حرم امام‌رضا (ع) اهدا کرده است
کسی که با ۱۳۰ کیلوگرم وزن از من باخته بود، آن روز گفت تا قبل مسابقه نیت کرده بود اگر بازوبند پهلوانی را بگیرد، تقدیم حرم‌مطهر می‌کند، اما موقع مواجه‌شدن با من و دیدن وزن کمم به خودش گفته بود بردن این سبک‌وزن راحت است. به‌قول خودش همان لحظه نیتش را پس گرفته بود تا بازوبند را به‌عنوان یادگاری نگه دارد، ولی آن روز با فیتیله‌پیچ من، برنده میدان نشد. با حرف‌های او متوجه شدم این هدیه امام‌رضا (ع) به من بوده است.
بعد از شنیدن صحبت‌های رقیبم، با همسر، مادر و پدرم راهی حرم‌مطهر شدم و این بازوبند را اهدا کردم. روز قهرمانی‌ام فرزندی نداشتم و وقتی سال گذشته پسر هفت‌ساله‌ام را به موزه بردم و از نزدیک بازوبند را نشان دادم و تعریف کردم، خیلی خوش‌حال شدم که از میان پنج بازوبند پهلوانی‌ام این یکی چنین جایگاهی پیدا کرده است.
عبدالحسین ملک‌جعفریان، رئیس اداره گنجینه‌های موزه آستان‌قدس‌رضوی:
۱۵۰۰ نشان ورزشی در موزه حرم‌مطهر
بازوبند پهلوانی به کسی اهدا می‌شود که سه سال پیاپی قهرمان کشتی پهلوانی کشور شده باشد. پهلوان تختی یک الگو شد و بعد از ایشان خیلی از ورزشکاران با تأثیر از ایشان مدال‌های خود را اهدا کردند. به‌دنبال این موضوع، بخش مدال‌ها اختصاصی شد.
اکنون بیش از ۱۵۰۰ نشان ورزشی از مدال گرفته تا بازوبند، کاپ، تندیس و... توسط ۱۷۰ نفر به موزه حرم‌مطهر اهدا شده است. در بین اینها شش اثر مربوط به ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای است که خود ورزشکاران یا خانواده‌شان اهدا کرده‌اند.
* این گزارش پنج‌شنبه ۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۴۴ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
سنگ‌تراش آرامگاه فردوسی اولین کارخانه سنگبری را راه اندازی کرد 
مغازه فروش نذری‌های حرم امام رضا(ع) مشتری‌های خاص دارد 