داستان گنجینه مدال‌های قهرمانان حرم از درگذشت تختی شروع شد

«اهدای جایزه ورزشکار جوانمرد قرن ایران به موزه آستان قدس» ازسوی محمد انصاری در تاریخ 20آبان سال1401 و نیز «اهدای مدال‌های قهرمان پرورش اندام جهان به موزه آستان قدس رضوی» ازسوی فرشاد گنجی در 9مهر1401، تازه‌ترین خبرهایی است که در رسانه‌ها پخش شده و از پربارترشدن گنجینه مدال‌ها در حرم مطهر رضوی خبر می‌دهد.

 گنجینه‌ای شامل شش‌ویترین در طبقه دوم موزه‌ آستان قدس در صحن کوثر که اهدای مدال‌های جهان‌پهلوان تختی آغاز شکل‌گیری‌اش بود. همراه با عبدالحسین ملک‌جعفریان، کارشناس‌مسئول موزه آستان قدس، به‌سراغ روایت شکل‌گیری‌ متفاوت این بخش که این روزها وارد سی‌وچهارمین سال فعالیتش می‌شود، می‌رویم.
 

همه چیز از درگذشت جهان پهلوان شروع شد

16‌دی سال‌1346خورشیدی، انگشت در شماره‌گیر تلفن می‌چرخاند و از پذیرش هتل درخواست قلم و کاغذ می‌کند. صبح روز بعد، در اتاق‌23 هتل آتلانتیک، در‌کنار تن بی‌جان جهان‌پهلوان، چند کاغذ با نشان هتل پیدا می‌شود که روی یکی از آن‌ها نوشته است: «‌خانه شمیران به دو خواهرهایم واگذاردم؛ تا موقعی که زنده هستند از آن استفاده کرده، در‌صورتی‌که پسرم باقی بود، بعد‌از مرگشان به بابکم واگذار کنند. مدال‌هایم را البته اگر بابک عزیزم بزرگ بود مال ایشان بود، ولی چون چهار‌ماه بیشتر ندارد به اسم فرزند دلبندم بگذارید در موزه حضرت‌رضا(ع).»

مدال‌هایم را البته اگر بابک عزیزم بزرگ بود مال ایشان بود، ولی چون چهار‌ماه بیشتر ندارد به اسم فرزند دلبندم بگذارید در موزه حضرت‌رضا(ع)

جهان‌پهلوان تختی نمی‌دانست که این وصیت کوتاه، در سال‌1368 وقتی بابک بیست‌و‌سه‌سالگی را پشت سر می‌گذارد، توسط او اجرا می‌شود تا جرقه شکل‌گیری یکی از گنجینه‌های ارزشمند موزه آستان قدس، زده شود. ایجاد گنجینه مدال‌ها حاصل همین چند خط وصیت قهرمان مردم است.
 

 بیش از هزار مدال ارزشمند

در ابتدا یک ویترین در طبقه همکف موزه، برای نمایش مدال‌های جهان پهلوان اختصاص می‌یابد. پس از آن، قهرمانان مشهدی به تختی تأسی می‌کنند و مدال‌های ارزشمند خود را به موزه می‌سپارند تا این بخش پا بگیرد. با افزایش تعداد مدال‌ها، ویترین‌های نمایش مدال نیز بیشتر می‌شود. 

پس از گسترش گنجینه، بخشی در طبقه دوم و به مساحت 250مترمربع برای نمایش مدال برپا می‌شود. ملک‌جعفریان که شش سال است مسئولیت گنجینه مدال‌ها را بر‌عهده دارد، می‌گوید: در حال حاضر بیش از هزار مدال، نشان، کاپ و تندیس به اینجا اهدا و بیش‌از 370‌عدد آن برای زائران علاقه‌مند به نمایش گذاشته شده است؛ دیگر مدال‌ها در شرایط کنترل‌شده در خزانه آستان قدس نگهداری می‌شود.

 این مدال‌ها به تناوب، جای خودش را به مدال‌های در‌حال نمایش می‌دهد.  البته بعضی مدال‌های خاطره‌آفرین، در این برنامه متناوب قرار نمی‌گیرند و بازدیدکنندگان هرزمان به موزه مراجعه کنند، می‌توانند آن‌ها را ببینند. مدال‌های جهان پهلوان تختی، حسن یزدانی و مدال‌های المپیکی ازجمله این افتخارات هستند.

 نخستین قفسه شیشه‌ای گنجینه به مدال‌هایی اختصاص داده شده است که جانبازان و معلولان کسب کرده‌اند و ازجمله پربارترین مجموعه‌های درمعرض نمایش است. 

ملک‌جعفریان می‌گوید: ورزشکاران زمان کسب مدال با غرور روی سکو می‌روند ولی درنهایت فروتنی، حاصل یک عمر زندگی ورزشی را دودستی به موزه امام‌رضا(ع) اهدا می‌کنند و این به‌دلیل پاسخی است که از حضرت گرفته‌اند. مدال‌های جهانی و المپیک و مدال طلای آسیا مدال‌هایی هستند که حائز شرایط اهدا هستند و دارندگان آن‌ها می‌توانند مجموعه مدال‌هایشان را به موزه اهدا کنند.
 

داستان اندوه‌بار نخستین مدال علمی

شاید کسی به ذهنش نمی‌رسیده است که مدال‌های علمی را نیز می‌توان اهدا کرد. اما داستان غم‌‌بار رضا صادقی، جوان نخبه‌ نیشابوری، این دریچه را نیز به روی گنجینه مدال‌ها گشود. مرحوم صادقی، جوان روستایی اهل چکنه سفلا، از محدوده سرولایت، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های1373 و 74 و هم‌دوره‌ای مرحوم مریم میرزاخانی بود.

پیکر رضا در حرم مطهر به خاک سپرده شد و پدرش با اهدای دو مدال جهانی و چهارمدال کشوری، یاد رضا را در جوار امام‌رضا(ع) ماندگار کرد

 او سال1376 دانشجوی نمونه دانشگاه صنعتی شریف شد. رضا در اسفند همان سال پس‌از ارائه مقاله در اولین سمینار ریاضی کشور که در دانشگاه اهواز برگزار شده بود، همراه شش‌دانشجوی نخبه دیگر راهی تهران شد. اما اتوبوس آن‌ها روز 26اسفند به دره سقوط کرد و مریم میرزاخانی تنها بازمانده آن جمع شد. 

پیکر رضا در حرم مطهر به خاک سپرده شد و پدرش با اهدای دو مدال جهانی و چهارمدال کشوری، یاد رضا را در جوار امام‌رضا(ع) ماندگار کرد. اکنون ویترین ششم گنجینه مدال به نمایش نشان‌ها و مدال‌های علمی اختصاص دارد تا خاموشی رضا، کلید روشنایی این بخش باشد.
 

آرزوی کودکی‌ام بود

جواد محجوب دارنده مدال طلای کاپ اروپا، مدال‌های طلا و نقره آسیا و هفت‌مدال رنگارنگ دیگر است. او خوشحالی اهدای مدالش را بیش از کسب آن توصیف کرده و گفته است: اهدای مدال به موزه آستان قدس، یکی از آرزوهای کودکی‌ام بود. هر زمان به موزه می‌رفتم و مدال‌های پهلوان‌وفادار و غلامرضا تختی را می‌دیدم، آرزو می‌کردم که روزی مدال بگیرم و آن را به موزه اهدا کنم.همیشه قبل و بعد‌از مسابقات به حرم می‌روم و از حضرت‌رضا(ع) کمک می‌خواهم.
 

نخستین خراسانی

مجید خدایی، از قهرمانان مشهدی، خیلی سال پیش گنجینه مدال‌هایش را به موزه حرم اهدا کرد اما این موضوع هیچ‌گاه رسانه‌ای نشد. خدایی بعدها گفت خودش نمی‌خواسته است که این موضوع رسانه‌ای شود. او گفته است: سال‌1382 وقتی تازه کشتی را شروع کرده بودم، نذر کردم. یک بار که همراه پدرم به موزه حرم رفته بودم و  مدال‌های آقاتختی را دیدم، با خودم گفتم شاید یک روز من هم بتوانم این کار را انجام بدهم. سرانجام وقتی تعداد مدال‌های بین‌المللی و جهانی‌ام به 14تا رسید، آن‌ها را تقدیم حرم کردم. 
 

در سکوت خبری!

ملک‌جعفریان روز اهدای مدال حسن یزدانی را خوب به یاد دارد. جوانی محجوب و آرام به موزه آمده و خواسته بود بی‌صدا مدال‌هایش را اهدا کند. این آزادکار وزن 86‌کیلوگرم که همراه کمیل قاسمی، مدال‌هایش را تقدیم موزه کرد، گفت: پیش از المپیک تصمیم گرفتم که مدالم را با افتخار به موزه تقدیم کنم.
 

رکوردشکن المپیک

حسین رضا‌زاده را همه با قهرمانی‌هایش در جهان و المپیک می‌شناسند. او به آرزوی کودکی‌اش که خادمی حرم بود، رسید و همه مدال‌هایش در گنجینه موزه جا خوش کرد. حسین قول داده بود که روزی همه مدال‌هایش را به این گنجینه بسپارد و حالا همه مدال‌های المپیکی، جهانی و بازوبندهای پهلوانی‌اش در موزه، یاد او را در دل ایرانی‌ها جاودانه می‌کند.
 

غزال تیزپای موزه!

مشهدی‌ها غزال تیزپای تیم فوتبال ایران را که همشهری‌شان است، خوب می‌شناسند. خداداد عزیزی در سال‌1996 زمانی‌که پیراهن تیم بهمن را به تن داشت، توپ طلای فوتبال آسیا را از آن خود کرد. او این توپ طلایی را به موزه آستان قدس رضوی اهدا کرد.

تنها خارجی موزه

جبرئیل حسن‌اف، تنها فرد خارجی است که مدال‌هایش را به موزه اهدا کرده است. این کشتی‌گیر اهل کشور آذربایجان که دارنده پنج‌مدال قهرمانی جهان و المپیک است، در سال‌های حضورش در مشهد و کشتی‌گرفتن برای تیم مشهدی، گنجینه افتخاراتش را به موزه سپرد. او گفته است: به‌خاطر ارادت و علاقه قلبی‌ام به امام‌رضا(ع)، مدال‌‌هایم را به حرم سپردم.

توپ طلای ایران

مرد سال فوتبال ایران در سال‌96 جایزه توپ طلای خود را به‌عنوان بهترین بازیکن سال فوتبال ایران به موزه آستان قدس سپرد. مهدی طارمی در مراسم اهدای توپ طلایش گفت: برای رسیدن به آقای گلی از امام‌رضا(ع)، امام‌حسین(ع) و سایر ائمه(ع) کمک گرفتم و حالا آن را به ایشان تقدیم می‌کنم.