اوج و فرود گود کشتی باچوخه توس!
گود کشتی باچوخه فردوسی قدمتی دیرینه دارد. مکان اصلی و اولیه آن نزدیک آرامگاه بوده است و در دهه۲۰ تا ۴۰ پهلوانان زیادی در اینجا کشتی گرفته‌اند.
روبه‌روی گنبد هارونیه و با فاصله کوتاهی از آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، عرصه زورآزمایی مردانی از خطه پهلوان‌پرور توس است. چند‌سالی می‌شود که ورزشکاران هرازگاهی در زمین‌های خاکی روبه‌روی هارونیه دور هم جمع می‌شوند و به یاد گذشته و برای زنده‌نگهداشتن ورزش باستانی با هم کشتی چوخه می‌گیرند؛ ورزشی که از دیرباز در این خاک مرسوم بوده است و هنوز هم با تغییراتی اندک در اینجا برگزار می‌شود.
اشعار حماسی فردوسی در جان و تن آن‌ها ریشه دارد و از دیرباز نسل‌اندر‌نسل مردان در زمین‌های خاکی که کمی آن را گود می‌کردند، با هم به رقابت می‌پرداختند و کشتی می‌گرفتند.
مردانگی، درسی از چوخه
لبه‌های دورتادور گود خاکی است، ولی یک ردیف سکوی سفید‌رنگ برای تماشاگران ساخته‌اند و تعدادی از علاقه‌مندان به این رشته می‌توانند برای دیدن رقابت‌ها در گود کشتی باچوخه محله فردوسی روی این سکو بنشینند. قدمت کشتی باچوخه با تاریخ این محدوده برابری می‌کند. البته این گود عمر زیادی ندارد. پهلوانان حسن قادری، بهروز پرهیزکار و محمود شریف امروز همراهمان هستند تا بیشتر از این گود بگویند.
حسن قادری از ارثیه پهلوانی اهالی اینجا می‌گوید و اینکه پسران در هفت‌سالگی کشتی را آغاز می‌کنند. او می‌گوید: در این ورزش، خصلت‌های پهلوانی، گذشت و مردانگی و کمک به یکدیگر جایگاه خاصی دارد، تا‌جایی‌که وقتی کشتی‌گیر باچوخه، زانوی حریف را به زمین می‌زند، کشتی را رها می‌کند و دیگر پشت حریف را به خاک نمی‌مالد. این یکی از ویژگی‌های این رشته است و فرزندان ما از کودکی با این درس‌ها بزرگ می‌شوند.
هم‌نسل‌های تختی
گود کشتی باچوخه فردوسی قدمتی دیرینه دارد. مکان اصلی و اولیه آن نزدیک آرامگاه بوده است و در دهه۲۰ تا ۴۰ پهلوانان زیادی در اینجا کشتی گرفته‌اند. در دهه۷۰ برخی کشتی‌گیران، مکان فعلی گود را در‌مقابل بقعه هارونیه برای کشتی مناسب دیدند و در این مکان مسابقاتی برگزار کردند. با‌وجوداین در سال۱۳۹۴ گود کشتی فردوسی به‌صورت رسمی به این مکان منتقل شد و از آن زمان، برخی این گود را با نام «گود امام‌رضا (ع)» هم می‌شناسند.
محمود شریف مسئول برگزاری برنامه در این گود، مرشد و یکی از این پهلوانان است که درباره تاریخچه این گود می‌گوید: تا آنجایی‌که بزرگ‌تر‌های ما به خاطر دارند و از پدران خود شنیده‌اند، مردم این خطه کشتی‌گیر بوده‌اند و به یاد دارند که پهلوانان بسیاری که هم‌دوره پهلوان تختی بودند، از دهه۲۰ تا ۴۰ در گود فردوسی (گود قدیمی) کشتی گرفته‌اند.
جشنواره کشتی توس
جشنواره توس نیز از سال ۵۴ تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نزدیک آرامگاه به‌صورت کشوری برگزار می‌شده است. محمود شریف از پهلوانان آن دوره یاد می‌کند؛ «پهلوان جعفری از نوخندان درگز سال ۵۴ قهرمان سنگین‌وزن شد. اما سال ۵۵ و ۵۶ مرحوم عزیز نظری، یکی از بزرگ‌پهلوانان کشتی کشور که متولد روستا‌های اطراف محله فردوسی بود، در این جشنواره مقام اول را به دست آورد.
سال۵۷ در آخرین دوره این جشنواره، مرحوم حسن خان‌حسن‌پور در فینال روبه‌روی مرحوم عزیز نظری ایستاد و او را شکست داد و مرحوم حاج‌اکبر مالکی از بچه‌های فردوسی هم مقام سوم سنگین‌وزن را به دست آورد. بعداز انقلاب اسلامی هرسال یک‌بار در این گود مسابقات برگزار شده است تا سال ۷۴ که دوباره رقابت‌ها هفتگی شد.
سیدمهدی سیدی آن زمان رئیس مجموعه فرهنگی‌تاریخی توس بود و با حمایت و همکاری او و پهلوانان توانستیم هر هفته تا شش‌ماه، این مسابقات را برپا کنیم که در این دوره پهلوان بهروز پرهیزکار بسیار درخشید و توانست مقام‌های بسیاری به دست آورد.»
رؤیای بزرگ‌ترین گود کشور
سال۹۴ گود امام‌رضا (ع) به‌همت همین پهلوانان در مکان فعلی فعال شد و پنجشنبه‌شب‌های ماه مبارک رمضان، کشتی‌گیران در این گود جمع شدند و با هم رقابت کردند. محمود شریف می‌گوید: شهردار آن زمان مشهد در یکی از این شب‌ها به دیدن مبارزه کشتی‌گیران آمد و وقتی دید تماشاچیان روی خاک نشسته‌اند و شرایط مناسبی ندارند، دستور داد دورتادور گود سکو بسازند.
اما زمین متعلق به میراث فرهنگی است و میراث هم به‌خاطر وجود بنا‌های تاریخی در اینجا اجازه کنده‌کاری نمی‌دهد؛ چون لایه‌های زمین به هم می‌خورد و ممکن است بنا‌های تاریخی تخریب شود.به‌همین‌دلیل با کمک پهلوانان فقط یک ردیف سکوی سیمانی ساخته شد و روی آن را گچ کردیم.
به‌دنبال گرفتن زمینی بعداز آرامگاه فردوسی هستیم و می‌خواهیم بزرگ‌ترین گود کشتی کشور را در آنجا بسازیم که برای تماشاگران هم سکو درنظر گرفته شود؛ زیرا اینجا پایتخت کشتی باچوخه است و سند این صحبت هم وجود مقبره ابوالقاسم فردوسی در اینجا، اشعار حماسی او در شاهنامه، همچنین پهلوانان این خطه است که بی‌شمارند.
پرهیزکارها، سیدها، چراغ‌ها، قشنگ‌ها، قادرآبادی‌ها، صداقت‌ها، کدخدا‌ها و حکیمی‌ها همگی خانوادگی و نسل‌اندر‌نسل کشتی‌گیر‌ند. کشتی پهلوانی نسل‌به‌نسل به فرزندان ما منتقل می‌شود و از حاشیه کشف‌رود تا روستای گرجی ادامه دارد.
قهرمان پاطلایی
بهروز پرهیزکار، یکی دیگر از پهلوانان این خطه و عضو سابق تیم ملی جودو کشور است که در این گود، بار‌ها مبارزه کرده و به «پاطلا» معروف است. فن پایکی از فنونی است که او به‌خوبی اجرا می‌کند و توانسته بار‌ها با همین فن در مسابقات کشتی باچوخه و جودو حریفانش را شکست دهد و داوران و ورزشکاران به او لقب «پاطلایی ایران» را دادند.
خاطره‌ای از مسابقات سال۷۴ به یاد دارد که شنیدنی است؛ «در مرحله نهایی این فن را روبه‌روی حریف اجرا کردم و ضربه فنی شد. وقتی از جا برخاست تا به زمین برگردد، نتوانست خود را کنترل کند و دوباره به زمین خورد. این فن به قدری تأثیر داشت که در اثر آن، حریف تا چند‌دقیقه هوشیاری خود را از دست می‌داد. تماشاچیان بعد از اجرای این فن حسابی تشویقم می‌کردند.»
ضرورت حمایت از کشتی با چوخه
این سه پهلوان محله فردوسی، از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسئولان می‌خواهند که از این گود و این رشته ورزشی بیشتر حمایت کنند. پرهیزکار می‌گوید: برگزاری این مسابقات به‌صورت هفتگی به سرمایه زیادی نیاز دارد و اگر حمایت شهرداری و سایر مسئولان نباشد، این رشته رو به فراموشی خواهد رفت؛ در‌حالی‌که تاریخی چند‌هزار‌ساله دارد و جوانان بسیاری با همین رشته توانسته‌اند عضو تیم ملی سایر رشته‌های ورزشی رزمی شوند و برای شهر و کشور افتخار‌آفرینی کنند.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
حکایت پنج بازوبند پهلوانی اهدایی به حرم امام‌رضا(ع) 
حسینیه بجستانی‌های مشهد سرپناه زائران مستمند 