عبدالحسین و امیر روزیشان را از دل سنگ درمیآورند 
کرمیان با پارکور شهرنوردی میکند 
صحن عتیق حرم‌رضوی در گذر زمان
صحن انقلاب اسلامی، صحن کهنه یا صحن عتیق، قدیمی‌ترین صحن مجموعه حرم است. بنای اولیه صحن به دوره تیموری می‌رسد، اما شکل امروزی آن مربوط به دوره صفوی و عهد شاه‌عباس اول صفوی است.
صحن انقلاب اسلامی، صحن کهنه یا صحن عتیق، قدیمی‌ترین صحن مجموعه حرم است که با کمی فاصله در شمال بقعه مطهر واقع شده است. بنای اولیه صحن به دوره تیموری می‌رسد، اما شکل امروزی آن که توسعه‌یافته صحن قدیمی است، مربوط به دوره صفوی و عهد شاه‌عباس اول صفوی است.
این صحن بار‌ها مرمت شده، کتیبه‌ها و کاشی‌هایش تعویض و مرمت شده است و حوادث تاریخی گوناگونی، چون حمله ازبک‌ها، فتح هرات توسط نادر، آغاز دوره قاجار و استیلای آغامحمدخان بر ایران، فتنه سالار، آغاز سلطنت ناصری و استقرار جمهوری اسلامی ایران، در گوشه‌وکنار این صحن نشانه‌هایی از خود بر جای گذاشته‌اند.
قدیمی‌ترین تصویر موجود از صحن عتیق، نقاشی مربوط به سال ۱۲۰۰ شمسی است که جیم بیلی فریزر ۳۷ سال پیش از ثبت اولین عکس، کشیده است.
اولین عکس ثبت شده از صحن عتیق متعلق به جیانوزی است که در سال ۱۲۳۷ شمسی ثبت کرده است.
در دوره قاجار، برجی بر فراز ایوان غربی صحن احداث و ساعتی بزرگ روی آن نصب شد. نقاره‌خانه حضرت صاحب ساختمانی لرزان بر فراز ایوان شرقی شد. در دوره پهلوی، برج جدیدی برای ساعت و ساختمان استواری برای نقاره‌زنان آستانه در محل قبلی بنا شد. نهر میانی صحن چندین‌بار تغییرشکل داد و کف‌سازی صحن دگرگون شد. ایوانچه‌ها و حجره‌های اطراف صحن نیز به کتیبه‌های نستعلیق آراسته شد.
نادرشاه پیش از سال ۱۱۶۰قمری، ایوان جنوبی را طلاکاری کرد، مناره‌ای در پشت ایوان شمالی افزود و سنگاب بزرگی در میانه صحن نهاد که سقاخانه اسماعیل طلایی نام گرفت و تاکنون نیز پابرجاست. صحن انقلاب مجموعه‌ای بی‌نظیر از عناصر معماری اسلامی و نماد‌های خاص حرم است. ایوان طلای نادری که در جنوب این رواق قرار دارد، نمونه‌ای زیبا از هنر فلزکاری به شمار می‌آید.
* این گزارش پنج‌شنبه یکم آبان‌ماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۱۰ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
