غلامرضا عنایتی شاهد پاگرفتن خیابان «علویه» بوده است 
نوجوان محله پایین خیابان با «داستان راستان» به کتاب علاقه‌مند شد 
یادگار «حاج‌عبدالحسین کرمانیان» برای دختران ناشنوای مشهد
کلنگ مدرسه استثنایی «سوم شعبان شماره۲» در محله دانشجو مشهد مهر ۱۳۷۰ بود که به‌همت خیرانه «حاج‌عبدالحسین کرمانیان» به زمین خورد و مهر‌ماه دو سال بعد نیز به بهره‌برداری رسید؛ مدرسه‌ای که امروز نهتنها از خراسان‌رضوی بلکه از خراسان‌شمالی نیز دانش‌آموزان ناشنوا را پذیرش می‌کند و ویژه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوره اول (راهنمایی سابق) است.
در یک روز وسط هفته، سری می‌زنیم به این مدرسه که از پیش، آوازه‌اش را شنیده بودیم.
مدرسه‌ای که از همان ابتدا، فضای آن گویای تفاوتش با مدرسه‌های دیگر است؛ محیطی آرام و دلنشین که با گل‌های طبیعی و مصنوعی به‌زیبایی تزیین شده است و طراوتی بهاری را در دلسردی زمستان هدیه می‌دهد.
آموزش ۵۰ ناشنوا به‌اضافه ۱۲۰ دانش‌آموز تلفیقی
نرگس اشراقی، معاون آموزشی «سوم شعبان شماره۲» را در دفتر مدرسه می‌بینم که مشغول هماهنگی برای فرستادن بچه‌ها به اردوست.
او که از پیش منتظرمان است، با خوش‌رویی پاسخ‌گویمان می‌شود و برای شروع، درباره مدرسه این‌گونه می‌گوید: «در مدرسه ۵۰نفر تحصیل می‌کنند، اما ۱۲۰دانش‌آموز تلفیقی را هم پوشش می‌دهیم که در مدارس عادی تحت‌نظر ما در‌حال تحصیل هستند.»
در‌واقع بچه‌های تلفیقی، دانش‌آموزانی هستند که می‌توانند خودشان را با بچه‌های عادی وفق بدهند، اما اینکه این دانش‌آموزان چگونه تشخیص داده می‌شوند، سوالی است که اشراقی این‌گونه به آن پاسخ می‌دهد: «کارشناسی در مدرسه داریم که روند تحصیلی دانش‌آموزان را بررسی می‌کند و در‌صورت تشخیص اینکه توانایی ادامه تحصیل در مدارس عادی را دارند، به آنجا فرستاده می‌شوند.
با‌وجوداین برای کمک به دروس پایه دانش‌آموز اعزامی، دبیری نیز به مدرسه عادی می‌رود.»
پذیرش دانش‌آموزان معلول جسمی‌حرکتی
آن‌گونه که معاون آموزشی مدرسه یادآور می‌شود، پنج معلول جسمی‌حرکتی نیز بین دانش‌آموزانشان مشغول تحصیل هستند: «ازآنجاکه مدرسه مجهز به رمپ ورودی سالن، سرویس بهداشتی و سرویس مدرسه و همچنین آسانسور است، فضای مناسبی برای دانش‌آموزان معلول جسمی‌حرکتی دارد؛ بنابراین تعدادی از آنها را پذیرش می‌کنیم.»
اشراقی مشغول هماهنگی است؛ بنابراین با زهره جهانیان، معاون فنی مدرسه هم‌قدم می‌شویم تا قسمت‌های مختلف مجتمع را نشانمان دهد.
برای شروع، سری به کلاس‌ها می‌زنیم که در طبقه دوم قرار دارند. از راه‌پله‌هایی بالا می‌رویم که دو طرف آن را گلدان‌های گل طبیعی چیده‌اند.
بین هرکلاس و در هر گوشه‌ای از دیوار‌ها و سقف سالن نیز گلدان‌های مصنوعی آویزان کرده‌اند.
فرم مانتوی بنفش با مقنعه‌های سوسنی‌رنگ دانش‌آموزان نیز شادابی خاصی به بچه‌ها بخشیده است.
حتی نقشه‌ها و جدول‌های آموزشی روی دیوار‌ها و تابلو‌های اعلانات قرار دارد تا به‌طور مداوم در‌معرض دید دانش‌آموزان بوده و کمکی باشد برای آموزش چندمنظوره آنها.
۱۳ کلاس درس هوشمند
جهانیان با اشاره‌به ۱۳کلاس موجود مدرسه می‌گوید: «همه کلاس‌ها مجهز به تخته وایت‌برد، برد هوشمند، یک دستگاه کامپیوتر، نرم‌افزار‌های موردنیاز، دستگاه ویژیولایزر (ویژه ریز و درشت‌کردن مطالب کتاب) و اینترنت هستند؛ به‌گونه‌ای که سعی کرده‌ایم همه امکانات مدارس عادی هوشمند را داشته باشیم.»
دنباله توضیحاتش می‌رسد به اینکه «دانش‌آموزان سطح‌بندی شده‌اند؛ بنابراین حداکثر هشت‌نفر در هر کلاس هستند تا بتوان به‌صورت انفرادی با هرکدامشان کار کرد.
هرچند همان کتاب‌های مدارس عادی توسط دبیران تدریس می‌شود، کار دبیران مدارس استثنایی چندین‌برابر سخت‌تر از دبیران عادی است.»
نکته‌ای که در این بین جلب توجه می‌کند، این است که روی هر کلاسی، نام یک دبیر نوشته شده است.
معاون فنی مدرسه در‌این‌باره این‌گونه اظهار می‌کند: «کلاس‌ها به‌صورت کارگاهی برگزار می‌شود؛ بنابراین هرکلاسی ویژه یک دبیر و درس خاص است تا هردبیری، سیستم و تجهیزات خاص خود را داشته باشد و فقط بچه‌ها در کلاس‌ها جابه‌جا می‌شوند.»
همه تلاش مدرسه بر این است که دانش‌آموزانی که وارد مقطع دبیرستان شدند، گیج نشوند و آن‌قدر پایه‌شان قوی شده باشد که حتی چند قدم جلوتر از بچه‌های عادی باشند؛ حتی سعی می‌شود انگیزه تحصیل در دانشگاه را در آنها ایجاد کنند.
گویا ساعت آموزشی دانش‌آموزان از ۷:۱۰ تا ۱۳:۱۰ است و اگر بنا باشد کلاس‌های فوق‌برنامه‌ای برایشان برگزار شود، باید با همان لباس فرم مدرسه در محیط آموزشی حاضر شوند.
کارگاه شبکه‌ای کامپیوتر
پس‌از بازدید از کلاس‌های درس که برخلاف مدارس عادی، کلاس‌هایی خلوت با نیمکت‌های و استاندارد و پرده‌های مرتب است، سراغ کارگاه کامپیوتر می‌رویم که در همان طبقه دوم قرار دارد.
این کارگاه مجهز به شش سیستم است که به‌صورت شبکه‌ای به هم متصل هستند و این امکان را فراهم کرده است که هنگام تدریس دبیر، دانش‌آموزان هم‌زمان هم از روی برد هوشمند و هم شبکه، مسائل آموزشی را دریافت کنند.
آن‌گونه‌که اشراقی می‌گوید، ازآنجاکه دانش‌آموزان به‌دلیل ضعیف‌بودن دایره لغاتشان باید برای دریافت بهتر آموزش‌ها از قوه دیداری خود بیشتر استفاده کنند، از تصاویر اینترنتی و نرم‌افزار‌های خاص لغات نیز برای کمک به آموزش و درک لغات استفاده می‌شود.
شنوایی‌سنجی و آزمایشگاه
معاون فنی مدرسه «سوم شعبان شماره ۲» از واحد شنوایی‌سنجی مدرسه نیز بین حرف‌هایش نام می‌برد که مدام دانش‌آموزان را سنجش می‌کند تا آنهایی را که شنوایی بهتری دارند، برای انتقال به مدارس عادی.
شناسایی کنند.
اما بچه‌ها در آزمایشگاه مدرسه نیز که مجهز به همه امکانات لازم است، فعالیت‌ها و آموزش‌های عملی لازم را فرامی‌گیرند و آزمایش می‌کنند؛ آزمایشگاهی که باز‌هم برخلاف بیشتر مدارس عادی که تاکنون دیده‌ایم، چیزی فراتر از چند شیشه الکل را دارد.
آن هم فقط برای اینکه تاکید اولیای مدرسه و خیّرانی که پشت بچه‌ها را گرفته‌اند، این است که دانش‌آموزان این مدرسه استثنایی نباید به هیچ‌عنوان از بچه‌های عادی عقب بمانند.
اینجاست که اشراقی تصریح می‌کند: «مدرسه ما سعی کرده که در همه زمینه‌ها تجهیز شود؛ البته با کمک و حمایت خیّران؛ زیرا بیشتر بچه‌های ما مستضعف هستند؛ بنابراین از اولیا چیزی دریافت نمی‌کنیم.»
سرپرست‌های خوابگاه سعی می‌کنند مانند مدرسه، مهارت‌های زندگی و امور مشاوره را به دانش‌آموزان آموزش دهند
خوابگاهی مجهز به همه امکانات
وقت، محدود است؛ بنابراین سریع سراغ یکی دیگر از قسمت‌های مهم مدرسه می‌رویم؛ «خوابگاه». جایی که پذیرای ۵۰دانش‌آموزی است که برخی از آنها از مدرسه «باقرزاده» هستند.
سالنی بزرگ که با فرش‌هایی یک‌دست پوشانده شده است و در هر اتاق نیز تخت‌های سه‌طبقه در ردیف‌هایی منظم با کمد‌های شخصی، تلویزیون و یخچال چیده شده‌اند.
یک سالن غذاخوری نیز علاوه‌بر سلف مدرسه، برای سهولت بیشتر در خوابگاه وجود دارد.
اشراقی با بیان اینکه خوابگاه سه سرپرست دارد، یادآور می‌شود: «سرپرست‌های خوابگاه که همه تحصیل‌کرده هستند، هر‌کدام دو روز در هفته اینجا حضور دارند و سعی می‌کنند مانند مدرسه، مهارت‌های زندگی و امور مشاوره را به دانش‌آموزان آموزش دهند.»
اینکه بچه‌ها هرچند‌وقت‌یک‌بار برای دیدن خانواده به شهرهایشان می‌روند، سوال بعدی است که او در پاسخ می‌گوید: «بچه‌ها هر چهارشنبه بعدازظهر می‌توانند به منازلشان بروند و جمعه نیز بازگردند؛ حتی اولیای آنها نیز می‌توانند به بچه‌ها سر بزنند.»
البته این دیدار شرط و شروطی دارد: «پرونده بچه‌ها علاوه‌بر دفتر مدرسه، در خوابگاه نیز وجود دارد و بر همه‌چیز نظارت کامل می‌شود؛ بنابراین فقط به آنهایی اجازه ورود و ملاقات با بچه‌ها را می‌دهیم که شناسنامه و کارت ملی داشته باشند.»
گویا به بچه‌ها نیز آموزش داده شده که به هیچ‌وجه اجازه ندارند با غریبه‌ها صحبت کنند. در همین راستاست که تمام مدرسه مجهز به دوربین مداربسته است.
آن‌گونه‌که اشراقی می‌گوید، اینجا در گذشته مجتمع آموزشی برای مقاطع ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان در رشته‌های نظری، فنی و حرفه‌ای و کاردانش بوده است و بعد‌ها با کمک خیّران این قسمت‌ها جدا شده‌اند. برای همین است که مدرسه نهتنها بسیار بزرگ بلکه مجهز نیز هست.
دنباله توضیحات او می‌رسد به اینجا که: «پرسنل مدرسه و خوابگاه، بچه‌ها را مانند دختران خودشان می‌دانند؛ چراکه بیشتر آنها از شهرستان‌های دور و نزدیک آمده‌اند و از والدینشان جدا هستند؛ بنابراین سعی می‌کنیم بهترین خدمات را به آنها بدهیم.»
کارگاه‌های خیاطی و هنر‌های دستی
کارگاه خیاطی و هنر‌های دستی، مقصد بعدی است. دانش‌آموزان به‌عنوان فعالیت‌های فوق‌برنامه، آموزش‌های هنری مختلفی می‌بینند که از خیاطی، چرم‌دوزی، عروسک‌سازی گرفته تا کوسن‌دوزی، تابلو‌های برجسته، گل‌سازی، بافتنی، کاردستی‌هایی از وسایل بازیافتی، ماکت‌سازی و... را شامل می‌شود.
آن‌گونه که او یادآور می‌شود، کلاس‌ها به‌صورت رایگان توسط دو دبیر ناشنوا که درس حرفه‌وفن را تدریس می‌کنند، برگزار می‌شود.
وارد کارگاه که می‌شویم، با سالن بسیار بزرگی شامل سه‌قسمت مواجه می‌شویم. یکی از سالن‌ها که به نظر بزرگ‌تر می‌آید، حکم نمایشگاه مدرسه برای ارائه آثار هنری بچه‌ها را دارد، اما دو سالن دیگر که در فضای پشتی نمایشگاه قرار دارند، یکی ویژه کارگاه خیاطی و مجهز به هفت‌دستگاه چرخ‌خیاطی است.
کارگاه دیگر نیز ویژه انجام سایر هنر‌های دستی است که سر‌تا‌سر این سه سالن پوشیده شده است از دست‌ساز‌های بچه‌های ناشنوای این مدرسه که استادانه، هنر را نقش زده‌اند.
گویا مدرسه هر‌سال نمایشگاهی از آثار هنری دانش‌آموزانش برگزار می‌کند و امسال نیز بنا دارند در دهه فجر، نمایشگاهی از کار‌های هنری بچه‌ها برپا کنند.
آن‌گونه‌که مسئولان مدرسه توضیح می‌دهند، مدرسه هر‌سال در‌کنار سایر مدارس استثنایی، در پارک ملت نیز غرفه‌ای دارد تا آثار دستی دانش‌آموزانش را عرضه کند.
جهانیان حتی از برگزاری مسابقات درون‌مدرسه‌ای خبر می‌دهد و می‌گوید: «دانش‌آموزانی که بهترین کار‌ها را دارند، هم از طرف مدرسه و هم اداره آموزش‌و‌پرورش در جشن‌های شکوفه‌ها و پایان سال تشویق می‌شوند.»
سالن اجتماعات، آشپزخانه و سالن ورزشی
مدرسه که در سه‌طبقه ساخته شده، طبقه آخرش را به سالن اجتماعات اختصاص داده که گنجایش پذیرش ۵۰۰نفر را داشته و استاندارد‌های لازم را داراست.
این سالن برای برپایی جشن‌های مدرسه و برگزاری مراسم ویژه دانش‌آموزان درنظر گرفته شده است.
این‌بار از آسانسور که کنار سرویس پله دوم مدرسه قرار دارد، به طبقه همکف می‌آییم تا به آشپزخانه برویم.
سر راه به کلاس ویژه دانش‌آموزان معلول جسمی‌حرکتی برمی‌خوریم که نزدیک آسانسور قرار دارد. پس‌از گذر از سالن و حیاط‌خلوت به آشپزخانه می‌رسیم.
و، اما آشپزخانه؛ محیطی بزرگ و بهداشتی با آشپزی حرفه‌ای و دیگ‌هایی بزرگ که وعده‌غذایی دانش‌آموزان را تهیه می‌کند، در پشت مدرسه قرار دارد که سرآشپز روی پاکیزگی آن و ورود افراد با کفش‌های مخصوص، حساسیت خاصی نشان می‌دهد.
از حیاط‌خلوت که عبور می‌کنیم، معاون فنی مدرسه این را هم یادآور می‌شود که: «قرار است فضای سبزی همراه‌با وسایل ورزشی در حیاط‌خلوت مدرسه ایجاد شود تا بچه‌های خوابگاه بعدازظهر‌ها برای استراحت و تفریح از آن استفاده کنند.»
به جز فضای سبزی که به‌زودی ایجاد می‌شود، دانش‌آموزان بر‌اساس برنامه منظمی که مدرسه تعیین کرده است، به گردش نیز برده می‌شوند.
در‌نهایت اینکه کتابخانه، نمازخانه و سالن ورزشی مجهز نیز از دیگر امکانات این مدرسه است.
هرچند، وقت برای بازدید از این مکان‌ها تنگ بود، همان بخش‌هایی از این مجتمع آموزشی را نیز که دیدیم، مشتی بود از خرواری که نمونه گویایی از مدرسه‌ای مجهز در همسایگی ما در خیابان دانشجوست.
* این گزارش پنج شنبه، ۲۳ بهمن ۹۳ در شماره ۱۳۵ شهرآرامحله منطقه ۱۱ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
