۱۴۰ حلقه نوارکاست علیاکبر جهان، دنیای اهالی مشهدقلی را تکان داد 
وقف حاج غلامحسین، نقطه اتصال اهالی محله هفده شهریور شد 
وقف حاج غلامحسین، نقطه اتصال اهالی محله هفده شهریور شد
وقتی حاج‌غلام‌حسین رمضانی بهترین قسمت باغ خود را به ساخت نخستین مسجد در روستای تقی‌آباد اختصاص داد، فکرش را نمی‌کرد وقفش بعد از هفتاد سال بشود نقطه‌عطف و اتصال اهالی محله هفده شهریور.
خیابان نسترن، مسجدی دارد که روایت ساخته شدن آن زیباست. قصه برمی‌گردد به دوران اصلاحات ارضی در اهواز در زمان شاه. غلامحسین رمضانی از همان کشاورزانی بود که مالکیت زمینی اربابی را به او پیشنهاد دادند، اما او به‌دلیل آنکه زمین‌های اربابی آن زمان در اهواز غصبی بود، این پیشنهاد را نپذیرفت و به مشهد مهاجرت کرد.
در مشهد در روستای تقی‌آباد (محل خیابان فدائیان اسلام فعلی) باغی به مساحت یک‌هکتارونیم در محل باغ بلوریان (خیابان نسترن فعلی) خرید و مشغول کشاورزی شد. آن زمان یعنی در دهه ۳۰ که برادران رمضانی به مشهد مهاجرت کردند، این باغ، بخشی از روستای تقی‌آباد بود که از شش دانگ آن، چهار دانگ متعلق به مرحوم غلامحسین بود و دو دانگ آن نیز متعلق به برادرش.
آن زمان هنوز این روستا به شهر متصل نشده بود. همان موقع بود که حاج‌غلام‌حسین نیت کرد که بهترین قسمت باغ خود را به ساخت نخستین مسجد در روستای تقی‌آباد اختصاص دهد که فعالیت آن منحصر به محرم و صفر و برگزاری مناسبت‌های مذهبی آن روز‌ها بود و حالا شده است نقطه‌عطف اهالی محله و مکانی برای اتحاد آنها.
یک سیاه‌چادر با منبر گِلی
عباس‌علی رمضانی، پسر دوم حاج‌غلام‌حسین است. او حالا ۶۵ سال دارد و قرار است از جزئیات و آنچه در گذر سال‌ها بر این مسجد گذشته است، چنین بگوید: «در سال‌های اوایل دهه ۳۰ یک سیاه‌چادر نیز به‌عنوان پوشش در بهترین قسمت باغ کشیدند و یک منبر گلی برای آن ساختند و مراسم و مناسبت‌های مذهبی مانند دهه محرم و چهل‌و‌هشتم را در آن برگزار می‌کردند.»
برادرم، مسجد را وقف کرد تا بماند
پدرم در تقسیم ورثه، زمین را به اضافه سهم‌الارث برادرم به نام او سند زد تا مسجد باقی بماند و حاج‌ماشاءا... پسر ارشد خانواده نیز امانتدار خوبی بود و در زمان حیات خود، مسجد را وقف اوقاف کرد تا به همان سبک‌وسیاقی که پدرم می‌خواست، باقی بماند.
پدرم در تقسیم ورثه، زمین را به اضافه سهم‌الارث برادرم به نام او سند زد تا مسجد باقی بماند
تربیت مداحانی از دل مسجد
حاج‌عباس با اشاره به اینکه جلسات روضه و مناسبت‌های مذهبی برگزارشده در این مسجد، تاثیر بسزایی بر تربیت مذهبی و دینی اهالی ساکن در این محله گذاشته است، می‌گوید: حالا مسجدالرضا، مداحانی دارد که از کودکی در دل همین مکان مذهبی و معنوی، تربیت و حالا بسیار توانمند شده‌اند؛ مانند حاج‌آقای صمدی، حاج‌رضا بهنام و...
خیریه مسجدالرضا
این مسجد همچنین خیریه‌ای دارد که در امر کمک به شهروندان ساکن در این محله که مشکلاتی گریبان‌گیرشان شده است، بسیار گره‌گشاست. در این خیریه که موسس نخست آن حاج‌آقای اثنی‌عشری است، کارهایی، چون تامین جهیزیه نوعروسان نیازمند، کمک به تامین خواربار و ملزومات زندگی نیازمندان ساکن در محله و تامین پوشاک و کمک‌تحصیلی و... انجام می‌شود.
پس از فوت موسس خیریه مسجد، فعالیت‌های خیر مسجد درمدیریت خیریه به فرزندان او و حاج‌آقای علوی و هیئت‌مدیره رسید و به سبک‌وسیاق گذشته ادامه پیدا کرد.
چند ماه زندگی؛ وقف بازسازی مسجد
حاج‌عباس می‌گوید: در دوره سوم بازسازی مسجد در سال ۹۴، اکبر رمضانی، پسر برادر بزرگم مرحوم حاج‌ماشاءا... بیشترین همت و تلاش خود را در این راه به‌کار گرفت و بسیاری از کار‌های بازسازی را یک‌تنه بر دوش کشید. او برای چند ماه کار و زندگی‌اش را وقف بازسازی مسجد کرد تا مسجد به شکل‌وشمایل و وسعت کنونی رسید.
خادم فعال و کهنه‌کار مسجد
خادم مسجدالرضا، حاج‌رضا بهنام است. او از کودکی در این محله ساکن بوده و از سال ۵۷ و دوره دوم بازسازی مسجد به‌عنوان خادم در این مسجد فعالیت می‌کند.
آن‌گونه که حاج‌عباس می‌گوید: حاج‌رضا فقط خادم این مسجد نیست؛ او درکنار وظایف خادمی خود سعی کرد فعالیت‌های مذهبی دیگری را هم دنبال کند. حاج‌آقای بهنام در حال حاضر نه‌تن‌ها خادم بلکه یکی از مداحان مسجد است و مدتی است که در زمینه‌های دیگر نیز فعالیت می‌کند.
او چندسالی است اهالی محله را با هزینه‌ای بسیار کم به سفر کربلا می‌برد و آن‌قدر این سفر را با شرایط مطلوب و کمترین هزینه برگزار می‌کند که خواهانش در بین اهالی زیاد است.
امام‌جماعت مردمی و جوان‌پسند مسجد
روحانی مسجدالرضا، حجت الاسلام محمد صادقی است. او طرح و برنامه‌های منسجم و مفیدی به‌منظور ارتباط بیشتر جوانان با مسجد دارد.
می‌گوید: تاکنون فضای کافی برای برگزاری برنامه‌های متنوع در مسجد نداشته‌ایم و بیشتر در زمینه‌های مذهبی و کلاس‌های قرآنی فعال بوده‌ایم ولی با افزایش وسعت مسجد در سال گذشته، دست ما برای برگزاری کلاس‌های متنوع‌تر و برنامه‌ریزی برای جذب جوانان به مسجد، باز‌تر شده است.
تاکنون کلاس‌های آموزش قرآن و احکام، عفاف و حجاب و... را برای جوان‌تر‌ها برگزار کرده‌ایم، اما از این پس می‌توانیم فعالیت بیشتری درزمینه انس جوانان با مسجد انجام دهیم.
ابوالفضل حاتمیان، از اعضای هیئت‌امنای مسجد در امور مالی و عضو شورای اجتماعی محله ۱۷ شهریور می‌گوید: با وجود این روحانی، جوانان ارتباط شایسته‌ای با این مسجد برقرار کرده‌اند.
حاج‌آقا ارتباطش با جوانان بسیار خوب است و سعی می‌کند نمازهایش را به‌خاطر آنها کمی سریع‌تر بخواند تا از حوصله آنان خارج نباشد. او همیشه دارای طرح و ایده است و سعی می‌کند مباحثی را در منبرش مطرح کند که به‌روز باشد و برای جوانان نیز دارای جذابیت.
روحانی مسجد در ادامه صحبت‌هایش عنوان می‌کند: از این پس که فضای لازم را برای انجام فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی بیشتر در مسجد داریم، باید چارت‌بندی و برنامه‌ریزی کنیم و بر حسب نیاز‌های شهروندان، فضای آموزشی و انگیزشی ایجاد کنیم.
این روحانی با توجه به اینکه مدارس زیادی در اطراف مسجدالرضا وجود دارند که دانش‌آموزان آنها می‌توانند درکنار مدرسه خیلی چیز‌ها را در مسجد آموزش ببینند، تصریح می‌کند: با ارتقای وضعیت اقتصادی و ظرفیت حضور این مدارس در اطراف مسجد، از این به بعد می‌شود کار‌های فرهنگی مناسبی را طرح‌ریزی کرد.
هیئت عاشقان زهرا (س) و چند هیئت از شهرستان‌ها
در مسجدالرضا چند هیئت از شهرستان‌های اطراف مشهد مانند کاشمر، مراسم مذهبی خود را در این مسجد برگزار می‌کنند. هیئتی نیز در ماه رمضان، تمام مراسم مذهبی مسجد را برعهده می‌گیرد. این هیئت، «عاشقان زهرا (س)» نام دارد و رمضان با حضور آن در مسجد، مراسم بسیار باشکوه و پرمخاطبی برگزار می‌شود.
در این مسجد، رسم است که در شب‌های نخستین محرم، خاندان رمضانی خود هزینه‌های مراسم را برعهده می‌گیرند و هر شب یک نفر از این خاندان، بانی مجالس می‌شود، اما پس از آن، آن دسته از اهالی محله که تمایل به شرکت در مراسم و برعهده گرفتن بخشی از هزینه‌ها را دارند، سعی می‌کنند در این مراسم مذهبی سهمی داشته باشند و هرکمکی که از دستشان برمی‌آید، انجام دهند.
اعضای هیئت‌امنای مسجد
در مسجدالرضا، اعضای هیئت‌امنا با یک‌دلی بسیار فعالیت می‌کنند. حاج‌محسن محمودی‌فر رئیس هیئت‌امنا، حاج‌اکبر صادقیان و حاج‌اکبر رمضانی ناظر امور ساخت‌وساز‌ها، ابوالفضل حاتمیان مدیر مالی، امیر رمضانی مدیر امور فرهنگی و آقای لطفی، رئیس پایگاه بسیج در این مسجد هستند.
نخستین دوره بازسازی در سال ۱۳۳۸
سال ۱۳۳۸ مسجدی با بنای خشت‌و‌گلی ساخته شد که سقفی چوبی، بام آن بود. مسجدالرضا نیز مانند بسیاری دیگر از مساجد آن روزگار بیشتر در زمینه‌های تعزیه‌خوانی و مناسبت‌های مذهبی، فعال بود و هیئت‌هایی بودند که در این زمینه‌ها در مساجد فعالیت می‌کردند.
فعالیت‌های این مسجد در آن سال‌های دور، مردم یک محله را دورهم جمع کرده بود. پیش از انقلاب، حاج‌غلام‌حسین به رحمت خدا رفت و پیش از اینکه چشم بر این دنیا ببندد، مسجد را نیز به‌همراه سهم‌الارث پسر ارشدش، حاج ماشاءا... به نام او زد تا این مکان مذهبی که جزو اصالت‌های این محله و محل اتحاد اهالی است، درامان بماند و حفظ شود.
دومین دوره بازسازی در سال ۵۷
با الحاق پایگاه بسیج به مسجدالرضا، فعالیت‌های انقلابی نیز در این مسجد پررنگتر شد و به‌ندرت مسائل محله و مشکلات و کمبود‌ها در مسجد عنوان و درراستای حل آن تلاش می‌شد.
همان سال‌های ابتدای پیروزی انقلاب، بنای خشت و گلی مسجد نیاز به بازسازی داشت و به همین دلیل فرزندان خانواده رمضانی از مادرشان خواستند که منزل پدری‌شان را بفروشد تا بخشی از آن را به بازسازی مسجد و نوسازی بنای آن اختصاص دهند.
این شد که در سال ۵۷ مسجد برای دومین‌بار بازسازی شد و بنای آن از خشت‌و‌گلی به بنایی آجری و سیمانی و مصالح مربوط به زمان خودش تغییر پیدا کرد.
با کمک‌های خاندان رمضانی و خیران محلی، مسجد دوباره بازسازی شد و زیربنای آن دوبرابر شد
سومین دوره بازسازی در سال ۹۴
از سال ۵۷ به بعد با بازسازی مسجدالرضا و الحاق پایگاه بسیج به آن، نقش این مسجد در محله پررنگتر شد. درست از همان سال، برگزاری نماز هم جزء جدانشدنی مسجد شد و کم‌کم به‌واسطه تشکیل پایگاه بسیج و فعالیت‌های فرهنگی و امورخیریه مسجد، شهروندان بیشتری با این مسجد انس گرفتند.
سال‌ها در پس هم رفتند و روزبه‌روز استقبال از مسجد بیشتر شد و به‌خصوص در زمان مراسم مذهبی، کم‌کم دیگر جایی برای عزاداران حسینی و مراسم شب‌های قدر وجود نداشت و مراسم به‌دلیل نبود فضای کافی در مسجد تا خیابان کشانده می‌شد.
این شد که در سال ۹۴ با کمک‌های خاندان رمضانی و خیران محلی، مسجد دوباره بازسازی شد و فضای زیربنای آن با ساخت‌و‌ساز در بخش وسیعی از حیاط مسجد، به بیش از دوبرابر گسترش پیدا کرد.
* این گزارش سه شنبه، ۱۱ آبان ۹۵ در شماره ۲۱۴ شهرآرامحله منطقه ۷ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
