محله گلدیس؛ محله‌ای جوان با نام‌هایی از پاچنار تا شهرآرا 
رواق حاتم‌خانی؛ یادگار وزیر کاردرست صفوی 
مسجد، دار و ندار حاج‌خاور بود
حضور و زیارت در مشهد به‌لطف امام‌رضا (ع)، نه‌تن‌ها قصه‌های زیادی دارد، بلکه یادگار‌ها و ردپا‌هایی هم دارد که به‌یمن این اتفاق مبارک در تاریخ ماندگار شده است. نمونه آن در اطراف حرم‌مطهر مسجد و حسینیه‌هایی است که به‌نام شهری دیگر مهر خورده اند.
یکی از این بناها مسجد «حاج‌خاور» در کوچه شهید شوشتری ۴ محله پایین‌خیابان است؛ مسجدی که زمین آن را بانویی از کشور افغانستان اهدا کرده است و بعد‌ها مردم محله بانی نوسازی آن شده‌اند.
این بنا که به‌جز سقف شیروانی حلبی یادگاری از گذشته ندارد، ۱۱۳ سال قبل وقف مسجد شده است که به‌دلیل نداشتن تابلو، به‌جز اهالی محل که آن را به حاج‌خاور می‌شناسند، بین زائران و دیگر شهروندان چندان شناخته‌شده نبود. حالا با حضور امام‌جماعت جدید، تابلو آن به‌نام بانی‌اش چند هفته پیش نصب شده است.
هم‌زمان با همین اتفاق و فعال‌شدن مسجد که برنامه‌های ماه محرم و صفر در آن پررنگ است، پای صحبت بزرگان و قدیمی‌های آن نشستیم که روایت سطر‌های بعدی گفته‌های حسین‌علی آهنگری، سیدمصطفی سبزیان، اصغر زارع و حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدهادی خدادادحسینی از این مسجد قدیمی به یادگار مانده از اهالی کشور همسایه است.
یادگاری حاج‌خاور
بیشتر از آنکه شبیه مسجد باشد، شبیه خانه است؛ نه گلدسته‌ای دارد نه سقف گنبدی. از در سبز و صحن حیاط که بگذرید، داخل مسجد با پرده‌ای روشن به دو بخش برادران و خواهران تقسیم شده است. کل نما به‌جز همان سقف شیروانی چیزی از قدیم ندارد و مشخص است چندین‌بار نوسازی شده است.
آن‌طور که حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین‌علی آهنگری، امام‌جماعت قدیمی مسجد، می‌گوید، این مسجد خانه حاج‌خاور، از زائران کشور افغانستان بوده است. دو خواهر افغانستانی در این محله بودند که از بین آنها حاج‌خاور بچه‌دار نمی‌شد. او قبل از فوتش این خانه و مغازه جلو آن را که تنها دارایی‌هایش بود، وقف مسجد می‌کند.
او مساحت مسجد را ۳۰۰ متر می‌خواند و، چون ۲۸ سال در آن امام‌جماعت بوده است، بازسازی‌هایش را هم خوب به‌یاد دارد. یک‌بار ۲۵ سال قبل مسجد بازسازی و دیوار‌های داخل آن برداشته و بار آخر هم ۶ سال قبل مسجد نونوار شده است.
اصغر زارع، از اعضای هیئت‌امنای مسجد، هم طبق شنیده‌هایش از قدیمی‌های این محله همین روایت را بیان می‌کند و سال وقف مسجد را ۱۲۹۰ خورشیدی می‌خواند.
طبق گفته‌های او که مادرش شصت سال نمازخوان این مسجد بوده است، در تکمیل و تبدیل این بنا به مسجد در سال‌های گذشته در کنار اهالی، زائران زیادی حضور داشته‌اند. به‌عنوان نمونه زائری یزدی هزینه تهیه در سرویس‌های بهداشتی، زائری دیگر هزینه تهیه پمپ آب و بانویی هم هزینه تابلو‌های آن را داده است.
سیدمصطفی سبزیان، رئیس هیئت‌امنای مسجد، به این اشاره می‌کند که در این مسجد از همان ابتدا باز بود و یادی از حجت‌الاسلام رضا ریحانه می‌کند که در قدیم نماز صبح، ظهر و شب را می‌خوانده است.
هنوز هم حضور مردم پررنگ است
نصب تابلو بر سردر مسجد حاج‌خاور و پررنگ‌شدن حضور نوجوانان در مسجد با آمدن حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدهادی خدادادحسینی اتفاق افتاده است.
سیدهادی خدادادحسینی ملقب به شمس‌الهدی از فرزندان یکی از ساکنان قدیمی این محله است که برای مدتی مسئولیت امام جماعت مسجد را برعهده گرفته است. او از دعا‌های توسل، کمیل و ندبه مسجد حاج‌خاور حرف به میان می‌آورد که تاکنون هیچ‌وقت تعطیل نشده‌اند.
طبق گفته‌های او، از شنبه تا سه‌شنبه سه هیئت حضرت‌رقیه (س) با ۶۸ سال قدمت، هیئت حضرت علی‌اصغر (ع) با ۲۰ سال قدمت و هیئت تازه‌تأسیس محبان حضرت‌زهرا (س) در این مسجد برنامه دارند.
او می‌گوید: همچنین کلاس‌های آموزش روخوانی و روان‌خوانی قرآن در تابستان امسال برای پسران نوجوان در این مسجد آغاز شده است.
طبق گفته‌های خداداد حسینی، برنامه‌های ماه محرم و صفر این مسجد حضور مردم را که بیشتر آنها از این محل رفته‌اند، در این مکان پررنگ می‌کند و با حضور زائران زیادی همراه می‌شود.
آن‌طور که او اشاره می‌کند، این مسجد به موکب‌های سیار و زائرانی که قصد دارند عزاداری برپا کنند هم وسایل پخت‌وپز می‌دهد.
* این گزارش پنج‌شنبه ۱۸ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۵۸ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
