کوچه های مشهد

برخی قدیمی ها کوچه را با نام «کامکار» می شناسند، عده ای هم می گویند کوچه «آیت ا...طبسی حائری»، اما اکنون تابلو امام‌رضا(ع)۱۸  مزین به نام شهید امیر بنیمن شده است و بر سر کوچه به چشم می خورد. گرچه هنوز چهار خانه قدیمی در این کوچه باقی مانده است، به دلیل خالی از سکنه بودن این خانه ها، می توان گفت اکنون زائران تنها ساکنان کوچه امام رضا(ع)۱۸ هستند.

کوچه عبادی12 از زمان جنگ تحمیلی به نام شهید محمدزاده مزین شده است. این معبر در گذشته به «هشت آباد» شهرت داشته است. نامی برگرفته از باغی به همین نام که در میانه کوچه قرار داشت. به گفته ساکنان قدیمی کوچه، باغ هشت‌آباد وقفی بوده است‌. روزگاری دور، زمانی که هنوز مردم در خانه‌هایشان یخچال نداشتند یخدان باغ هشت‌آباد، یخ تابستان‌های مردم را تأمین می‌کرد. این بوستان یادآور خاطرات تابستانی اهالی کوچه است. پایانه شهدا، مسجد یزدی آبادی و حسینیه آذربایجانی‌های تبریز از ظرفیت‌های این کوچه به شمار می‌روند.

خیابان صدف که اکنون از بولوار وکیل‌آباد تا آموزگار کشیده شده است، جزو قدیمی‌ترین معابر و محله‌های منطقه‌11 است و در ابتدای تشکیل‌، از وکیل‌آباد تا بولوار فرهنگ فعلی را شامل می‌شده است. هنوز هیچ سند مکتوبی درباره تاریخچه تشکیل محله صدف نوشته نشده و برای دستیابی به این منظور، چند روز متوالی راهی محله می‌شویم و مغازه به مغازه و خانه‌‌به‌خانه پای صحبت‌های اهالی می‌نشینیم و پرسان‌پرسان به حاج حسن مقدسی می‌رسیم که اولین فرد ساکن در این محله بوده است.

یکی از محدوده‌هایی که هنوز هم حضور طلاب در آن زیاد به چشم می‌خورد، همین کوچه است. کوچه‌ای در خیابان آیت‌الله بهجت3 که به‌واسطه وجود مدرسه علمیه امام‌رضا(ع) و همچنین دو خانه شخصی که وقف اسکان طلاب شده‌، محل رفت‌وآمد بسیاری از طلبه‌هاست.

کوچه حسابی شمالی2در محله فرهنگیان تاریخ جذابی دارد.به گفته اهالی قدیمی کوچه که اوایل دهه60 در این معبر ساکن شده‌اند این کوچه آن زمان به بوستان جنگلی و چشمه معروف بوده است. بوستانی که در محل فعلی دانشگاه غیرانتفاعی خیام قرار داشته و خیلی‌ها تفریح بیرون‌‌‌‌‌‌شهر و سیزده‌به‌درشان را آنجا می‌گذراندند. وسط بوستان هم سوپر مارکتی بوده که از حلب ساخته شده بوده و نامش را «سوپر حلبی» گذاشته بودند. به گفته اهالی قدیمی اولین ساکنان اینجا کارگران شرکت لوله پولیکا «وینیکا» بودند که از طرف شرکت منازلی به آن‌ها داده شده است.

خیابان امام خمینی(ره)25 یکی از خیابان‌های قدیمی است که با توجه به قدمتی که دارد توجه چندانی به آن نشده است. یک سمت این خیابان باغ ملی، ساختمان صبا و پارکینگ طبقاتی قرار دارد و سمت دیگر آن خانه‌های مسکونی و مکان‌های تجاری قرار گرفته‌اند که به‌جز خانه آقای محمدی که طی دو سال گذشته با همان سبک و سیاق قدیمش بازسازی شده، دیگر بناهای قدیمی این خیابان بازسازی شده‌اند.

فرعی هفتم از خیابان شهید شیرنژاد به نام کوچه امام‌علی(ع) شمالی شناخته می‌شود. اینجا تا چند سال قبل، پیش از آنکه محدوده شهری شود، روستای همت‌آباد بوده است، روستایی با چند ده خانوار که حالا سر و شکل شهری دارد. البته که هنوز چندان تعریفی نیست و از مشکلات حاشیه‌نشینی رنج می‌برد، مشکلاتی مانند همسایگی با زمین‌های بایر و کشاورزی یا جمع شدن آب فاضلاب در جوی کوچه و بهداشت نامناسب محیط. از این‌ها که بگذریم، مردم خون‌گرم و سخت‌کوش آن نقطه قوت کوچه است.