مهم‌ترین ویژگی خانه تاریخی ناظران وسعت زیاد و قدمت آن است. از ویژگی‌های بارز خانه تاریخی ناظران موقعیت قرارگیری آن در سایتی باارزش و راسته تاریخی بین عباسقلی‌خان تا خیابان نواب صفوی ۱۱ است.
فتحعلی شاه به‌رسم سپاس از دور‌اندیشی اسماعلی‌خان، هم‌وزنش به او طلا اهدا می‌کند. این سردار، طلا‌ها را صرف ساختن سنگاب حرم رضوی می‌کند.
آجر‌های نقش‌دار در نمای بنای خانه تاریخی پریشانی و شیوه‌های اجرای متنوع آن‌ها، نشانگر ذوق سرشاری است که هنرمند معمار در اجرای ساختمان به‌کار گرفته است
خانه اردکانیان دارای دو قسمت تابستان‌نشین در جنوب و زمستان‌نشین در شمال است. در قسمت زمستان‌نشین پهنای اتاق‌ها کم است و علتش این است که آفتاب تا انتهای عمق اتاق نفوذ کند.
یکی از آثار مهم هنری موجود در صحن نو، کتیبه‌هایی است که برای ایوان‌ها و با خط بسیار زیبای محمدحسین شهیدی‌مشهدی ساخته شده است.
خانه کرمانی در حدود ۹۰ سال قبل در دوره قاجار یه بنا شده است. مالک و سازنده بنا به گفته آقای کرمانی، مالک کنونی آن، شخصی یهودی بوده است. این ملک حدود ۵۰ سال قبل از شخصی یهودی خریداری شده است.
خانه ناظران به‌دلیل مراقبت‌های مناسب صاحبان خانه و همچنین برای جذب مسافر در اغلب اوقات وضعیت مطلوبی داشته و دارد.