بزرگترین مجموعه غذایی شرق کشور در بازار حافظ

بازار حافظ از دور شباهتی به بازار‌های مواد غذایی ندارد. ورودی هلالی‌شکل و کاشی‌های فیروزه‌ای در زمینه آجری، بیشتر مرکزی فرهنگی و مذهبی را در ذهن تداعی می‌کند. کسی فکرش را هم نمی‌کند که اینجا بزرگ‌ترین مجموعه غذایی شرق کشور باشد، بازاری که از سرتاسر ایران مشتری دارد و مغازه‌داران و فروشندگان بسیاری، برنج، روغن، شکر، قند و دیگر مواد غذایی موردنیازشان را از این بازار تأمین می‌کنند. همین هم هست که اینجا همیشه خدا شلوغ است.

مطلب مرتبط خیابان چمن باطاقه‌های پارچه معنا پیدا می‌کند

فضای سنتی

بازار حافظ در حاشیه بزرگراه بسیج ساخته شده است. اینجا در مجموع ۴۳۰ غرفه ۳۰، ۶۰ و ۹۰ مترمربعی دارد، در هر طبقه ۲۱۵ غرفه. نمای آجری و معماری خاص آن باعث شده است که برخی مسافران و زائران به خیال اینکه اینجا یک فرهنگ‌سرا یا حوزه علمیه است، حتی راه خود را کج کنند و به آن سری بزنند.

هادی غضنفری، سازنده این بازار، سال‌۱۳۸۳ طبق سلیقه خودش، بازار را با این شکل و شمایل ساخته. درواقع علاقه او به تاریخ و ادبیات باعث شده که این بنا حال و هوایی سنتی و قدیمی داشته‌باشد.

غضنفری نام «حافظ» را هم بنا به ارادتش به حافظ، شاعر بزرگ ایرانی، انتخاب می‌کند. این مجموعه یک محوطه روزباز بزرگ دو هکتاری دارد که دورتادورش، غرفه‌ها و فروشگاه‌های شکر، قند، مواد غذایی سوپرمارکتی و روغن است. وسط محوطه هم چند غرفه نوشابه و نوشیدنی قرار گرفته، اما آن‌طور‌که اسماعیل شیبانی، مدیر مجموعه، می‌گوید بیشتر فروشندگان صنف شکر و قند مشهد در این بازار غرفه دارند و همین هم هست که اینجا به‌عنوان بورس شکر مشهد معروف شده‌است.

رونق بازار با حاج اسماعیل

اسماعیل شیبانی معروف به حاج‌اسماعیل، مدیر فعلی مجموعه بازار حافظ، روزگاری یک راننده معمولی اهل تایباد بوده که محصولات مختلف را از شهرش به دست فروشندگان مصلی مشهد می‌رسانده است. اما از سال‌ها رانندگی‌کردن و از این شهر به آن شهر‌رفتن چیزی عایدش نمی‌شود؛ «به چشم می‌دیدم که فروشندگان، محصولی را که من به دستشان رسانده‌ام، چند‌برابر قیمت اصلی می‌فروشند. چندماهی نحوه کسب‌و‌کار و برخوردشان را با مشتری زیرنظر گرفتم و بعد سال ۱۳۶۹ خودم یک دکان کوچک در همین خیابان خریدم و به مشهد نقل مکان کردم.»

حاج‌اسماعیل به‌سرعت در کارش پیشرفت می‌کند و چندمغازه دیگر هم در همان راسته اجاره می‌کند. او سال‌۱۳۸۶ به پیشنهاد غضنفری، مدیر وقت مجموعه حافظ، به‌عنوان فروشنده مواد غذایی، کارش را در این بازار شروع می‌کند و سال‌۱۳۹۳ هم زمین کل بازار و مدیریت آن را از اومی‌خرد.

به قول خودش همان ابتدا «فروشندگان تنبل و بی‌تحرک بازار» را بیرون می‌کند و «بازاری‌های اسم و رسم‌دار و جوانان پرتلاش» را وارد بازار می‌کند. تبلیغات را هم جدی می‌گیرد. به گفته فروشندگان بازار سیاست‌های حاج اسماعیل باعث رونق‌گرفتن بازار حافظ می‌شود و مجموعه‌ای که قبل‌تر ناشناخته بوده است، به‌یک‌باره معروف و مطرح می‌شود.

امتیاز نزدیک بودن به بازار مصلی

جمال نخ‌ساز عمده‌فروش است. او حالا در غرفه‌ای شصت‌مترمربعی نزدیک به در ورودی بازار محصولات سوپرمارکتی را می‌فروشد. مثل فروشندگان دیگر بازار از ساعت ۷ صبح تا ۹ شب مشغول کار است.

نخ‌ساز سال‌ها پخش‌کننده مواد غذایی بوده، اما سال‌۱۳۹۶ به‌عنوان فروشنده، کارش را در مجموعه حافظ شروع کرده است. او علت رونق بازار حافظ را مکان آن می‌داند و می‌گوید: نزدیک‌بودن به بازار مصلی، نزدیکی به شهرستان‌های این سوی شهر باعث شده است بیشتر مشتری‌های همین نقاط به بازار حافظ مراجعه کنند.

زوج کاسب

حسین راوی و زهرا میدانی زوج کاسب بازار هستند. آنها وسط بازار غرفه نوشابه و نوشیدنی دارند. راوی، بارگیری محصولات و فروش را برعهده دارد و خانمش هم صندوق‌دار است. آنها جزو اولین فروشندگان بازار هستند و سال‌۱۳۸۳ سرقفلی این غرفه را خریده‌اند. 

به گفته آنها بازار حافظ از سال‌۱۳۹۲ شناخته‌شده‌تر شده و متعاقب آن کسب‌و‌کارشان هم رونق بیشتری گرفته است. آنها علت شلوغ‌بودن بازار را قیمت اندک اجناس آن می‌دانند و اینکه «رقابت اینجا زیاد است و فروشندگان اجناسشان را با دو‌سه‌درصد سود می‌فروشند.»

منش کاسبان بازار

ملیحه ابراهیمی نماینده فروش رنگ خوراکی در مجموعه است. غرفه او پر از عطر و بو‌های جورواجور است. او پیش‌از ورود به بازار حافظ، به مدت هشت سال در شرکت‌های مختلف فروش رنگ در خیابان مصلی کار کرده، اما بالاخره، خودش کار را دست گرفته و در سال‌۱۴۰۱ هم در بازار حافظ سرقفلی غرفه خودش را خریده است.

او از منش کاسبان بازار می‌گوید و اینکه «کاسب‌ها در مناسبت‌های مذهبی بانی می‌شوند و دیگ شله می‌زنند و نذری می‌دهند.» 

این موارد از نظر او این بازار را از دیگر بازار‌های محدوده حسابی متفاوت کرده است.

* این گزارش دوشنبه ۸ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۸۶ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.