نخستین ساکنان مشهد چه کسانی بودند؟ 
همسر شهیدتوسلی: ابوحامد انتخاب و افتخار من است 
کتابخانه مسجد امام‌رضا (ع) برای اهالی الهیه نعمت است
دغدغه‌مندان مسجد برای ایجاد علاقه اهالی به کتاب و نشر فرهنگ کتاب‌خوانی برنامه‌های متنوعی دارند؛ از «شنبه‌های با کتاب» گرفته تا طرح «ببر و بخوان و نیار» و «نذر کتاب».
دوران شکوه و عظمت کتابخانه امام رضا (ع) محله الهیه به سال‌های اول ساخت این مسجد برمی‌گردد؛ زمانی‌که به‌همت چند تن از خانم‌های فعال مسجدی، تجهیزاتی کامل از کتابخانه آستان قدس رضوی به این مسجد اهدا شد. از میز و نیمکت گرفته تا قفسه‌هایی با چوب مرغوب و کتاب‌های مرجع. حتی خود مسجدی‌ها باور نمی‌کردند با این سرعت، کتابخانه مسجدشان تجهیز شود.
وجود چنین مکانی در جایی که هنوز دور و اطرافش از آبادی خبری نبود، برای دانشجویان، جرعه آبی بود در بیابان تا در سکوت و آرامش به درس‌خواندن بپردازند. اگرچه با افزایش جمعیت نمازگزار، طبقه بالایی مسجد، جایگاهی برای برپایی نماز جماعت خانم‌ها می‌شود و در حال حاضر اتاقی سی‌چهل‌متری به کتابخانه اختصاص یافته است، دغدغه‌مندان مسجد برای ایجاد علاقه اهالی به کتاب و نشر فرهنگ کتاب‌خوانی برنامه‌های متنوعی دارند؛ از «شنبه‌های با کتاب» گرفته تا طرح «ببر و بخوان و نیار» و «نذر کتاب».
کتابخانه خاطره‌ساز
الهام جلالی و دو تن از خانم‌های همسایه مسجد، بنیان‌گذاران کتابخانه مسجد امام‌رضا (ع) هستند. او تعریف می‌کند: زمانی‌که ما اوایل دهه۸۰ به این محله آمدیم، تازه کلنگ این مسجد زده شده بود. کلا اینجا بیابان بود و سر‌تا‌سر خاکی و سنگلاخی. خانواده‌ها هیچ مکان تفریحی نداشتند.
بعد از احداث مسجد در سال۸۴ در همان ابتدای امر، پایگاه بسیج خواهران را فعال کردیم تا در‌کنار آن فعالیت‌های فرهنگی برای مادران و فرزندانشان از‌جمله مهد قرآن داشته باشیم. آن زمان طبقه بالای مسجد هنوز خالی بود. من و دو تا از خانم‌ها تصمیم گرفتیم کتابخانه مسجد را هم راه‌اندازی کنیم. اما آنها نه راه و چاه را بلد بودند و نه هزینه راه‌اندازی کتابخانه را داشتند. از‌این‌رو با همسر یکی از خانم‌ها که استاد دانشگاه بود و تحصیل‌کرده، مشورت کرده و از‌طریق وی به آستان قدس مراجعه می‌کنند و به کتابخانه حرم می‌روند.
جلالی تعریف می‌کند: آنجا قرار شد به ما هزینه تهیه میز و صندلی و قفسه‌هایی داده شود و تعدادی کتاب، اما ما سماجت و البته اصرار کردیم که، چون مسجد به نام امام‌رضا (ع) است، تجهیزاتی در شأن نام حضرتش از همان کتابخانه خودشان به ما بدهند. این‌طور شد که حدود بیست‌قفسه کتاب، میز و صندلی با کتب مرجع به مسجد ما اهدا شد.
جلالی که سال‌ها مسئولیت کتابخانه را عهده‌دار بوده است، از خاطرات خوش حضور دانشجویان دختر و پشت کنکوری‌ها در فضای امن و ساکت این کتابخانه می‌گوید و دختر و پسربچه‌هایی که بعد از اتمام کلاس مهد‌الرضا (ع) برای به‌امانت‌بردن کتاب به کتابخانه می‌آمدند و الان برای خودشان آقا و خانم مهندس و معلمی شده‌اند و با آمدن به این مسجد و کتابخانه، خاطرات کودکی‌شان زنده می‌شود.
شنبه‌های با کتاب
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین حسن رحیمیان، امام جماعت صبح و ظهر و عصر مسجد امام‌رضا (ع)، سه‌سالی می‌شود به این مسجد آمده است. او در همین مدت کوتاه توانسته ارتباط خوبی با بچه‌ها برقرار کند و با برپایی حلقه جوانان و شنبه‌های کتاب‌خوانی، بچه‌ها را با کتاب و کتاب‌خوانی آشتی دهد.
او تعریف می‌کند: برای اشاعه فرهنگ کتاب‌خوانی باید هزینه کنی؛ هم از وقتت هم از مالت. این مسجد، مردمی است و همه دلسوزانه پای کار هستند، هم امام‌جماعت شب، حاج‌آقا سیستانی، و هم آقا غفوری، مسئول فرهنگی کانون که در برپایی حلقه جوانان، شنبه‌های با کتاب و. پای کار هستند.
برای اشاعه فرهنگ کتاب‌خوانی باید هزینه کنی؛ هم از وقتت هم از مالت. این مسجد، مردمی است و همه دلسوزانه پای کار هستند
او به برپایی مسابقه کتاب‌خوانی ویژه عید غدیر اشاره می‌کند که با استقبال خوب بزرگ‌سالان و نیز نوجوانان مواجه شد؛ «برای دادن اطلاعات کامل‌تری از خطبه غدیر، مسابقه کتاب‌خوانی برگزار کردیم که تا آخر همین هفته نتیجه مسابقه و نفرات برتر اعلام خواهد شد.»
نذر کتاب برای اهل کتاب
حاج‌آقا سیدجواد سیستانی، امام‌جماعت شب مسجد، نیز از فعالان در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی است. او که از سال۱۳۹۱ در این مکان حضور دارد، از انتقال دو قفسه کتاب به داخل شبستان می‌گوید و از استقبال خوب مخاطبان؛ «از‌آنجا‌که گاهی از فضای کتابخانه برای برگزاری جلسات مشاوره شورای حل اختلاف مسجد و جلسات هیئت‌امنا استفاده می‌شود، تصمیم گرفتیم یکی‌دو قفسه را به شبستان بیاوریم. آنجا با معرفی برخی کتاب‌ها نمازگزارانی را که معمولا نیم‌ساعتی زودتر به مسجد می‌آیند، به مطالعه تشویق می‌کنیم.»
او همچنین به حضور کتابدارانی اشاره می‌کند که برای مرتب‌کردن کتاب‌ها و فهرست‌نویسی و طبقه‌بندی، چند‌ماه است فی‌سبیل‌ا... به این کتابخانه می‌آیند. به گفته حاج‌آقا سیستانی ماهیانه چهل جلد کتاب به کتابخانه اهدا می‌شود. بعد از تفکیک، کتب قابل‌استفاده در قفسه خودش قرار می‌گیرد و بازیافتی‌ها به فروش می‌رسد تا با پولش کتاب‌های مورد‌نیاز کتابخانه تهیه شود.
دو قفسه انواع کتب ادعیه و دعا هم در دو قسمت بانوان و آقایان دیده می‌شود و بالای قفسه، کاغذی با این مضمون چسبانده شده است: «ببرید و نیاورید.» سیستانی درباره این باکس‌ها می‌گوید: اینها کتب اهدایی مردمی است که، چون تعدادش خیلی زیاد است، می‌گذاریم نمازگزاران در‌صورت تمایل به منزل ببرند.
جای خالی کتاب‌های علمی
چند‌پسر نوجوان برای به‌امانت‌گرفتن کتاب به کتابخانه مسجد محله شان آمده‌اند. آنها قبل از رفتن به‌سراغ قفسه‌های کتاب، چند‌دقیقه‌ای پای صحبت‌های امام‌جماعت مسجد می‌نشینند تا برایشان درباره مسابقه کتاب‌خوانی پیش رو و اهمیت مطالعه کتاب در کار و زندگی بگوید.
عرفان علی‌نژاد از نبود کتاب داستان‌های جنگ و شهدا می‌گوید، کتاب‌هایی مثل «سلام بر ابراهیم» یا خاطرات اسرای جنگ. دوستش، عرفان علیزاده، هم از خالی‌بودن جای کتاب‌های علمی می‌گوید و از مسئولان کتابخانه و هیئت‌امنای مسجد می‌خواهد از این دست کتاب‌ها که برای نوجوانان بیشتر جذابیت دارد، تهیه کنند.
حرف‌ها و خواسته‌های بچه‌ها که به پایان می‌رسد، به‌سمت قفسه‌های کتاب می‌روند تا برای پایان هفته خود با همفکری کتاب انتخاب کنند.
تقاضا برای افزایش کتاب‌های رمان
زهرا محبوبی‌راد یکی از اعضای کتابخانه امام‌رضا (ع) و زنی خانه‌دار است. با‌اینکه اصل وجود کتابخانه را ظرفیتی غنی برای محله می‌داند، معتقد است اگر کتاب‌های رمان بیشتری به اینجا اضافه شود، کاربرد مجموعه را هم بهبود می‌بخشد.
این شهروند، با اشاره به فضای خوب کتابخانه برای کودکان می‌گوید: آرزوی هر پدر و مادری این است که کودکش در یک فضای فرهنگی رشد کند یا حداقل با چنین مکان‌هایی در ارتباط باشد. به نظرم کتابخانه امام‌رضا (ع) این ظرفیت را برای محله ما فراهم کرده است و امیدوارم با اضافه‌شدن به تعداد کتاب‌های کودک کتابخانه این شرایط بهتر هم شود.
محبوبی‌راد به فضای خوب این مجموعه برای برگزاری نشست‌های کتاب‌خوانی و هم‌اندیشی بانوان اشاره می‌کند و دوست دارد این جلسات فرهنگی در مجموعه پا بگیرد تا جمع‌های فرهنگی خوبی برپا شود.
* این گزارش پنج‌شنبه ۲۱ تیرماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۵۶ شهرآرامحله منطقه ۱۱ و ۱۲ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
