ردپای یزدی‌ها در آبادی محله دانش‌آموز

تاریخچه

وجود نشانی از حوزه آموزش در نام محله دانش‌آموز مانند برخی دیگر از محلات سمت راست بولوار وکیل‌آباد، مثل دانشجو و فارغ‌التحصیلان یادگار هدیه سخاوتمندانه حاج حسین‌آقا ملک در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به فرهنگیان آن روزگار مشهد است.

بنا به گفته کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، نوشته مهدی سیدی، وکیل‌آباد مزرعه و روستایی بوده که در اواخر سده سیزده خورشیدی توسط حاج حسین آقای ملک، از فرزند آخوند خراسانی (آیت‌الله کفایی) و چند تن دیگر خریده شده است (به‌اظهار خانم عزت ملک، دختر حاج حسین آقا). اراضی این روستا از محل ده (در انتهای بولوار وکیل‌آباد کنونی) تا نزدیکی پارک ملت در مسیر بولوار وکیل‌آباد گسترش داشته است.

حاج حسین آقای ملک حدود دویست هکتار از اراضی وکیل‌آباد را به حدود ۳۵۰۰ نفر از فرهنگیان مشهد اهدا کرد. ۱۰ دی ۱۳۳۸ فرهنگیان مشهد، نامه سپاس دسته‌جمعی‌شان از حاج حسین‌آقا ملک را در هفته نامه هیرمند، به مدیریت مجید فیاض، چاپ کردند.

محله دانش آموز مانند بیشتر محلات منطقه ۱۱ زمانی انبوهی از باغ‌های زراعی و خانه‌های ویلایی را در دل خود جای داده و مکان تفریحی برای ساکنان شهر بود که آخر هفته‌ها به این منطقه می‌آمدند. دهه ۶۰ و افزایش جمعیت شهری نقطه شروع پیشرفت محله دانش‌آموز است. در این بازه بیشتر زمین‌ها در قطعه‌های ۲۵۰ متری به فروش رسیده و ساخت‌وساز رونق گرفته است، اما داستان ساخت‌وساز در این نقطه از شهر کمی متفاوت با سایر مکان‌هاست.

تا پیش از دهه ۶۰، زمین‌های محله دانش‌آموز قطعات ۵۰۰متری بود که در اختیار کشاورزان بود. تعدادی از فعالان حوزه ساخت‌وساز که اهل یزد بودند، زمین‌ها را خریدند و ساخت‌وساز کردند که در ادامه سبب تشویق بقیه شهروندان و سرمایه‌گذاران شد.

گرچه بولوار دانش‌آموز از همان دهه ۶۰ مسکونی شده بود، محله دانش‌آموز یکی از محلات جدید مشهد است که از سال ۱۳۹۸ و با تقسیم‌بندی‌های جدید شهری به محلات این شهر افزوده شده است.

بافت

محله دانش‌آموز ۱۴۴ هکتار وسعت دارد و حدود ۲۴ هزار نفر را در خود جای داده است. به استناد کتاب «اطلس محلات شهر مشهد»، در هر هکتار محله دانش‌آموز ۱۶۶ نفر سکونت دارند که حدود سه‌برابر میانگین شهری است و نشان‌دهنده تراکم جمعیت در این محله است. بیشترین کاربری موجود در محله دانش‌آموز مربوط به خانه‌های مسکونی با اختصاص نزدیک به ۸۸ درصد وسعت و بعد از آن، کاربری تجاری و آموزشی است.۳۰ تا ۳۵ ساله‌ها بیشترین گروه سنی محله دانش‌آموز را تشکیل می‌دهند.

بااین‌حال، فراوانی تعداد افراد بیشتر از ۴۵ ساله و همچنین کمتربودن تعداد کودکان زیر ۱۰ سال دو نکته قابل توجه در هرم سنی اهالی محله دانش‌آموز نسبت به سایر محلات مشهد است که نشان‌دهنده قدیمی‌بودن تعداد زیادی از ساکنان این محله و به‌احتمال زیاد غیراستیجاری‌بودن خانه‌ها و همچنین پایین‌بودن نرخ باروری در این محله است.

نرخ باسوادی در محله دانش‌آموز بیش از ۹۷ درصد ثبت شده و میانگین تعداد افراد خانوار نیز کمی بیشتر از سه نفر است. محله دانش‌آموز یکی از محلات مشهد است که در آن بلندمرتبه‌سازی رواج دارد. بیشتر ساختمان‌های این محله بیشتر از چهار طبقه است.

دسترسی

رفت‌وآمد شهروندان از طریق ایستگاه دانش‌آموز خط یک قطارشهری در بزرگراه وکیل‌آباد امکان‌پذیر است. پراکندگی خطوط اتوبوس در محله دانش‌آموز نسبتا مطلوب است و میانگین فاصله مکانی تا نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس، ۱۹۹ متر برابر با ۲ دقیقه و ۲۹ ثانیه تخمین زده می‌شود. اهالی با خودرو شخصی نیز می‌توانند از طریق بولوار‌های وکیل‌آباد و دانش‌آموز به سایر نقاط شهر دسترسی داشته باشند.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• حضور تعداد زیادی از مؤسسه‌های آموزشی متنوع از طلا و جواهر گرفته تا روباتیک باعث شده است محله دانش‌آموز یکی از محلات فرهنگی مشهد باشد.
• رستوران‌ها و فست‌فودی‌های بسیاری در محله دانش‌آموز حضور دارند.
• حاشیه بولوار سیدرضی در این محله پاتوق فروش لوازم چوبی است.
• فعالیت تعمیرکاران و فروشگاه‌های قطعات خودرو در حاشیه بولوار معلم در این محله از طرفی سبب ایجاد ظرفیت اقتصادی شده و از سویی هم باعث نارضایتی ساکنان از سروصدای ناشی از فعالیت این صنف شده است.
• فضای سبز یکی از کاربری‌های شاخص این محله است و دراین‌میان، بوستان مینا یکی از نقاط تأثیرگذار در محله دانش‌آموز محسوب می‌شود. وجود بوستان‌های مروارید و عقیق نیز موجب شده است میانگین
• فاصله مکانی تا رسیدن به نزدیک‌ترین فضای سبز، ۲۵۳ متر باشد؛ یعنی فقط کمی بیش از سه دقیقه کافی است تا شما به فضای سبز نزدیکتان برسید.
• محله دانش‌آموز چهار مسجد و سه دبستان دارد.

حدود جغرافیایی

محله دانش‌آموز شکلی مستطیلی دارد و از شمال به بولوار آموزگار، از شرق به بولوار سیدرضی از جنوب به بولوار وکیل‌آباد و از غرب به بولوار دانش‌آموز می‌رسد. بخشی از بولوار‌های معلم، مهران و فرهنگی در این محله قرار دارند. محله‌های شهید رضوی، دانشجو، هنرستان، هاشمیه و سیدرضی در همسایگی محله دانش‌آموز قرار دارند.