گل کردن آرزوهای تیم فوتسال کوتاه‌قامتان مشهد

وقتی در کوچه‌پس‌کوچه‌های طلاب یا زمین‌های خاکی کوی امیر فوتبال بازی می‌کرد، چنان لذتی می‌برد که به قول خودش، عشق اول و آخرش فوتبال شده بود. شاید همین عشق درونی باعث شد که وقتی دید کوتاه‌قامتان محله شان تیمی ندارند، دغدغه‌ای برایش شد و با خودش می‌گفت چرا باید آن‌ها از این شور و هیجان به دور باشند. از آخر هم این دغدغه او را به جایی رساند که مربیگری تیم فوتبال و فوتسال کوتاه‌قامتان را برعهده گرفت.

جواد آکار از حدود هشت‌سال پیش که برای اولین‌بار تیم فوتسال کوتاه‌قامتان مشهد شکل گرفت، تاکنون پا‌به‌پای آنها رفته است و بدون دریافت هیچ دستمزدی برایشان مربیگری می‌کند. او حالا دارد ثمره زحماتش را می‌بیند و پنج‌نفر از اعضای تیمش، به تیم ملی فوتسال کوتاه‌قامتان ایران راه یافته اند. این ورزشکار سی‌و‌پنج‌ساله محله آزادشهر همین فروردین ماه، تندیس قهرمانی را از وزیر ورزش دریافت کرده و سال‌۱۴۰۰ به انتخاب کمیته فوتسال استان به‌عنوان مربی برتر پایه شناخته شده است. 

‌آسیب‌دیدگی زانو و رو آوردن به مربیگری

نمی‌داند کدام اتفاق، او را به‌سمت کوتاه‌قامتان کشاند؛ پاره‌شدن ربات صلیبی زانویش یا مشاهده کوتاه‌قامتان فوتبال دوستی که تیم نداشتند؟ شاید هم هر‌دو. هرچه هست، اول و آخرش عشق فوتبال است. جواد آکار آن‌قدر عشق فوتبال بوده و هست که حتی وقتی به‌خاطر آسیب‌دیدگی شدید زانو دیگر قادر نبود حرفه‌ای بازی کند، راهش را به سمت مربیگری چرخاند.

او تعریف می‌کند: از کودکی با برو‌بچه‌های محل روی زمین آسفالت و خاکی فوتبال بازی می‌کردیم. تعریف نباشد، بازی ام خوب بود. در خط حمله می‌ایستادم و گل‌زن تیم بودم، به‌طوری‌که در مسابقات آموزش‌و‌پرورش ناحیه تبادکان آن موقع لقب آقای گل را به من دادند. وقتی حدود پانزده‌سالم بود، یک بازی دوستانه با تیم ابومسلم گذاشتیم.

به گفته او آن‌موقع تیم ابومسلم در لیگ کشور بوده و موقعیت خوبی داشته است. بعد از بازی، محمدرضا خرسند که از بازیکنان وقت ابومسلم بوده، نزد جواد آکار آمده است و به نقل از مربی شان به او گفته اگر بخواهد، می‌تواند در تیم ابومسلم بازی کند.

جوادآقا این پیشنهاد خوب را می‌پذیرد و به امید درخشش‌های بیشتر فوتبالی عضو تیم ابومسلم می‌شود. بعد هم سه‌سال برای تیم استقلال مشهد بازی می‌کند. سال‌۸۸ در یکی از رقابت‌های فوتبال، ضربه شدیدی به زانویش وارد می‌شود که در‌اثر آن رباط صلیبی اش پاره می‌شود و با‌وجود دو عمل جراحی که انجام می‌دهد، سلامتی کامل را به دست نمی‌آورد.

او می‌گوید: هنگام بیماری و بستری، روز‌های سختی را گذراندم. درد‌های جسمانی ام به کنار، فکر اینکه ممکن است دیگر نتوانم فوتبال بازی کنم، کلافه ام می‌کرد. بین همین درد‌ها و کلافگی‌ها بودم که فکر مربیگری به ذهنم رسید و با این امید، دوران بیماری را سر کردم.

جواب آخر پزشکان به او این بوده است که، چون نباید روی پایش فشار بیاورد، دیگر نمی‌تواند فوتبال حرفه‌ای بازی کند. در پس این اتفاق او از سال‌۹۴ شروع می‌کند به گذراندن دوره‌های مختلف مربیگری و دانش افزایی.

اولش اعتماد نمی‌کردند

آکار اکنون مدرک مربیگری سطح B فوتبال آسیا و ایران و سطح یک فوتسال آسیا را دارد. او از ابتدایی که مربیگری را شروع کرده، دو دغدغه داشته؛ یکی تأسیس باشگاه و دیگری تشکیل تیم برای کوتاه‌قامتان که هر‌دو این‌ها را عملی کرده است.

تعریف می‌کند: از قدیم که فوتبال بازی می‌کردیم، چند نفر کوتاه‌قامت در محله‌های اطراف داشتیم که آن‌ها هم خیلی دوست داشتند فوتبال بازی کنند، ولی، چون تیم نداشتند با ما بازی می‌کردند که آن هم مشکلات خودش را داشت.
آکار بعد از دریافت مدرک مربیگری، سراغ همان کوتاه‌قامتان می‌رود و پیشنهاد تشکیل تیم را می‌دهد. آن موقع آنها بین خودشان یک تیم پنج‌نفره داشتند و آکار مربیگری‌شان را بر‌عهده می‌گیرد.

از‌آنجایی‌که کوتاه‌قامتان، انجمن و جلسات مخصوص خودشان را دارند، همین چند نفر در جلساتی که می‌رفتند به دیگران اطلاع می‌دادند که تیم فوتسالی تشکیل شده است و می‌توانند به عضویت آن درآیند. به‌مرور رفت‌وآمد این افراد به تیم فوتسال و حضورشان در تمرینات ورزشی بیشتر می‌شود.

آکار تأکید می‌کند: در این سال‌ها غیر از من، چندین مربی دیگر هم تیم‌داری کوتاه‌قامتان را بر‌عهده گرفته‎اند، اما هر کدام چند‌ماه بیشتر نمانده و رفته‌اند. به‌همین‌دلیل هیئت من را بنیان‌گذار تیم می‌شناسد.

او صحبتش را از سر می‌گیرد و ادامه می‌دهد: کوتاه‌قامتان روحیه حساسی دارند. به‌خاطر رفتار‌های نامناسبی که بعضی مردم با آن‌ها دارند و القاب ناشایستی که با آن خطابشان می‌کنند، خیلی هایشان خانه نشین هستند و کمتر در جامعه حاضر می‌شوند. در عرصه فوتبال هم متأسفانه خیلی‌ها برای تبلیغات و منفعت شخصی سراغ آن‌ها رفته اند. برای همین ابتدا که تیم را تشکیل داده بودیم، خیلی‌ها اعتماد نمی‌کردند و فکر می‌کردند من برای منفعت شخصی مربیگری آن‌ها را عهده دار شده ام، اما کم‌کم که اعتماد کردند، تعدادشان بیشتر شد.

به گفته جوادآقا ابتدا اعضای تیم همه هزینه‌های سالن، لباس و توپ را خودشان می‌پرداختند، اما بعد‌از چند جلسه، سالن را رایگان دراختیارشان قرار دادند.

پیروزی بر تهران بعد از چندین شکست

آمدن تماشاگران و تشویق‌های آن‌ها یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر کوتاه‌قامتان بوده است. وقتی بلند‌قامتان به تماشای بازی کوتاه‌قامتان می‌نشستند و آن‌ها را تشویق می‌کردند، انگیزه‌ای می‌شد که کوتاه‌قامتان، مسابقات و تمرین هایشان را جدی‌تر بگیرند.

به‌واسطه این تیم و به پیشنهاد آکار، سال‌۱۴۰۰ برای اولین‌بار در کشور، مسابقات جام رمضان کوتاه‌قامتان در مشهد با حضور چهارتیم برگزار می‌شود. مسابقات کوتاه‌قامتان بلند‌همت به مشهد ختم نشده است؛ آن‌ها دوبار در مسابقات کشوری حضور پیدا کرده و دومقام کشوری به دست آورده اند.

به گفته این مربی، از زمان شیوع کرونا، تیم‌های کوتاه‌قامتان شهر‌های مختلف کشور، انسجامشان را از دست داده‌اند و هنوز خیلی از شهر‌ها تیم منسجمی برای مسابقات ندارند، اما مشهد، حتی در دوران کرونا تیمش را حفظ کرده است. در‌نتیجه این تمرینات، چندی پیش، تیم مشهد در مسابقه با تیم تهران برنده شده است.

بسیاری از کوتاه‌قامتان به‌خاطر رفتار‌های نامناسبی که بعضی مردم با آن‌ها دارند خانه‌نشین شده‌اند

جوادآقا می‌گوید: طی سال‌های گذشته بیشتر مواقع از تیم تهران می‌باختیم، اما امسال در هر‌دو بازی رفت‌و برگشت با آنها به پیروزی دست یافتیم. در همین بازی بود که در حضور حدود پانصد‌تماشاگر، وزیر ورزش تندیس قهرمانی را به آکار داد.

حالا تیم کوتاه‌قامتان مشهد آن‌قدر شناخته شده است که نه‌تن‌ها از شهرستان‌های استان درخواست بازی در این تیم را دارند، بلکه حتی کوتاه‌قامتانی از استان‌های سیستان بلوچستان و خوزستان درخواست عضویت به این تیم داده‌اند و حاضرند سختی دوری راه و رفت‌وآمد را به جان بخرند. در این سال‌ها تیم کوتاه‌قامتان مشهد به شهر‌های درگز، نیشابور، سرخس و... دعوت شده‌است تا با بازیکنان آنها مسابقات دوستانه داشته باشند.

پا‌به‌توپ شدن با خداداد عزیزی و طیبی

مربی تیم کوتاه‌قامتان استان تعریف می‌کند: حدود دو سال پیش قرار بود با تیم خداداد عزیزی بازی دوستانه داشته باشیم، اما خداداد عزیزی پیراهن تیم ما را پوشید و برای ما بازی کرد که این موضوع کلی به اعضای تیم انرژی و انگیزه داد و برایشان خاطره شد.

او همچنین از بازی با حسین طیبی، کاپیتان تیم ملی، یاد می‌کند و می‌گوید: پارسال حسین طیبی آمد سر تمرین ما و لباس یادگاری هم به تیممان داد. حضور او آن‌قدر برای بازیکنان ما دلگرم‌کننده بود که تا چند ماه بعد تأثیرش را می‌دیدم.
تیمی که آکار سال ۹۴ با پنج‌نفر تشکیل داد، اکنون حدود ۳۵ عضو دارد که پانزده‌نفر آنها به‌طور ثابت و مستمر حضور دارند. پنج‌نفر از آن‌ها هم به عضویت تیم ملی کوتاه‌قامتان درآمده‌اند.

آکار اکنون یکی از مربی‌های تیم ملی کوتاه‌قامتان کشور نیز هست. می‌گوید: از جام عراق برای حضور در مسابقات جام جهانی کوچک که قرار است به میزبانی این کشور برگزار شود، دعوت‌نامه فرستاده‌اند. اگر مجوز حضورمان در این مسابقات داده شود، تمرینات را شروع می‌کنیم. البته در دیگر پیگیری‌هایی که داشتیم، وزیر ورزش هم وعده کرده که از شهریور امسال لیگ کوتاه‌قامتان کشور تشکیل شود و اگر این موضوع عملی شود، اتفاق خیلی خوبی است. 

این مربی، فراتر از ورزش و کسب مدال، دغدغه‌های دیگری هم دارد که این‌گونه بیان می‌کند: خیلی از کوتاه‌قامتان از حضور در اجتماع کناره‌گیری می‌کنند. همین افرادی که الان در تیم ما هستند، بعضی‌هایشان حاضر نبودند در خیابان رفت‌وآمد کنند، اما حالا به واسطه ورزش، حضورشان بیشتر شده است. البته متأسفانه بعضی وقت‌ها هم تجربیات تلخی از این حضور دارند و وقتی حین رفت‌وآمد موردتمسخر قرار می‌گیرند، قید ورزش را می‌زنند و از تیم کناره‌گیری می‌کنند، اما در کل تأثیرات مثبت ورزش برایشان بیشتر بوده است.

در این مدت، اعضای تیم ارتباط دوستانه‌ای با یکدیگر پیدا کرده‌اند، به‌طوری‌که با هم به تفریح، مسافرت و مهمانی‌های خانوادگی می‌روند. از سال گذشته، کیارش اختراعی، مدیر‌عامل شرکت آژند، به‌عنوان اسپانسر، هزینه لباس‌های اعضای تیم را بر‌عهده گرفته، اما برای حضور در مسابقات کشوری و خارج از کشور، نیاز به اسپانسر‌ها و حمایت‌های مالی بیشتری است.

جوادآقا می‌گوید: در تمرینات هفتگی خودمان بعضی افراد مشکل تأمین هزینه رفت‌وآمد را دارند، طوری‌که به‌خاطر این هزینه‌ها قید حضور در تیم را می‌زنند.

به نظر او به‌دلیل مشکلات و آسیب‌پذیری‌هایی که کوتاه‌قامتان دارند، باید از آنها حمایت بیشتری شود تا موانع حضورشان در جامعه برداشته شود.

تصورش را نمی‌کردم با ۱۰ کوتاه‌قامت در یک جا بازی کنم

جعفر خوشدل کاپیتان تیم کوتاه‌قامتان استان است. او که از هفت‌سال پیش به عضویت این تیم درآمده است، می‌گوید: قبل از اینکه این تیم تشکیل شود، به‌ناچار با بلندقامتان بازی می‌کردم، اما از وقتی این تیم تشکیل شده است، پا‌به‌جفت در تمرینات حاضرم و باعث شده است خودم و آنها روحیه بهتری داشته باشیم.

او در گذشته آن‌قدر از کوتاه‌قامتی خودش خجالت می‌کشیده است که نمی‌توانسته با دیگر کوتاه‌قامتان ارتباط برقرار کند و به قول خودش تصورش را نمی‌کرده که با ۱۰ کوتاه‌قامت در یک جا بازی کند. اما جو تیم آن‌قدر برایش خوب و جذاب بوده که به این احساسات منفی‌اش غلبه کرده است و اکنون بازی در تیم کوتاه‌قامتان را به بلندقامتان ترجیح می‌دهد.

او آکار را یک مربی فنی و دلسوز می‌داند و می‌گوید: از نظر فنی عالی است و نکات بسیاری را از او یاد گرفته‌ام که در دیگر مربیان ندیده‌ام. به گفته او آکار برای اینکه اعضای تیم را حفظ کند، خیلی زحمت می‌کشد و اگر افرادی مشکل رفت‌وآمد داشته باشند، یا خودش دنبالشان می‌رود یا با هزینه شخصی وسیله برایشان مهیا می‌کند.

هراس کوتاه‌قامتان از حضور در اجتماع

کاظم مقدس دیگر بازیکن قدیمی این تیم است و اکنون در عضویت تیم ملی قرار دارد. او هم به هراس کوتاه‌قامتان از حضور در اجتماع اشاره می‌کند و معتقد است این تیم باعث شده زمینه حضور آنها در جامعه فراهم شود.
به نظر او این قشر باید آن‌قدر دیده شوند که دیگر کسی آنها را موردتمسخر قرار ندهد.

مربیگری برای تیم ما هیچ منفعت مالی برای مربی ندارد و با همین وضعیت، ما را رها نکرده است

به گفته مقدس در حال حاضر فقط در رشته فوتسال، کوتاه‌قامتان مشهد تیم منسجم و فعال دارند. او امیدوار است در دیگر رشته‌های ورزشی هم تیم‌های کوتاه‌قامتان تشکیل شود.

بردیم اما دیده نشدیم

وحید عباسی، دیگر بازیکن این تیم، برای تشکر از آکار، اصطلاح «دمش گرم» را به کار می‌برد و ادامه می‌دهد: مربیگری برای تیم ما هیچ منفعت مالی برایش ندارد، اما دمش گرم که این همه سال همراه ماست و با همین وضعیت، ما را رها نکرده است. البته الان هم دست تنهاست و نیاز به نیروی کمکی دارد.

عباسی می‌گوید: ما کوتاه‌قامتانی داریم که خانه‌نشین هستند و غیر از این تمرینات فوتبال، هیچ جای دیگری نمی‌روند. برای همین تمام امیدشان این است که موعد تمرین برسد و در زمین حاضر شوند.

او ادامه می‌دهد: به‌جرئت می‌گویم ما بهترین تیم فوتسال کوتاه‌قامت کشور هستیم، اما هنوز یک میزبانی به ما نداده‌اند. تهران رفتیم و با برد برگشتیم ولی برای هیچ‌کس مهم نبود و دیده نشدیم.
او با تشکر از حمید طیبی، مسئول کمیته فوتسال استان، می‌گوید: خدا خیرش دهد؛ اگر حمایت‌های او نباشد، این تیم سرپا نمی‌ماند. هنوز هم نیاز به حمایت‌هایی بیشتر داریم تا بتوانیم به مسابقات خارج از کشور برویم و مقام کسب کنیم.

* این گزارش پنج‌شنبه ۱۳ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۴۷ شهرآرامحله منطقه ۱۱ و ۱۲ چاپ شده است.