پرواز مترسک به روایت دختران دانش‌آموز

من مترسك هستم / شكل من زيبا نيست / تنم از چوب درخت / سرم از يك قوطي است / هر كلاغي از من / بيخودي مي‌ترسد / يك كلاغ اينجا بود / زود از اينجا پر زد

این‌ها جملات آغازین یک نمایش عروسکی به‌نام «چطور یک مترسک پرواز می‌کند» است. عروسک‌گردان‌های این نمایش، ۱۴ نفر هستند؛ دختران نوجوانی از مدرسه راهنمایی حجاب، واقع در محله خواجه‌ربیع مشهد. این نمایش تیرماه امسال در مسابقات تئاتر آموزش و پرورش خراسان رضوی، مقام اول را به‌دست آورد. 

همچنین در این مسابقات دو نفر از اعضای گروه نمایش عروسکی مدرسه حجاب توانستند مقام اول عروسک‌گردانی و مقام اول صدای عروسک را از آن خود کنند. ضمن اینکه «چطور یک مترسک پرواز می‌کند» رتبه اول نویسندگی و دکور را هم به دست آورد. به سراغ این گروه هنرمند که از سال گذشته تشکیل شده می‌رویم تا گفتگویی با آنها و نیز مربی‌شان داشته باشیم. دختر‌ها در نمازخانه مدرسه جمع می‌شوند و با لباس‌های فرم سورمه‌ای‌شان، روبه‌روی من می‌نشینند.

مطلب مرتبط عروسک‌گردانی را با نقش «تیر» شروع کردم

شاگردانش ضرورت خودسازی را می‌دانند

ملیحه‌سادات هوشیار، مربی و کارگردان  این گروه،  قریب ۱۶ سال است که نمایش عروسکی کارمی‌کند. خودش می‌گوید: در ۱۶ سالگی به آموزش و پرورش مراجعه و خودم را معرفی کردم تا بتوانم به‌عنوان مربی کارم را شروع کنم.

او بعد‌ها هم وارد صدا و سیما می‌شود و در حال حاضر کارنامه پرباری دارد و مقام‌های مختلفی به دست آورده است. گفتگوی شهرآرامحله با خانم هوشیار درباره نمایش عروسکی «چطور یک مترسک پرواز می‌کند» خواندنی است؛ زیرا در حرف‌هایش از شکایت‌ها و طرح مشکلات و کمبود‌هایی که معمولا در گزارش‌ها می‌شنویم، خبری نیست.

او عنوان می‌کند: همه می‌گویند مدارس مناطق محروم آموزش و پرورش، از نظر پشتیبانی مالی ضعیف عمل می‌کنند و بهایی به هنرهایی، چون نمایش و سرود نمی‌دهند؛ اما من معتقدم در منطقه ما که ظاهراً یک منطقه محروم است، مدرسه‌ها برای تئاتر و سرود ارزش قائلند و به کسی، چون من به عنوان کارگردان بسیار میدان داده می‌شود. مدیر سال گذشته مدرسه راهنمایی حجاب که حالا به مدرسه دیگری منتقل شده، برای تأمین بودجه و دیگر مسائل بسیار با ما همکاری می‌کرد.

از این مربی باسابقه نمایش عروسکی درباره استعداد دختران مدرسه راهنمایی حجاب می‌پرسم، می‌گوید: وقتی این بچه‌ها را می‌بینم، یاد گذشته خودم و دوستانم در دوران دبیرستان می‌افتم. در آن زمان تئاتر دبیرستان ما آغاز به کار کرد و آن بچه‌ها آن‌قدر مشتاق و مستعد بودند که حالا عروسک‌گردان و عروسک‌ساز صداو سیما شده‌اند. من احساس می‌کنم قرار است این اتفاق برای اعضای تئاتر مدرسه حجاب هم بیفتد.

هوشیار ادامه می‌دهد: جالب است بدانید برخلاف آنچه ممکن است تصور شود، والدین بچه‌ها نه‌تنها مخالفتی با فعالیت فرزندانشان در تئاتر نداشته‌اند، بلکه بسیار همکاری کرده و پیگیر کار ما بوده‌اند. مادر‌ها  خیلی  استقبال می‌کنند  وحتی بعضی از آنها تمایل داشتند برای کلاس‌های آزاد عروسک‌گردانی آموزش ببینند، اما همسرانشان مخالفت کردند.

از او می‌خواهم تا درباره روز‌هایی که برای مسابقه آماده می‌شده‌اند برای خوانندگان شهرآرامحله صحبت کند. او می‌گوید: تمامش لذت‌بخش بود. دختر‌ها واقعا با هم متحد و منسجم بودند و همدیگر را دوست داشتند. آنها طوری رفتار می‌کردند که به نظرم می‌رسید با دختران دبیرستانی طرف هستم، نه با دانش‌آموزان دوره راهنمایی. فهمیده بودند که رکن اصلی تئاتر، خودسازی است و تغییراتی در شخصیت‌هایشان به وجود آمده بود.

دختر‌ها واقعا با هم متحد و منسجم بودند و همدیگر را دوست داشتند

دخترها از پرواز مترسک می‌گویند...

در سال جدید تحصیلی، گروه نمایش مدرسه راهنمایی حجاب، ۱۰ نفر شده‌اند؛ چون چند نفری به مقطع دبیرستان رفته‌اند؛ اما بقیه همان اعضای قبلی گروه هستند. دوست دارم صحبت‌های دختر‌ها را هم بشنوم. کوتاه صحبت می‌کنند و مختصر و شنیدن حرف‌هایشان خالی از لطف نیست.

فاطمه مشهدي: شخصيت‌هاي «چطور يك مترسك پرواز مي‌كند» مترسك، بلبل، سه پرنده، مرد كشاورز، خورشيد، ماه، ابر، دو پسر و يك دختر هستند. من به‌خاطر عروسك‌گرداني این نمایش رتبه اول را كسب كردم.

مرجان جان‌پرور: نمايش، ماجراي يك مترسك است كه خيلي دوست دارد پرواز كند. به پرنده‌ها مهرباني‌ مي‌كند و ‌به جاي قلبش،‌ گل سرخي قرار گرفته. هميشه به پرنده‌ها مي‌گويد بياييد از اين گندم‌هاي روي سر و صورت و دست‌هاي من بخوريد؛ اما محصولات كشاورزها را خراب نكنيد. روزي كه بچه‌ها براي جشن درو مي‌آيند، مترسك را هم در آتش مي‌اندازند؛ اما وقتي او در حال سوختن است كم‌كم تبديل به دانه‌هاي گندم مي‌شود كه در زمين رشد مي‌كنند.

نازنين احمدي: من به‌جز اينكه در نمایش، عروسك‌گردان بودم، عنوان منشي صحنه را هم داشتم و امسال نیز قرار است دستيار كارگردان باشم. من خاطره‌اي از روز مسابقه دارم: به ما سفارش کرده بودند اگر مقام آورديم در سالن جيغ نزنيم؛ اما وقتي اسم نمایش ما به‌عنوان برنده مقام اول اعلام شد، همگی جيغ زديم و گريه كرديم.

مريم مرادزاده: پارسال كه براي تست دادن آمدم خيلي استرس داشتم؛ به همين خاطر رد شدم؛ اما چون خيلي علاقه داشتم با يكي از دوستانم تمرين كردم و دوباره تست دادم. بايد علاوه بر اجرای يك پانتوميم، صداي بچگانه را تقليد می‌کردم و تست صداي زير و بم مي‌دادم كه بالاخره قبول شدم.

معصومه رمضان‌زاده: همه ما براي اولين بار، در اين مدرسه آموزش تئاتر ديديم و قبل از آن هيچ‌كس كلاسي در اين زمينه نرفته بود؛ ولي بعد از اينكه مقام آورديم، در مجتمع امام خميني(ره) يك دوره كلاس عروسك‌گرداني گذرانديم.

زهره نوزادي: ما مشكل خاصي در زمان تمرین نداشتيم. فقط چون در نمازخانه تمرين مي‌كرديم، بعضي روزها به خاطر بزرگي آنجا سردمان می‌شد. يك روز هم كه براي تمرين آمديم متوجه شديم بعضي از عروسك‌ها خراب شده‌اند؛ چون روز قبلش جلسه اوليا و مربیان بود و گویا بچه‌هاي كوچك به سراغ عروسك‌ها رفته بودند.

الهام تيموري: نمايشنامه امسال هنوز مشخص نشده و نويسنده در حال نوشتن آن است. ما فعلا بدن‌سازي و تمرين صدا مي‌كنيم. بدن يك عروسك‌گردان بايد انعطاف‌پذير باشد.

مهلا قرباني: تمرين‌هاي ما هميشه در نمازخانه بود و گاهي هم براي اينكه استرس و ترسمان از رفتن به روي صحنه از بین برود، به مجتمع امام خميني(ره) مي‌رفتيم و روي سن تمرين مي‌كرديم.

زيبا شريعتي: من هم برای نمایش «چطور يك مترسك پرواز مي‌‌كند» مقام اول عروسك‌گرداني و مقام اول صدای عروسک را به‌دست آوردم. روز مسابقه، افرادی از صدا و سيما حضور داشتند و با ديدن كارم، از من دعوت كردند براي تست به صدا و سيما بروم. آنجا براي تست متني را خواندم و حالا در يك آلبوم كه براي كودكان ساخته مي‌شود، شعري آهنگين با صدای من هست.

زكيه قرباني: نمایش، بر روي درس‌خواندن ما نه تنها تاثير بدي نداشته، بلكه اثر مثبت هم گذاشته است؛ چون از ترس اينكه مبادا ديگران بگويند به خاطر نمایش، از درس عقب افتاده‌ايم، تلاشمان را بيشتر كرده‌ايم.

وقتی همه گریستند

مليحه‌سادات هوشيار، مربي تئاتر مدرسه راهنمایی حجاب، مي‌گوید: نمايشنامه امسال در مرحله نوشتن است و خودم هم بر آن نظارت دارم. نوشتار يك نمايش عروسكي، بايد سبك خاص خود را داشته باشد. ضمن اينكه نويسنده بايد به گروه سني مخاطب خيلي توجه كند. يكي از دلايل موفقيت «چطور يك مترسك پرواز مي‌‌كند» اين بود كه مخاطب خود را درست شناسايي كرده بود.

در آخر نمایش که پایان غمگینی هم داشت، به خاطر همذات‌پنداري كه اتفاق افتاده بود، همه تماشاچیان گريه مي‌كردند. او در پایان اظهار امیدواری می‌کند در مسابقات تئاتر مقطع راهنمايي، مرحله كشوري هم برگزار شود؛ زیرا در حال حاضر، دور نهايي اين مسابقات، مرحله استاني است.

*این گزارش یکشنبه، ۷ آبان ۹۱ در شماره ۲۷ شهرآرامحله منطقه ۳ چاپ شده است.