وحدت جای دیوار «بهره» را گرفت

بولوار وحدت حدفاصل پنجراه پایین خیابان و چهارراه مقدم طبرسی است که نام هر دو مکان تغییر کرده و به میدان شهدای مسجدگوهرشاد و میدان شهدای گمنام نام‌گذاری شده‌ است. نام بولوار وحدت نیز پس از انقلاب و احتمالا به سبب وجود مسجد اهل تسنن در وحدت ۱۲ و محله رضائیه بر این بولوار نهاده شده است. در گذشته در محل این بولوار دیوار شرقی شهر مشهد قرار داشته است که به آن «بهره» می‌گفتند. هنوز هم کوچه‌ای با نام بهره در نزدیکی بولوار قرار دارد.

سمت غرب بولوار وحدت محله قدیمی قبر میر، حوض خرابه و بازارچه سالاری بوده است. این محدوده حدفاصل بین پایین‌خیابان (نواب) و خیابان طبرسی است. 
بولوار وحدت از تقاطع شهید گمنام آغاز می‌شود و تا میدان شهدای گوهرشاد ادامه دارد. اولین اثر باقی‌مانده از ایام قدیم و قبل از انقلاب انبار‌های شرکت نفت در ابتدای بولوار است. انبار شماره یک مشهد در سال ۱۳۲۰ در چهارراه مقدم طبرسی با عنوان شرکت نفت انگلیس و ایران ساخته شد و پس از ملی شدن صنعت نفت با عنوان شرکت نفت ایران، ناحیه خراسان شروع به فعالیت کرد. این انبار با مساحت ۵۹ هزار متر، زمانی از طریق راه‌آهن، نفت کوره استان را تأمین می‌کرد.

نام بولوار وحدت نیز پس از انقلاب و احتمالا به سبب وجود مسجد اهل تسنن در وحدت ۱۲ و محله رضائیه بر این بولوار نهاده شده است

 این انبار‌ها پس از تغییر و تحولات شهرسازی دیگر مفید نبودند و اسباب زحمت ساکنان و همچنین آلودگی هوا را در پی داشتند و به همین سبب به محدوده‌ای خارج از شهر انتقال یافتند. اکنون این مجموعه به عنوان موزه نفت استفاده می‌شود. پس از انبار شرکت نفت، مدرسه دخترانه با نام وحید قرار دارد که از دبیرستان‌های قدیم مشهد است. پس از آن ورودی وحدت ۲، بین دیوار و محدوده ۴۰۰ دستگاه قرار دارد. در گذشته پشت این دیوار و در فاصله بین خیابان تا ریل راه‌آهن چندین زمین خاکی فوتبال و والیبال قرار داشت که تمامی جوانان و نوجوانان محله از آن استفاده می‌کردند. 

خداداد عزیزی هم که ساکن محله رضائیه بود، در همین زمین‌ها به بازی و تمرین می‌پرداخت، ولی اکنون پیمانکار راه‌آهن از این محدوده استفاده می‌کند. همین موضوع سبب نارضایتی و شکایت اهالی شده است.
۴۰۰ دستگاه بخشی از محله رضائیه است که بین وحدت ۲ و بولوار امت قرار دارد. درباره محله ۴۰۰ دستگاه اطلاعات ضدونقیض زیادی به دستمان رسیده‌است. هیچ‌کس به‌طور دقیق و قطعی وجه تسمیه آن را نمی‌داند. آقای کریمی، ساکن محله، به نقل از پدرش می‌گوید: پدرم می‌گفت روزی فرح پهلوی که به مشهد آمده‌بود، از نواحی اطراف حرم دیدن کرده و با دیدن زاغه‌نشینی عده‌ای در محل فعلی بوستان وحدت، دستور ساخت این مجموعه را داد. بعد‌ها که متوجه شدند تعداد بی‌خانمان‌ها بیشتر از تصورشان است، هر خانه را ۲ قسمت کردند و خانه‌ها چهل‌متری است. 

کوی رضائیه بخش مرکزی محله رضائیه است و بین بولوار امت و بولوار ولایت قرار دارد. تنها خروجی‌های رسمی و پرتردد این محله از سمت بولوار وحدت است. تعداد ساکنان این محله چیزی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ خانوار است. علت اینکه این محله بیش از این رشد نکرده‌است، محدودبودن از لحاظ جغرافیایی بین خط راه‌آهن، بوستان و بولوار وحدت است. در گذشته روستایی نزدیک به این محدوده وجود داشته به نام «گوسولوک» که نزدیک‌ترین روستا به شهر محسوب می‌شده‌است. آن زمان در محدوده محله رضائیه، باغ‌های میوه وجود داشته و مردم آن را چهاردرویش می‌خواندند.

 طبق گفته‌ سالمندان منطقه، قسمتی از بوستان وحدت در گذشته قبرستان بوده که شهدای مسجد گوهرشاد هم در آنجا دفن شده‌اند

تعدادی از ساکنان رضائیه و پیرمرد‌های آن سمت بولوار وحدت که در فضای سبز کوچک ابتدای وحدت ۱۷ دور هم جمع می‌شوند، می‌گویند: نام رضائیه به این دلیل است که زمینش وقف امام رضا (ع) است و از همان ابتدا قرار بود در اختیار کم‌بضاعت‌ها قرار بگیرد. فاصله بین بولوار ولایت و خیابان سرخس در حاشیه بولوار وحدت را ۳ مجموعه بزرگ پر کرده‌اند. ابتدا بوستان وحدت و سپس مرکز بهداشت شماره ۲ مشهد و قسمتی هم ملک بهزیستی مشهد است. پس از این‌ها هم تعدادی مغازه و ملک کوچک تا میدان شهدای گوهرشاد قرار دارد. 

درباره مساحت و گذشته مرکز بهداشت و بهزیستی اطلاع دقیقی نیست. ملک بهزیستی اکنون خالی است. اما درباره بوستان وحدت؛ طبق گفته‌های سالمندان منطقه، آقایان جواد اکبری و مهدی‌زاده، قسمتی از بوستان وحدت در گذشته قبرستان بوده است. گفته می‌شود که شهدای مسجد گوهرشاد هم در آنجا دفن شده‌اند. در دوره پهلوی قبرستان تخریب شد و پارک جایش را گرفت.
جواد اکبری درباره کوره آجرپزی کنار گودال زابلی‌ها که در ضلع جنوب‌غربی بوستان بوده است، می‌گوید: اینجا اول قبرستان بود. بعد جنگل شد و بعد هم در مکان سابق گودال خشت‌مال‌ها دریاچه بوستان وحدت ساخته شد. جای شهربازی هم کوره آجرپزی حسن خردو بود. قبرستان را شاه جمع کرد و گودبرداری کردند و جنگل شد. بعد هم که امام خمینی (ره) آمد، اینجا چندسالی نمازجمعه برگزار می‌شد.