پایان دلتنگیهای «ننهحسن»، مادر شهید محمد قائمی 
همسایههای خندهرو در کوچه شهید مفتح ۳۰ 
آقای فیروزآبادی تفکیک زباله را رایگان آموزش می‌دهد
سید‌مصطفی فیروزآبادی از هر فرصتی برای انتقال مفاهیم حیاتی بازیافت به هم‌محله‌ای‌ها و دیگر اهالی شهر، استفاده می‌کند؛ مفاهیمی که با رشد جمعیت و توسعه شهر، هر‌چه می‌گذرد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
دغدغه سید‌مصطفی فیروزآبادی، فراتر از وظایف سازمانی‌اش است. او پانزده‌سال است که در سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد، به شهر امام‌هشتم (ع) و شهروندانش خدمت می‌کند.
این شهروند محله گاز می‌گوید که رسالت این سازمان، با گوشت و پوست و خونش عجین شده است و از هر فرصتی برای انتقال مفاهیم حیاتی بازیافت به هم‌محله‌ای‌ها و دیگر اهالی شهر، استفاده می‌کند؛ مفاهیمی که با رشد جمعیت و توسعه شهر، هر‌چه می‌گذرد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
سهمی کوچک در بهداشت شهر
سال‌ها دم‌خور بودن با دنیای ریاضیات و مفاهیم مهندسی مکانیک و اخذ مدرک کارشناسی‌ارشد در این رشته هم نتوانست او را از دغدغه‌های فرهنگی‌اش دور کند. این علاقه‌مندی، سرانجام راه او را در سازمان مدیریت پسماند به ترویج محتوای آموزشی و ترویج فرهنگ شهروندی کشاند.
برای فیروزآبادی که تاکنون چیزی حدود ۳ هزارنفر از شهروندان را با برگزاری ده‌ها کارگاه در سراسر شهر آموزش داده است، دیدن مناظری از این دست، ناخوشایند و آزاردهنده است؛ «صحنه‌هایی هستند کریه و زشت؛ اینکه انباشت زباله را در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر امام‌رضا (ع) ببینی. دیدن این صحنه‌ها من را آزار می‌داد و به این نتیجه رساند که باید در حد و اندازه خودم، برای بهتر‌شدن حال محله و شهرم، آستین همت بالا بزنم.»
شهروند پنجاه‌و‌دو‌ساله محله گاز ادامه می‌دهد: هشت‌سال پیش که تصمیم گرفتم در سازمان مدیریت پسماند، به حوزه آموزش وارد شوم، نیتم فقط باقیات‌الصالحات بود. می‌خواستم سهم کوچکی در رفع مشکل زباله شهرم داشته باشم، بدون چشمداشت یک‌ریال حق‌الزحمه.
حس خوب مردم به دوره‌ها
نقطه شروع فعالیت‌های فرهنگی برای شهروند محله گاز، مساجد بود. دلیل انتخاب این فضا را برای نشر پیام بازیافت این‌طور می‌شنویم: «مساجد محل اجتماع افراد دغدغه‌مند است و آغوش آنها برای پذیرش پیام‌های فرهنگی و عام المنفعه باز است. این‌طور شد که تصمیم گرفتم کارم را از این اماکن آغاز کنم. کم‌کم فعالیت‌هایم به مدارس، ادارات، حوزه‌های علمیه و حتی منازل مردم گسترش پیدا کرد.»
او خاطرات جالبی از واکنش مردم به این آموزش‌ها دارد؛ «گاهی در دقایق اولیه حضورم در کلاس، بیشتر افراد بی‌میلی نشان می‌دادند؛ اما به‌مرور و در همان ساعت اول، می‌دیدم که انگیزه‌شان برای شنیدن بیشتر می‌شود. کم‌کم کلاس‌ها به پرسش و پاسخ دوطرفه تبدیل می‌شد و افراد حتی دوستانشان را تلفنی یا حضوری به جلسه فرا می‌خواندند.»
او ادامه می‌دهد: خیلی معمول است شنیدن این درخواست از مردم در پایان هر کلاس؛ اینکه دوباره این دوره را برگزار کنید. دلیل این علاقه‌مندی، برایم روشن است و آن، اینکه مردم، حس خوبی دارند از شنیدن مطالبی که به زندگی روزمره‌شان گره خورده است، اما تا‌به‌حال از کسی، مشابه آن را نشنید‌ه‌اند.
کمک به امنیت محله
گستره مخاطبان دوره‌هایی که فیروزآبادی برگزار می‌کند، به قشر خاصی محدود نمی‌شود. با‌این‌حال، بانوان اقبال بیشتری نسبت‌به آقایان دارند و جوانان و کودکان، بیش از بقیه رده‌های سنی. تجربه سال‌ها فعالیت در این عرصه به شهروند دغدغه‌مند محله گاز ثابت کرده است که آموزش چهره‌به‌چهره، مؤثرترین راهکار است.
بچه‌ها می‌گفتند که خودشان پسماند‌ها را جمع می‌کنند تا پول اینترنتشان را از این‌طریق تأمین کنند و دیگر از والدینشان نگیرند
او می‌گوید که از هیچ فرصتی، چشم‌پوشی نمی‌کند، حتی اگر روضه‌ای خانگی با حدود بیست نفر جمعیت باشد.
رقابت تفکیک زباله در بین نوجوانان محله
او این را هم می‌داند که نباید در روز‌های نخست، منتظر خروجی ملموس از این آموزش‌ها باشد، اما بازخورد‌هایی که کم‌کم، خود را نشان می‌دهند، حکایت از فایده‌مند‌بودن آموزش‌ها دارد؛ «بعد از هر دوره شنیده‌ام که مردم در محلات مختلف، مطالب من را برای یکدیگر بازگو می‌کنند. حتی تماس می‌گیرند و درخواست کارگاه آموزشی دارند. پس از مدتی هم از‌طریق سامانه‌های هوشمند بازیافت متوجه افزایش استقبال مردم می‌شویم.»
محله گاز، یکی از محلاتی است که فیروزآبادی در آن دوره برگزار کرده است. نتیجه، اقبال بچه‌ها به تفکیک زباله‌های منزلشان در مبدأ بود، با یک دلیل ساده: «بچه‌ها می‌گفتند که خودشان پسماند‌ها را جمع می‌کنند تا پول اینترنتشان را از این‌طریق تأمین کنند و دیگر از والدینشان نگیرند. رقابت سالمی میانشان شکل گرفته بود. از‌طرفی، امنیت محله هم بیشتر شد؛ چون کارتن‌خواب‌ها دیدند که دیگر پسماندی برای جمع‌آوری در محله وجود ندارد و مقرون‌به‌صرفه نیست که به اینجا بیایند.»
نشر آموزشهای فرهنگی به همسایه‌ها
سیده‌عزت رضوی، مروج تفکیک زباله
من یک بانوی خانه‌دار و ساکن محله گاز هستم. با آموزش‌هایی که از آقای فیروزآبادی دیدم، با اهمیت تفکیک زباله از مبدأ و فواید آن آشنا شدم. دو فرزند بیست‌و چهارساله و پانزده‌ساله دارم و این آموزش‌ها را به آنها منتقل کرده‌ام. چیز‌هایی را که در‌این‌باره می‌دانم، به همسایه‌ها، دوستان و اعضای جلسه قرآن خانگی هم گفته‌ام، به سؤالاتشان جواب داده‌ام و نرم‌افزار‌های آنلاین تفکیک زباله را برایشان نصب کرده‌ام. این نرم‌افزارها، کار را نسبت به قدیم که پسماند‌های تفکیک‌شده، هفته‌ای یک بار با آمدن خودرو به کوچه‌ها جمع می‌شد، راحت‌تر کرده‌اند.
با اطمینان می‌گویم که تفکیک از مبدأ، مسئولیت اجتماعی هر شهروند است و کمک می‌کند سرمایه خوابیده در زباله‌های تفکیک‌پذیر به‌عنوان بخشی از ثروت ملی، به جایگاهی برگردد که قابل استفاده باشد. برخلاف آنچه تصور می‌شود برای تفکیک، نیازی نیست که خانه‌ای بزرگ و ویلایی داشته باشیم. فضایی کوچک در تراس هم برای انجام این کار، کافی است؛ اگر دغدغه‌ای برای انجام آن وجود داشته باشد.
* این گزارش یکشنبه ۱۳ مهرماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۳۳ شهرآرامحله منطقه ۳ و ۴ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
