سیاه جامهای با «آدیداس گلشهری» 
خانه ما کنار باغهای شفتالو بود 
روایت محمد طهان از وضعیت آشفته دوبله در مشهد
مرجانه حسین زاده| بنیان گذار آکادمی دوبلاژ مشهد و مدیر شرکت هنری «مایان» است که عضویت واحد دوبلاژ سیمای جمهوری اسلامی ایران و سابقه صداپیشگی و مدیریت دوبلاژ در صد‌ها فیلم، سریال، مستند و پویانمایی و بازیگری را در کارنامه هنری خود دارد.
چند سال قبل در بازگشت از تهران، با تأسیس آکادمی بین المللی دوبلاژ که بزرگ‌ترین قطب صنعت دوبله بعد از پایتخت است، به پرورش هنر جویان بسیاری پرداخت که در نهایت این اهتمام به شکوفایی استعداد‌های صدابازیگری بسیاری در مشهد و دیگر شهرستان‌های خراسان رضوی منجر شد.
محمد طهان هنرمندی پویاست که به اشتغال زایی برای هنرجویان خود، اهتمام می‌ورزد و آکادمی بین المللی دوبلاژ را به کانونی برای آموزش تمام فنون مرتبط با گویندگی و تولید آثار فاخر فرهنگی و هنری با هدف درآمدزایی برای هنرآموختگان خویش مبدل ساخته است.
در سال‌های اخیر هم با ورود به تئاتر و بازیگری، فصلی جدید را در کارنامه زندگی خود گشوده است و نام او بر بسیاری از پوستر‌های تئاتر‌های این روز‌های مشهد نقش بسته است.
چندسال قبل تئاتر موزیکال «سویینی تاد» در سالن اصلی تئاتر شهر با بازی او به روی صحنه رفت، نمایشی که در تمام شب‌های اجرا با استقبال بسیاری روبه رو شد و جزو پرفروش‌ترین نمایش‌های سال شدند، نمایش‌هایی نظیر «بیرون پشت در»، «یرما»، «یوتانازی» و «هرکول».
گفت وگوی ما با محمد طهان، دوبلور، مدیردوبلاژ و بازیگر تئاتر را به بهانه بررسی چالش‌ها و مشکلات دوبله در مشهد می‌خوانید.
چگونگی شکل گیری آکادمی بین المللی دوبلاژ در مشهد
دوبلور نقش «جوکر»، با اشاره به سال‌های ابتدای کارش می‌گوید: دوبله را با ویدئو رسانه پارسیان آغاز کردم، پیش محمدرضا صولتی تست دادم و خیلی زود وارد چرخه تولید شدم. مدتی بعد
ناهید امیریان که از دوبلور‌های قدیمی است به این مرکز آمد و از بین افراد حاضر مرا به تهران دعوت کرد و من هم به واحد دوبلاژ تهران رفتم، تست دادم و از میان ۷ هزار شرکت کننده انتخاب شدم.
وی افزود: آن زمان همه به من می‌گفتند دوبله پول ندارد و چرا برای رفت و آمدِ مدام به مشهد و تهران این قدر هزینه می‌کنم، پس از چند سال تمام پس اندازم را خرج کردم و مجبور شدم برای مدتی از واحد دوبلاژ خداحافظی کنم و به مشهد برگردم، لذا از سال ۹۰ آکادمی بین المللی دوبلاژ را به صورت غیر رسمی در مشهد راه اندازی کردم. تا اینکه به مرور شاگردانم زیاد شدند و سال ۹۳ آکادمی با هشتاد نفر رسما شروع به کار کرد و امروز اعضای این آکادمی به بیش از سیصد نفر رسیده ا ند.
ابتدا آکادمی با دو استودیو شروع به کار کرد و سپس به ۹ استودیو رسید، اما کافی نبود بنابراین شعبه دوم آکادمی دوبلاژ در هاشمیه را هم تأسیس کردم و پس از آن هم شعبه سوم در احمدآباد راه اندازی شد.
وی می‌افزاید:، اما در ایام کرونا شعبه دوم و در سال ۱۴۰۱ شعبه اول جمع شد و اکنون به صورت متمرکز در شعبه سوم با عنوان «کمپانی هنری مایان» مشغول به کار هستیم، این شعبه هم شامل چند استودیو، تماشاخانه، اتاق گریم و تدوین و کلاس‌های آموزشی، کافی شاپ و... است.
دوبله آرام آرام به دست فراموشی سپرده خواهد شد!
این بازیگر تئاتر درباره چگونگی وضعیت دوبله اظهار می‌کند: سفارش‌ها بسیار کم شده، VODها همه انرژی شان را برای فیلم‌های ایرانی گذاشته اَند و بهایی به دوبله نمی‌دهند، دوبله هم آرام آرام دارد به دست فراموشی سپرده می‌شود.
درسال‌های اخیر بقای دوبله به VODها وابسته بود. آن زمان سایت‌های فیلم غیرمجاز بودند که به گروه‌های زیرزمینی سفارش می‌دادند، اما تنها مجموعه‌ای که توانست به صورت رسمی خودش را بالا بکشد، آکادمی دوبلاژ مشهد است که بزرگ‌ترین مجموعه خصوصی کشور هم هست، اما طی همین چند سال گذشته یک باره VODها کنار کشیدند و پول زیادی از ما بازگردانده نشد و آسیب‌های زیادی به دوبله وارد شد.
محمد طهان با بیان اینکه برخی از خروجی‌های آکادمی دوبلاژ مشهد، از کار‌های تهران بهتر است، بیان می‌کند: مردم می‌توانند درباره کیفیت آثار قضاوت کنند.
در سال‌های اخیر از هر دری وارد شدند که آکادمی را به زمین بزنند، اما چرا؟ ما که به جز آموزش کاری انجام نمی‌دهیم، از خانواده افرادی که به کلاس‌های آکادمی آمده‌اند نظرسنجی کنید، زندگی بسیاری از این افراد به تأییدِ والدینشان پس از ورود به کلاس‌های دوبله آکادمی عوض شد، حالا چرا باید در جامعه هنر با من این گونه برخورد بشود؟ می‌گویند محمد طهان مافیا دارد، مافیا برای چه کاری؟ برای دوبله؟ من دوبله را از سر علاقه انجام می‌دهم، دوبله برای من منفعت مالی ندارد.
طهان بیان می‌کند: در نهایت من تصمیم گرفتم برای بقای آکادمی بین المللی دوبلاژ را خصوصی سازی کنم تا هیچ ارتباطی به سندیکا و واحد دوبلاژ و... نداشته باشد و، چون اعضای آکادمی حدود سیصد نفر هستند لذا آکادمی می‌تواند زیر نظر وزارت کار و ارشاد باشد و می‌توانیم به مرور بلیت فروشی کنیم تا دوبله در این شهر بتواند به حیاتِ خود ادامه دهد.
ممنوعیت دوبله هم زمان در مشهد!
«یکی از اتفاقات فرهنگی خوب و پویا در کنار سینما و تئاتر در پایتخت، دوبله هم زمان است که در تهران این اتفاق مستمرا در حالِ انجام است، اما در مشهد ممنوع است!»
تصمیم گرفتم برای بقای آکادمی بین المللی دوبلاژ را خصوصی‌سازی کنم تا هیچ ارتباطی به سندیکا و واحد دوبلاژ نداشته باشد
این‌ها جملات محمد طهان است، وقتی از او در خصوص این مسئله می‌پرسم، پاسخ می‌دهد: حالا که VODها از میدان خارج شده‌اند ما برای ادامه کار راهی جز اکران و اجرای دوبله هم زمان نداریم، اما نمی‌دانم چرا این اتفاق در مشهد ممنوع است، از طرفی گروه‌های تهرانی اجازه انجام این کار را در مشهد دارند، اما خودمان خیر!
درجا زدن در سیکل اداری برای گرفتن مجوز!
وی ممنوعیت دوبله هم زمان در مشهد را معضلی بزرگ می‌داند و می‌گوید: من اولین بذر این اتفاق را سال ۹۵ در سینما شهید اصغرزاده با همکاری زهره شکوفنده کاشتم، اما الان اداره فرهنگ و ارشاد می‌گوید تو باید فیلم را به من بدهی، ما فیلم را برای تأیید بفرستیم تهران، آن را روتوسکوپی کنی، پس از تأیید پوشش (که هزینه بسیار سنگینی هم دارد)، به ما دوبله را بدهید، دوباره دوبله باید تأیید شود و بعد مجوز لازم داده خواهد شد.
وی می‌افزاید: این بوروکراسی‌ها و دور درجا زدن در سیکل اداری، زمان طلایی اکران فیلم‌ها را می‌کُشد و دیگر کسی در سینما به تماشای آن فیلم نمی‌نشیند؛ بنابراین خودم تصمیم گرفتم در آموزشگاه مایان این فضا را داشته باشم. این مسئله یکی از معضلات بزرگ در مشهد است، در پایتخت اکران‌های دوبله در سال‌های اخیر حسابی پر مخاطب شده است.
دوبله در مشهد به ابتذال کشیده شده است
محمد طهان بیان می‌کند: دوبله در مشهد به ابتذال کشیده شده است، مؤسسات افراد را با مبالغ بالا به کلاس‌ها می‌کشانند و مدل‌های غلطی را برای آموزش استفاده می‌کنند. اما «آکادمی دوبلاژ» برای افراد پشتوانه تولید گذاشته است. تمامِ تولیدات آکادمی توسط خود اعضای آکادمی تولید می‌شود، من با تهران کار نمی‌کنم.
طهان علاقه‌مندان به دوبله را در سه دسته تقسیم می‌کند و در این باره می‌گوید: دسته اول شامل افرادی می‌شود که عاشق این کار هستند، اما استعداد ذاتی ندارند، من معتقدم بخش زیادی از دوبله ذاتی است. این افراد حاضرند هرکاری بکنند تا فقط در دوبله باشند. دسته دوم افرادی هستند که استعداد دارند، اما پول ندارند، این مرکز هیچ گاه در این باره به افراد سخت نگرفته و برای پرداخت شهریه هیچ وقت فشاری روی افراد نیاورده است.
این دسته از افراد خطرناک هستند چراکه پول ندارند و مؤسسات از آن‌ها سوءاستفاده می‌کنند. دسته سوم افرادی هستند که استعداد دارند، اما انگیزه و علاقه‌ای به تمرین ندارند، این افراد از همه ایمن‌تر هستند.
همراه بودنِ بازی صدا با بازی بدن
او این شب‌ها نمایش «یوتانازی» را روی صحنه دارد. وقتی از او درباره برنامه اش برای حضور در عرصه تئاتر می‌پرسم، پاسخ می‌دهد: همیشه یک گاردی از سمت اهالی تئاتر نسبت به صداپیشه‌ها وجود داشته است، صداپیشگان در تئاتر گاهی خیلی دیده می‌شوند.
این دوبلور نام آشنای خراسانی یکی از مهم‌ترین اتفاقات در تئاتر را همراه بودنِ بازی صدا با بازی بدن دانست و تأکید کرد: برخی از اهالی تئاتر هر روشی را استفاده می‌کنند که یک صدابازیگر را بکوبند. من در نمایشی از اثر استاد رضا صابری نهایت تلاشم را کردم تا از صدا و بازی‌ام بزنم که به بقیه گروه برسم، اما باز استاد صابری از من صدای خوب می‌خواستند و من نمی‌دانستم چه کاری انجام دهم.
وی افزود: تئاتر برای من با مدلِ خوبی شروع شد، و تصمیم دارم تئاتر را ادامه دهم، به دلیل مشکلات شخصی سال‌های گذشته نتوانستم به تئاتر ورود کنم، اما از حالا به بعد تئاتر را به عنوان برنامه‌ای مدون در زندگی اَم خواهم داشت.
* این گزارش شنبه ۸ شهریورماه ۱۴۰۴ در شماره ۴۵۶۴ روزنامه شهرآرا صفحه هنر چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
