حس خوب مبارزه پریسا همتی‌پور 
ردپای شفا در نذورات حرم رضوی 
مسجد امام‌حسن‌مجتبی (ع) آزادشهر، پاتوق نسل جدید است
به وقت نماز ظهر، این مسجد پر می‌شود از اهالی آزادشهر به‌ویژه حضور جوانان. امام جماعت شب مسجد می‌گوید: بانیان مسجد دنبال ایجاد فضایی برای ترویج دین بودند و به همین دلیل این مکان تا این اندازه متفاوت و معنوی است.
صدای اذان ظهر که در محله آزادشهر می‌پیچد، جلو در مسجد می‌رسیم. بنایی با آجر‌های سفالی پیش روی ماست که با گلدسته‌های آبی‌رنگش، نشان از یک معماری سنتی دارد. این معماری با بقیه فضای کوچه امامت ۴۶ همخوانی ندارد.
دل‌نشین‌بودن فضای مسجد امام‌حسن‌مجتبی (ع)، از همین نما شروع می‌شود و تا فضای داخلش ادامه دارد. قبل از اتمام نماز، صندلی‌های دورتادور مسجد پر می‌شود از اهالی محله که با قرائت قرآن و زیارت به استقبال نماز می‌روند.
وقتی صفوف شکل می‌گیرد، به ردیفِ تمام سجاده‌ها، آقایان ایستاده‌اند و خانم‌ها در طبقه بالا هستند. به وقت نماز ظهر، مسجد پر می‌شود از اهالی آزادشهر. این مسجد در اکثر برنامه‌ها همین جمعیت را به خود می‌بیند، جمعیتی که حضور جوانان بینشان پررنگ است.
خدابیامرزی برای پسر جوان حاج‌غدیر
حاج‌غدیر خیمه‌آرا که آدم ثروتمندی هم نبود در دهه ۶۰ زمینی را وقف کرد که حالا هرچه پول روی هم بگذاری باز هم خریدش کار سختی است. به قول امام جماعت نماز مغرب و عشای مسجد، این زمین، زمین خاصی است. غدیر خیمه‌دار که میوه زندگی‌اش، مجتبی را در یک تصادف از دست داده بود، تصمیم گرفت این قطعه پانصد‌متری را در آزادشهر وقف ساخت مسجد کند تا برای پسرش خدابیامرزی بخرد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی حسین‌زاده با اینکه از کودکی تا الان در این محله بوده است، سنش به وقف زمین مسجد قد نمی‌دهد؛ باوجوداین هم اسناد اهدای این زمین را دیده و هم روایتش را شنیده است.
او می‌گوید: حاج‌غدیر خدابیامرز که چندسال پیش از دنیا رفت، اوایل دهه ۶۰ این زمین را وقف کرد. در سندش هم آورده بود: «خودم و فرزندانم بعدتر هیچ حقی برای بهره‌برداری اقتصادی و مسکونی از آن نداریم.»
۱۵ سال، ساخت مسجد خوابید
حاج‌غدیر دوست داشت مسجد را بسازد و تحویل اهالی محله دهد، اما توان اقتصادی‌اش را نداشت؛ به‌این‌دلیل همین که با اهالی پی کار را کندند و دیدند برای خرید مصالح و دستمزد استادبنّا پولی در کف ندارند، پرونده ساخت مسجد امام‌حسن‌مجتبی (ع) بسته شد. اواخر دهه۷۰ به همت اهالی، حاج‌فاضل مزیدی که کویتی بود و مؤسسه خیریه‌ای در مشهد داشت، پا پیش گذاشت و با پولی که وارد کار کرد، در یک سال، بنای مسجد را ساخت و تحویل اهالی داد.
شیخ‌مهدی که حالا چهارسال می‌شود امام جماعت شب مسجد است، تعریف می‌کند: مسجد از اول با همین معماری و در دوونیم طبقه ساخته شد؛ طبقه پایین حسینیه، همکف مسجد و نیم‌طبقه بالا هم ویژه بانوان. این مسجد در نماز ظهر و شب و همه مناسبت‌ها شلوغ است؛ حاج‌آقا حسین‌زاده این موضوع را بی‌ربط به نیت واقفان مجموعه و نمازگزارانش نمی‌داند.
او می‌گوید: حاج‌غدیر آدم ثروتمندی نبود. حاج‌فاضل هم جز ایجاد فضایی برای ترویج دین دنبال چیزی نبود و همین باعث شد این مکان تا این اندازه متفاوت و معنوی باشد.
پرورش نخبگان معنوی در مسجد
حرف از حضور نوجوانان و جوانان که می‌شود، می‌رویم سراغ کسی که نقش اول این حضور پررنگ است؛ فردی که وقتش را وقف مسجد کرده است تا نسل جدید محله را بچه‌مسجدی بار بیاورند. الیاس نجاتی، رئیس هیئت امنای مسجد است و حدود چهارسال است که بنیاد فرهنگی‌تربیتی رشد را در فضای مسجد راه‌اندازی کرده است.
در این مجموعه دنبال پرورش نخبگان معنوی هستیم؛ کسانی که در زمینه فرهنگی، تربیتی و دینی هم در جامعه اثرگذار باشند
اما نجاتی و دوستان مسجدی‌اش چه کرده‌اند که نسل جدید را به اینجا بیاورند؟ باید بگوییم هر کاری که برای بچه‌ها جذاب است. از ایجاد کتابخانه گرفته تا باشگاه ورزشی و مسابقات سرگرم‌کننده و برگزاری اردو و....
اومی‌گوید: ما در این مجموعه دنبال پرورش نخبگان معنوی هستیم؛ کسانی که به جز آموزش علمی در زمینه فرهنگی، تربیتی و دینی هم در جامعه اثرگذار باشند. به‌همین‌دلیل مربیان و همکارانی داریم که در همین فضای مسجد رشد کرده‌اند، دوره‌های تکمیلی را آموزش دیده‌اند و حالا کنار ما هستند.
فضایی باب میل نسل جدید
باشگاه ورزشی در طبقه پایین مسجد است. بعضی وقت‌ها اگر گوشمان را تیز کنیم، صدای تمرینشان به داخل مسجد می‌آید. آقایان اینجا تمرین دفاع شخصی، آمادگی جسمانی، تنیس روی میز و تیراندازی می‌کنند و بانوان هم برای ورزش تکواندو در اینجا حاضر می‌شوند.
الیاس نجاتی می‌گوید: تدبیر بنیاد فرهنگی‌تربیتی رشد بر این است که همه نیاز‌های کودک و نوجوان در فضای مسجد فراهم شود تا این قشر حول فضای مسجد زندگی و تردد کنند. به‌همین‌دلیل ما باشگاه را ایجاد کردیم. حدود سه‌سال هم می‌شود که مطابق با روحیات نسل جدید، فضای رسانه و انیمیشن فراهم کردیم تا بچه‌ها در این دو بخش با رسانه آشنا شوند و کار‌های گرافیکی انجام دهند.
اینجا وقت بچه‌ها تلف نمی‌شود
در مسجد وقت بچه‌ها تلف نمی‌شود. این را الیاس نجاتی می‌گوید و ادامه می‌دهد: هر کودک و نوجوانی که وارد مسجد می‌شود، استعدادیابی هنری، ورزشی و رسانه‌ای می‌شود و در هر‌کدام از حوزه‌ها توانایی داشته باشد، با او کار می‌شود تا توانایی‌اش را پرورش دهد.
امیرعلی امینیان از جوانانی است که خودش از سن کم در کار‌های مسجد حاضر شده و اینجا رشد کرده است. او می‌گوید: توجه مجموعه به نوجوانان باعث می‌شود که از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی دور باشند و به‌معنای واقعی رشد کنند.
امیرعلی می‌گوید: همین کتابخانه مسجد، یک ظرفیت ارزشمند است که برای شصت‌نفر سالن مطالعه دارد و باعث می‌شود بچه‌هایی که به اینجا می‌آیند، با افراد سالم رفت‌و‌آمد و دوستی داشته باشند.
توجه مجموعه به نوجوانان باعث می‌شود که از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی دور باشند و به‌معنای واقعی رشد کنند
کنار مسجد امام حسن‌مجتبی (ع)، یک فروشگاه محصولات ارگانیک به چشم می‌خورد که وقتی وارد می‌شوی، از بوی گلاب گرفته تا عطر زعفران و... به مشامت می‌خورد. مسجدی‌ها بعد‌از راه‌اندازی اسمش را «جوانه» گذاشتند و اداره‌اش را سپردند به دست جوانان مسجدی. این افراد محصولات سالم تولید می‌کنند و به فروش می‌رسانند.
این طور هم برای مسجد درآمدزایی می‌شود و هم برای هفت‌نفر از اهالی محله اشتغال‌آفرینی. البته این تنها اشتغال‌زایی مسجد نیست. در مجموعه مهدکودک، مدرسه و کتابخانه هم دوازده‌نفر مشغول کار هستند و از این طریق به درآمد رسیده‌اند.
اولویت مدرسه، تعلیم و تربیت است
هر روز صبح ۶دختر کلاس اولی و پانزده‌کودک مهدکودکی با لباس‌های فرم یک‌دست از در پشتی مسجد وارد و راهی کلاس می‌شوند. مسجد امام حسن‌مجتبی (ع) جزو معدود مدارس فعال منطقه ماست که اهالی آن، مجموعه آموزشی مسجدمحور ایجاد کرده‌اند.
جواد یعقوبی که دخترش فاطمه‌زهرا را برای حضور در مرکز پیش‌دبستانی همراهی می‌کند، می‌گوید: ملاک من و همسرم این نبود که حتما یک فضای آموزشی مسجدمحور برای فرزندمان انتخاب کنیم. ما دنبال فضای آموزشی‌ای بودیم که همراه با آموزش‌های عمومی بر آموزه‌های تربیتی تمرکز شود.
در مسجد امام حسن‌مجتبی (ع) بانوان هم سهم خودشان را در برنامه‌ها دارند، از جلسات تفسیر قرآن گرفته تا روضه‌های زنانه و...، اما برنامه‌های بانوان در این مسجد یک تفاوت اساسی با فضا‌های مشابه دارد.
زنان در این مسجد سر کلاس خیاطی، آشپزی و شیرینی‌پزی می‌نشینند تا کار را یاد بگیرند و از این طریق برای خودشان به شغل و درآمدی برسند. در این مسجد فضایی شکل گرفته است که اهالی مسجد با توانایی بانوان آشنا هستند و این باعث شده است سفارش کار بگیرند و درآمد داشته باشند.
* این گزارش پنج‌شنبه ۲۰ دی‌ماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۷۹ شهرآرامحله منطقه ۱۱ و ۱۲ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
