نوشته های رضا سلیمان نوری در سایت مشهد چهره

کوچه شهیدهاشمی‌نژاد ۸ یا کوچه ناظر که متصل‌کننده دو خیابان شهیدهاشمی‌نژاد و آیت‌الله عبادی است قدمتی کمتر از هشتاد سال دارد. این کوچه پستی و بلندی‌های بسیاری به خود دیده است.

کوچه «شهید هاشمی‌نژاد‌۹» روزگاری بخشی از باغ‌های مشجر «بالاخیابان» بود که با ایجاد بیمارستان آمریکایی در حاشیه شرقی شکل گرفت و با احداث خیابان فوزیه در غرب آن و سکونت تهرانی‌الاصل‌ها و سپس عرب‌زبان‌ها کامل‌تر شد.

گذری بر تاریخ کوچه‌ای صد‌ساله که بین مشهدی‌ها به «کوچه آمریکایی» معروف است. خرید باغ انتهای کوچه توسط یک مجموعه میسیونری مذهبی آمریکایی , تبدیل آن به بیمارستان سبب شد این کوچه یک‌باره اهمیت ویژه‌ای نزد مردم مشهد پیدا کند.

مهم‌ترین تغییرات کوچه پاچنار در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، همان ساخت‌و‌ساز‌های کوچک و بزرگ فراوان این محدوده است که آن را به محدوده‌ای تبدیل می‌کند که بسیاری از پلاک‌های آن به‌عنوان واحد‌های اقامتی رسمی یا غیررسمی توسط زائران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این کوچه روزگاری مسیرش از میان اراضی سرسبز «میرزا‌جعفر سروقد» می‌گذشت. قدیمی‌ترین نام به‌کار رفته در اسناد برای این مسیر در حد‌فاصل کنونی خیابان شهیدهاشمی‌نژاد تا کوچه پشت مقبره نادرشاه، کوچه سلطان‌محمد است.

«باغ حرم» کوچه‌ای در همسایگی میدان شهدای مشهد که این روز‌ها عنوان «شهید هاشمی‌نژاد‌۵» بر آن نشسته است.

در آخرین تغییر‌نام رسمی توحید ۴ «در انتهای سال ۱۴۰۳؛ نام توحید از تابلوی راهنمای ابتدای این کوچه حذف شد و عنوان شهید‌جمهور آیت‌الله رئیسی‌۴ را به جای آن بر بالای نام شهید شریف‌روحانی ثبت کردند.

کوچه توحید ۱۷ که در گذشته به سرآسیا معروف بود، محل سکونت شخصیت‌های برجسته بود و مردم آرزوی سکونت در آن را داشتند. روزگاری این کوچه محل سکونت میرزامهدی خدیو‌گیلانی بوده است.

قرار داشتن مسجدی کوچک که روی نخستین حوض‌انبار در این کوچه ساخته شده بود، سبب شد در سال‌های بعد، ابتدا کوچه به عنوان کوچه «مسجد روحوضی» شناخته شود، اما با تکمیل و گسترش مسجد، نام جدید به کوچه «مسجد دوازده‌امامی‌ها» تغییر کرد.

گذر «حوض‌لقمان» که بعدها به «کوی سعادت» رسید، قدیمی‌ترین کوچه خیابان عبادی است که مشهدی‌ها آن را با نام «محمد قصاب» می‌شناسند.