محله جلالیه

رمضان کردستانی هشتادساله دلو ساز خیابان سرخس از هر از هر لاستیک فرسوده ماشین، هشت تا سطل درست می‌کند.

محمدعلی عزتی معروف به شیخ، هنرمند خاموش و بی سر و صدایی است که رشته‌های نخ را چشم بسته تاب می‌دهد و ۸۰ سال حرفه خود را رها نکرده.

خیابان شهدای فاطمیون (سرخس سابق) با مشاغل سنتی و حجره‌های قدیمی پیوند خورده است. کوچه شهدای فاطمیون6 (شهید حسن شیخ) که یکی از گذرهای فرعی این راسته هویتی است از این قاعده مستثنا نیست. ورودی این کوچه تا چشم کار می‌کند با حجره‌های قدیمی عطاری، ادویه‌فروشی و کارگاه چوب محاصره شده است.

کوچه شهدای فاطمیون2 مزین به نام شهید صادق محمدی هیرمند است. این کوچه از معابر قدیمی محله جلالیه است.مردم عموما اینجا را به کوچه «پمپ گاز» یا «مدرسه تختی» می‌شناسند. معبری که بخشی از آن به پیشه‌وران اختصاص دارد و سوی دیگرش مسکونی است. همسایگی این کوچه با بوستان وحدت و نزدیکی حرم مطهر باعث شده تا محدوده‌ای مسافرپذیر باشد و در سراسر کوچه خودروهای پلاک شهرهای دیگر و رفت و آمد زائران به چشم بخورد. دبیرستان آیت‌الله خامنه‌ای هم از مراکز آموزشی قدیمی این کوچه است.

بوستانی که با دیگر بوستان‌های معمولی فرق دارد و حتی اگر یک‌بار آن را دیده و در آن قدم زده باشید فراموشش نخواهید کرد. این بوستان قدیمی حدود بیست‌هکتاری در محله جلالیه قرار دارد و بزرگ‌ترین و نزدیک‌ترین بوستان به حرم مطهر رضوی است. بیش از همه، دریاچه مصنوعی یک هکتاری‌اش با قایق‌های پدالی رنگارنگ، خوشایند هر زائر و مجاوری است و خاطرات بسیاری را برای آن‌ها در روزهای گرم تابستان رقم می‌زند.

محمدرضا مهدی‌زاده باغدار متولد 1332 است. پدربزرگ آقا محمدرضا اولین فرد خاندان بوده که به کسوت دربانی درمی‌آید. حالا آقا محمدرضا در این باره می‌گوید: آن‌زمان این‌طور بوده که هرکسی وقف یا پیشکش درخوری برای حرم مطهر انجام می‌داده است به کسوت دربانی آستان مقدس نایل می‌شده است. خدمتی افتخاری بوده ولی آن‌زمان برای این افراد، خدمت رسمی موروثی به همراه داشته است. محمدرضا به‌درستی نمی‌داند که پدربزرگشان چه چیزی وقف کرده است اما می‌گوید: فقط همین را می‌دانم که حدود سه هزار تومان هزینه این وقفیات شده است. برای اینکه مشخص شود چقدر بوده باید بگویم که در آن‌زمان فرد متمول را حاجی صد تومانی می‌گفتند.

کوچه ولایت4 در یک قدمی پل شهید عباسپور و کوچه سرخس قرار گرفته است. در این کوچه باریک، نه خبری از برج‌های تجاری امروزی و نه دکان‌های قدیمی و سنتی است اما بافت مسکونی نونوارشده تقریبا یکنواختی در کنار دو مدرسه تر و تمیز و بزرگ در آن، فضای آرام و یکدستی را تداعی می‌کند. تعداد زیاد درختان تنومند و قدمت‌دار در کنار پیاده‌روهای باریک آن، با پلاک‌هایی که بر تنه‌شان حک شده است، اصالت و هویت این کوچه را به رخ رهگذران می‌کشند. آن‌طور که تک و توک اهالی و ساکن قدیمی محله می‌گویند در گذشته‌های دور جوی آبی از کنار کوچه جاری بوده که زنان لباس‌ها را در آن می‌شستند و محل مراودات محلی همسایه‌ها بوده است.