هشت سال است که اهالی محله خاتمالانبیا (ص) در دهه آخر صفر دور هم جمع میشوند و در موکبی که به نام محلهشان نامگذاری کردهاند، به زائران پیاده امامرضا (ع) خدمت میکنند. آنها آمدهاند تا با استکانی چای خوشعطر و نانی گرم، خستگی از تن زائر پیاده امامهشتم (ع) بزدایند و رسم میزبانی را به بهترین شکل به جای آورند.
روایت، روایت خدمتگزاران محله خاتمالانبیا (ص) است که از دو هفته مانده به روز موعود، نبش خیابان پیامبراعظم (ص)۵۱ در تدارک میزبانی هستند.
اسکان، پذیرایی بیستوچهارساعته، سرویسهای بهداشتی پرتعداد، حمام آب گرم، جای خواب، اسکان خانوادهها در خانه اهالی، حضور پزشک آقا و خانم، ماساژور، خیاط، آرایشگر و... خدماتی است که این موکب در دهه پایانی صفر به زائران امامرضا (ع) ارائه میکند.
این روزها در جایجای بزرگراه پیامبر اعظم (ص)، موکب استقبال از زائر پیاده درحال خدمترسانی است، از موکبهای شهرداری منطقه ۱۰ که کنار بیمارستان طالقانی و میدان قائم (عج) قرار گرفته است تا موکب چندنوجوان که برای دلشان سماور چای گذاشتهاند و با نوحهای خوشنوا از مهمانان امامرضا (ع) پذیرایی میکنند.
در موکب محله خاتمالانبیا (ص) هم جنب وجوش زیادی دیده میشود و در اینجا هیچکسی را بیکار نمیبینی. هرکسی گوشهای از کار را گرفته است تا فضا برای پذیرایی و ساعتی استراحت عزاداران امامرضا (ع) آماده شود.
مهدی رباطی، فعال پایگاه فرهنگی مسجد خاتمالانبیا (ص)، را درحال جابهجایی بنرهایی میبینیم که قرار است در این موکب نصب شود. او داستان پاگرفتن این موکب را اینطور برایمان روایت میکند: حدود هشتسال قبل بود که بچههای فرهنگی و مسجدی محله خاتمالانبیا (ص) تصمیم گرفتند برای خدمت به زائران پیادهای که به مشهد میآیند، قدمی بردارند.
در آن سالها تازه در مشهد به تأسی از برنامه پیادهروی اربعین، حرکتی مشابه راه افتاده بود. سال اول که این موکب را با چادر و میز و سماور بزرگ مسجد برپا کردیم، تجربه چندانی نداشتیم.
اما بعداز چند روز استقرار در آن موکب متوجه نیازهای ضروری زائران و دغدغههایشان شدیم؛ ازاینرو تصمیم گرفتیم برای سال بعد باتوجه به نیاز زائر و پاسخ درخور به نیاز آن عزیزان پیش برویم.
رباطی و رفقایش، سال دوم پیش از برپایی ایستگاه، با رفتن به موکبهای دور و نزدیک و اطلاع از نیازهای زائران موکب خود را برپا کردند.
ناصر عبداللهی که از همان سال اول در این موکب یک گوشه کار را گرفته است، به ما میگوید: ساعتی استراحت و اسکان برای ادای نماز و خوردن صبحانه و ناهار و برطرفشدن خستگی پاهایی که کیلومترها راه رفتهاند از نیازهای زائران خسته بود، اما ضروریترین نیاز، سرویس بهداشتی بود؛ زیرا از این ایستگاه خواب تا ایستگاه خواب بعدی، حدود پنجکیلومتر فاصله بود.
ما برای برآوردن این نیاز میهمانان امامرضا (ع) در تدارک جایی بودیم که در حد توان در خدمت میهمانان شهرمان در دهه آخر صفر باشیم و خدا را شکر هرسال هم دستمان پرتر است. امسال برای راحتی زائران دوازدهچشمه سرویس بهداشتی راهاندازی شده است که مرتب نظافت میشود و چهارحمام برای استحمام زائران در نظر گرفته شده است.
اینجا هرکسی بیاید، فقط و فقط به عشق خدمت به زائر امامرضا (ع) میآید؛ از آن زن و شوهری که با یک قابلمه بزرگ آش آمدند و گفتند بضاعتشان همین است و خواستند از زائران پیاده با آش پذیرایی کنند تا آن ناشناسی که در سرمای سال اول برپایی موکب، حدود بیستدستگاه چراغ علاءالدین (والور) برای گرمایش محل اسکان و خواب زائران آورد و رهگذرانی که با دیدن موکب خاتمالانبیا (ص) دست و دلشان میلرزد و برای سهیمشدن ولو با یک قوطی چای و جعبهای قند داوطلب کمک میشوند. علی نجفی یکی دیگر از خادمان بینامونشان موکب خاتمالانبیا (ص) است.
او که چند روزی است با امیرعباس، پسر خردسالش، در این موکب حاضر میشود، میگوید: تمام یکسال کار و زندگی یک طرف؛ این چندروز بودن در این موکب و مهیاکردن شرایط استراحت عزاداران و زائران خستهپای امامرضا (ع) یک طرف. زائرهایی که گاهی با پای پیاده میآیند، پاهای خونین و زخمی. کمترین خدمت ما همین دادن چای گرم و فراهمکردن فضایی برای استراحت چندساعته آنهاست.
نجفی ادامه میدهد: امسال اهالی محله برای موکب سنگ تمام گذاشتهاند و صبحانه و ناهار و شام و محل اسکان هرروزه برای ۱۵۰۰ تا ۲ هزار نفر از زائران امامرضا (ع) مهیاست.
همچنین در نظر داریم امسال بهصورت شبانهروزی از مهمانان موکب پذیرایی کنیم؛ علاوه بر اینکه سماور مدام درحال جوشیدن و آماده کردن چای است، یک فلافلی هم در موکب مستقر شده و نانوایی هم بهصورت شبانهروزی پخت دارد.
برای آمادهسازی این مراکز اسکان بهطور شبانهروزی زحمت کشیده شده است؛ زحماتی که از نظافت زمین آغاز شده و با نصب داربست، کشیدن پارچههای برزنتی و درنهایت پهنکردن فرش ادامه داشته است. پیش از همه، پاکبانان شهرداری منطقه ۱۰ کارشان را آغاز کردند. چندین پاکبان طی چندساعت مداوم این محل را بهطور کامل رفتوروب کردند تا بستر برای نظافت و کارهای دیگر فراهم شود.
شاید به ظاهر زحمت و کار این پاکبانان در ایام و مناسبتهای مذهبی چندبرابر شود، اما بسیاری از آنها مانند مهدی کارگر در طول سال دلتنگ همین روزهایی هستند که در معابر بزرگراه پیامبراعظم (ص) جایی برای سوزنانداختن نیست و آنها باید با جارو و گاری کوچکشان، کارها را بهدرستی انجام دهند. پاکبان منطقه ۱۰ میگوید: پنج سال است که در این محدوده کار میکنم و جاروکشی جلو پای زائر امامرضا (ع) را همیشه یک نعمت و توفیق میدانم.
البته فقط من اینگونه نیستم و دیگر همکارانم نیز از این بابت خشنودند. همان شب راهاندازی موکب به همراه پانزدهنفر از همکارانم ساعت۴ بامداد به اینجا آمدیم و تا ساعت۹ صبح، بیوقفه کار کردیم تا اینجا هرچه زودتر آماده اسکان زائران باشد.
بیش از صدخادم مرد و زن در ایستگاه اسکان زائر محله خاتمالانبیا (ص) فعالیت دارند، خادمانی که از مدتها قبل برای حضور زائران امامرضا (ع) روزشماری میکردهاند.
طاهره توزندهجانی یکی از همین افراد است که بین خادمان ایستگاه استقبال از زائر محله، بهدلیل سابقهای طولانی که در خدمتگزاری دارد، شناختهشده است.
او میگوید: من ۶۷ سال دارم و اگر بخواهم مهمترین و باارزشترین افتخار زندگیام را بگویم، بیشک توفیق خدمت به زائران پیاده در دهه آخر صفر و مناسبتهای مختلف بوده است.
شاید در ظاهر این کار داوطلبانه انجام شود، اما در واقعیت امام مهربان ما هیچ خدمتی را بدون مزد نمیگذارد. طاهرهخانم میگوید: بین اهالی محل بیستخانوار برای اسکان زائران پیاده که بهصورت خانوادگی به زیارت امامرضا (ع) مشرف شدهاند، اعلام آمادگی کردهاند.
ما برخی بانوان و خانوادهها را در این منازل اسکان میدهیم. اهالی محله ما همیشه میهماننواز بودهاند؛ مهمان امامرضا (ع) که جای خود داشته و روی چشم ما جا دارد.
* این گزارش چهارشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ در شماره ۵۴۲ شهرآرا محله منطقه ۹-۱۰ به چاپ رسیده است.