حرم امام‌رضا(ع) در نخستین عکس هوایی 
توفيق عبادت در مسجد توفيق احمدآباد 
در خیریه انصارالحجه حفظ آبرو از هر چیزی مهم‌تر است
خیریه انصارالحجه در سال ۱۳۵۷ مجتمع‌هایی را خرید تا خانواده‌هایی را که مشکل مسکن دارند، اسکان دهد و در حال حاضر این مرکز، ۵۰ واحد مسکونی برای خانواده‌های تحت‌پوشش دارد.
خیریه «انصارالحجه» در محله آیت‌الله خامنه‌ای واقع در خیابان آخوندخراسانی فقط خانواده ایتام را تحت پوشش دارد. دومین ویژگی این خیریه، حفظ آبروی افراد است. این خیریه طوری به خانواده‌ها کمک‌رسانی می‌کند که نزدیک‌ترین اعضای خانواده هم متوجه این موضوع نمی‌شوند.
اعتقاد جالبی که افراد این مجموعه دارند، این است که «هرچه برای خود می‌پسندی، برای دیگران هم بپسند.» برای همین در لوازمی که تهیه می‌کنند، به‌خصوص جهیزیه‌ها به این جمله پایبند هستند و در حال حاضر این مجموعه هزارو ۸۱۲ خانواده را تحت پوشش دارد.
اگر قرار باشد به پیشینه تشکیل این خیریه بپردازیم، باید گفت انجام یک حرکت خداپسندانه در سال ۱۳۴۷ در یک جلسه تفسیر قرآن، سبب شد که این گروه گردهم جمع شوند و در حد توانشان به ایتام مشهد و شهرستان‌های اطراف کمک کنند و سرمایه ۱۵۰ تومانی آن روزشان به گردش مالی ۱۷ میلیارد تومانی امروز تبدیل شود.
راه را سخت ندیدیم
تنها بازمانده از موسسان «خیریه انصارالحجه»، محمدعلی سمیعی، متولد سال ۱۳۱۲ است که هنوز هم در این خیریه مشغول به کار است و پابه‌پای دیگران به ایتام خدمت می‌کند. او از نحوه شکل‌گیری خیریه این‌چنین برایمان تعریف می‌کند: «سال ۱۳۴۷ در جلسه تفسیر قرآنی که حدود ۱۵ تا ۲۰ شرکت‌کننده داشت، روحانی که در آن جلسه قرآن را تفسیر می‌کرد، آیت‌ا... نجف‌آبادی، دایی مقام معظم رهبری بود. ایشان آن شب هم برای تفسیر قرآن آمده بود که پس از پایان جلسه، گفت یکی از طلبه‌های مدرسه نواب‌صفوی فوت کرده است، چه خوب بود اگر ما هم خیریه‌ای داشتیم تا به خانواده‌اش کمک کنیم و همان‌جا پیشنهاد تاسیس خیریه را داد. حاضران در جلسه موافقتشان را با پایه‌گذاری خیریه اعلام کردند و همان‌جا ۱۵۰ تومان جمع شد. همان شب برای آن خانواده خواروبار خریدیم و به منزلشان بردیم و با این اتفاق، خیریه انصارالحجه شکل گرفت. ما به کار خیر می‌اندیشیدیم و برای برپایی خیریه، بررسی نکردیم و عواقب این کار و نحوه کمک‌رسانی به افراد مدنظر را درنظر نگرفتیم. از همان ماجرای کوچک، شروع کردیم و با توکل به خدا اکنون به اینجا رسیده‌ایم.»
حاج‌محمدعلی سمیعی آن زمان ۳۵ سال داشته و ارتشی بوده. درآمدش متوسط بوده و دیگر هم‌جلسه‌ای‌هایش هم هم‌سطح خودش بودند. او ادامه می‌دهد: «اولین مکانی که برای خیریه‌مان درنظر گرفتیم، یک مغازه کوچک چوب‌فروشی واقع در کاروان‌سرایی در خیابان ضد، متعلق به حاج‌علی شمقدری بود. بعد از آنجا به خیابان خسروی نو رفتیم. سپس خیابان خاکی و درنهایت مکان فعلی‌مان، نبش آخوندخراسانی ۶ که اهدایی مرحوم زمانی است. این خیریه از همان ابتدا مانند یک نوزاد رشد کرد و سرانجام در سال ۱۳۵۳ به ثبت رسید و فعالیت‌هایش بیشتر از پیش شد. دخل‌وخرج خیریه به پول‌هایی که مردم می‌دهند، وابسته بوده و هست. در یک جمله باید گفت که این مکان را مردم اداره می‌کنند.»
اولین مکانی که برای خیریه‌مان درنظر گرفتیم، یک مغازه کوچک چوب‌فروشی متعلق به حاج‌علی شمقدری بود
خدمات خیریه انصارالحجه
فعالیت این خیریه از کمک به یک خانواده شروع شد و اکنون هزارو ۸۱۲ خانواده تحت پوشش آن است که از این تعداد ۱۶۴ خانواده، از سادات و بقیه عام هستند و درمجموع ۴ هزارو ۶۵۳ نفر می‌شوند. مسئولان خیریه تلاش می‌کنند ۸۰ درصد مخارج زندگی این خانواده‌ها را تامین کنند. کمک‌های خیریه انصارالحجه در زمینه‌های کمک‌هزینه تحصیلی، تامین مسکن، خوراک، پوشاک، درمان و جهیزیه و... است. سمیعی درباره نحوه پذیرش افراد در این خیریه می‌گوید: «روز‌های دوشنبه، خیریه پذیرش می‌کند و هر خانواده‌ای که بخواهد تحت پوشش قرار گیرد، مراجعه می‌کند و شرایطش را می‌گوید، اما شرط مهم برای این خیریه، یتیم بودن خانواده است. در روز جمعه تحقیقات انجام می‌شود که در این مرحله، کسی که برای تحقیق می‌رود، به‌همراه همسرش و به بهانه وام قرض‌الحسنه، گفته‌های خانواده درخواست‌کننده را بررسی می‌کند و دوشنبه آینده‌اش جواب آن را می‌دهند. اگر خانواده درخواست‌کننده شرایط لازم را داشته باشد، تحت پوشش خیریه قرار می‌گیرد.»
۲۲۰ توزیع‌کننده خدمت می‌کنند
یکی دیگر از خدماتی که در این خیریه به خانواده‌ها داده می‌شود، اسکان آن‌هاست. خیریه انصارالحجه در سال ۱۳۵۷ مجتمع‌هایی را خرید تا خانواده‌هایی را که مشکل مسکن دارند، اسکان دهد و در حال حاضر این مرکز، ۵۰ واحد مسکونی برای خانواده‌های تحت‌پوشش دارد که خانواده‌های بدون مسکن را تا زمانی که توانایی استقلال پیدا کنند، اسکان می‌دهد.
برای تقسیم خواروبار در بین خانواده‌ها، در این خیریه حدود ۲۲۰ توزیع‌کننده خدمت می‌کنند که هریک مسئولیت چهار تا شش خانواده را برعهده دارند. کمک‌های مردمی، شب‌ها از ساعت ۱۰ به بعد توزیع می‌شود و روال بر این است که هر توزیع‌کننده به همراه همسرش برود تا در دید همسایگان، مشکلی پیش نیاید. توزیع‌کنندگان، شناخته‌شده هستند و به‌صورت افتخاری کار می‌کنند.
۵ هزار خیّر ثابت
انصارالحجه را مردم اداره می‌کنند. سمیعی این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «در حال حاضر حدود ۵ هزار خیر ثابت داریم که درآمد ثابت خیریه با حضور آن‌ها، ۴۰ میلیون تومان است و بقیه درآمد خیریه از کمک دیگر خیران تامین می‌شود.» او یادی از گذشته می‌کند و می‌گوید: «آیت‌ا... نجف‌آبادی از شخصیت‌های علمی آن زمان و از شاگردان آیت‌ا... بروجردی بود. از ابتدای تاسیس خیریه، همراهمان بود و هربار که می‌خواستیم، بدون، چون وچرا با ما می‌آمد. او همیشه سفارش می‌کرد هیچ‌گاه به‌دنبال مردم نروید و ما هم در این سال‌ها هرگز این کار را نکرده‌ایم. آیت‌ا... نجف‌آبادی می‌گفت باید تمام یتیم‌های خراسان را تحت‌پوشش قرار دهیم. ما هم سعی کرده‌ایم به این سفارش او عمل کنیم و در حال حاضر به ۴۰۰ هزار نفر از ایتام شهرستان‌ها، کمک می‌کنیم و برایشان خواروبار و پوشاک می‌بریم.»
بچه‌های دیروز، خیران امروز
کودکان یتیمی که در این سال‌ها تحت‌پوشش خیریه بوده‌اند، حالا بزرگ شده‌اند و برای خودشان کسب‌وکاری دارند. سمیعی با لبخندی از رضایت در این‌باره صحبت می‌کند و می‌گوید: «خدا را شاکریم که افرادی که تا دیروز به آن‌ها کمک می‌کردیم، امروز به کمک ما آمده‌اند؛ افرادی که زمانی ده‌ساله بودند و الان پنجاه‌ساله شده‌اند و برای خودشان جایگاهی دارند. دیدن هیچ‌چیز به اندازه موفقیت این افراد برای من لذت‌بخش نیست. فکر می‌کنم بچه‌های خودم هستند و برایم عزیزند. حالا آن‌ها به ما سرمی‌زنند و به خیریه کمک می‌کنند. از میان همان بچه‌ها یکی‌شان حالا کاسب شده است و سال گذشته، حدود ۴۰ میلیون تومان به ما کمک کرد و الان هم جزو توزیع‌کنندگان ماست.»
هرچه برای خود می‌پسندی، برای دیگران هم بپسند
حسن زنگنه متولد ۱۳۳۸ و از دیگر خادمان این مجموعه است که مدت ۴۰ سال است به همکاری با خیریه مشغول است. او از هفده‌سالگی به‌عنوان تحصیلدار، همکاری‌اش را با این مجموعه آغاز کرده، سپس کار‌های حسابداری اینجا را انجام داده و اکنون به‌عنوان قائم‌مقام خیریه مشغول به کار است. می‌گوید: «این مجموعه درآمدش را با ۱۵۰ تومان و با حضور افرادی ازجمله آقایان ملک‌آبادی، نجف‌آبادی، سینه‌چی و سمیعی آغاز کرد و اکنون پس از گذشت ۴۸ سال، گردش مالی معادل ۱۷ میلیاردواندی دارد.»
زنگنه ادامه می‌دهد: «در این مجموعه، حدود ۲۰ نفر شاغل هستند و ۲۰ نفر هم به‌صورت افتخاری همکاری می‌کنند که بیشترشان بازنشسته‌اند. برخی افراد هم خانه‌هایشان را برای آماده‌سازی جهیزیه در خدمت خیریه قرار می‌دهند. یکی از فعالیت‌های این مجموعه علاوه‌بر حمایت مالی خانواده‌ها، تهیه جهیزیه برای دختران تحت‌پوشش است که سالی سه‌مرتبه در اعیاد نیمه‌شعبان، تولد امام‌رضا (ع) و تولد پیامبراکرم (ص) بین دختران توزیع می‌شود. امسال هم با فرارسیدن میلاد امام‌رضا (ع)، ۲۰۹ سری جهیزیه به ارزش ۸۲۰ میلیون تومان در بین نوعروسان توزیع شد که ۷۹ نفر از آن‌ها مشهدی و ۱۳۰ نفر از شهر‌های سیستان‌وبلوچستان تا خراسان شمالی بودند. جهیزیه شامل اقلامی مانند یخچال، ماشین لباس‌شویی، فرش، اجاق‌گاز و... است که تمام این‌ها با توجه به درخواست خانواده دختر مدنظر تهیه می‌شود.» مسئولان این مجموعه در تهیه جهیزیه تلاش می‌کنند بهترین‌ها را برای نوعروسان فراهم کنند و معتقدند هرچه برای خود می‌پسندی، باید برای دیگران هم بپسندی.
حفظ آبرو از هر چیزی مهم‌تر است
در این خیریه، حفظ آبروی افراد بر هر چیزی ارجحیت دارد. توزیع‌کنندگان اقلام باید شبانه و به‌همراه همسرشان به محل مدنظر بروند که کسی متوجه حضور آن‌ها نشود و اگر هم کسی آن‌ها را دید، این‌گونه تصور شود که آن‌ها، میهمان این خانواده هستند. ازطرفی وقتی قرار است جهیزیه‌ها را برای خانواده‌ها بفرستند، وانت‌هایی که جهیزیه را می‌برد، از صاحب‌خانه کرایه می‌گیرد تا در مقابل دروهمسایه این چنین تصور شود که این وسایل از بازار خریده شده است که البته خیریه، بعدا این هزینه را برمی‌گرداند.
نوعروسانی که عضو اینجا هستند، باید ۲۰ جلسه آموزشی را که برای آن‌ها درنظر گرفته شده است، بگذرانند که البته این جلسات در مدارس یا مساجد برگزار می‌شود تا هیچ نشانی از خیریه در آن‌ها نباشد و خانواده داماد هم متوجه این موضوع نشود. زنگنه توضیح می‌دهد: «اگر خانواده‌ای از ما بخواهد برای ازدواج دخترشان تحقیق کنیم، ما این کار را به‌طور نامحسوس انجام می‌دهیم و اجازه نمی‌دهیم خانواده طرف مقابل، ما را ببینند تا بعد‌ها این سوال مطرح نشود که این افراد چه کسانی بودند.»
می‌خواهیم مانع مهاجرت شویم
حدود پنج ماه است که خیریه انصارالحجه به شهرستان‌ها هم کمک می‌کند. در ماه رمضان سال جاری، این مجموعه یک‌میلیاردو ۸۰۰ میلیون تومان در شش شهر توزیع داشت. زنگنه می‌گوید: «ایتام تنها در مشهد نیستند. شاید ایتام شهرستان‌ها مستحق‌تر باشند. وقتی ما به آن‌ها در شهرستان‌ها رسیدگی کنیم، به‌نوعی مانع مهاجرتشان به مشهد می‌شویم. زمانی که یتیم و مستحقی که ساکن شهرستان‌های کوچک است، ببیند در شهر خودشان به آن‌ها کمک می‌کنیم، دیگر نمی‌آید در حاشیه شهر مشهد زندگی کند و می‌داند که افرادی به‌یاد آن‌ها، در سال گذشته به ۴۰۳ هزارو ۲۳۷ نفر در شهرستان‌ها کمک کردند.»
*این گزارش در شمـاره ۲۰۷ سه شنبه ۲ شهریور ۹۵ شهرآرامحله منطقه ۸ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
