۳۴ سال پرورش به سبک مکتب پیروان حضرت زهرا(س)

مکتب «پیروان حضرت زهرا (س)» ازجمله پایگاه‌های فرهنگی نام‌آشنا، قدیمی و فعال در مشهد است که از ۳۴ سال پیش فعالیتش را آغاز کرد. درست همان  روز‌هایی که بانوان محله طالب این بودند که پای روضه‌ای بنشینند یا آیه‌ای از قرآن بیاموزند. مکتبی که سنگ‌بنای آن برای انجام کار‌های فرهنگی و مذهبی توسط «اشرف امت‌رضا» از اهالی محله مصلی گذاشته شده و با همت مردمی، امروز به جایی رسیده که در کنار برگزاری جلسات مذهبی، افراد نیازمند را تحت پوشش قرار می‌دهد.

برای نوعروسان نیازمند جهیزیه تهیه می‌کند، در خانه‌های نیازمندان سبد کالا توزیع می‌کند، ازدواج سر می‌دهد، آشپزی می‌آموزد، وام قرض‌الحسنه پرداخت می‌کند، طلبه پرورش می‌دهد، بازارچه خود اشتغالی برپا می‌کند و موارد بسیار دیگر. این مرکز فرهنگی که شعبه‌ای از مکتب پیروان حضرت زهرا (س) خیابان چهاردهم ضد قدیم (امام‌رضا (ع) فعلی) است.

در این سال‌ها، با همین اقدامات توانسته قدم‌های بزرگی برای اقشار نیازمند بردارد و همچنین پاسخ‌گوی نیاز‌های معنوی بانوان زیادی باشد. خدماتی که توسط گروه‌های مردمی و با کمک‌های خیران ارائه می‌شود تاجایی که علاوه بر خیران، ۳۰ نیرو که همه بانوان هستند به صورت داوطلبانه و بدون دریافت حقوق کار‌های مکتب را پیش‌می برند.

در خلال تمام برنامه‌های این مکتب که برای بسیاری از افراد زندگی‌ساز بوده است، آنچه این مرکز را خاص کرده، روند شکل‌گیری و ساخت ساختمان آن است. ساختمانی که ساختش با دست خالی شروع شد و در این بین بخش عظیمی از مصالح ساخت‌وساز آن شبانه تامین می‌شد که از سال‌۷۲ تاکنون هنوز کسی متوجه نحوه تامین و شناسایی بانی آن نشده است.

با این تفاسیر می‌توان این برداشت را کرد که این مکتب حال به کارخانه فرهنگ‌سازی تبدیل شده که از مسئول تا علاقه‌مندان آن همه با آموزش‌هایی که در این مرکز می‌دهند و می‌بینند در محله و بین خانواده‌هایشان نقش معلم فرهنگی را ایفا می‌کنند.

شهرآرامحله به سراغ این مکتب رفته است که همه اعضای آن همچون بسیاری از معلمان دوران تحصیلمان تمام تلاش را در اشاعه فرهنگ درست زندگی کردن و به فکر هم‌نوع بودن می‌کنند.

استادی که مکتب‌دار شد

اشرف امت‌رضا مدیر ۵۸ ساله مکتب پیروان حضرت زهرا (س) در مصلی است. کسی که در دهه دوم زندگی‌اش به دعوت همسایه‌ها پایش به روضه‌های خانگی باز می‌شود و چیزی نمی‌گذرد که به واسطه سابقه طلبگی علوم دینی، معلم قرآن و راوی احادیث در بین همسایه‌ها می‌شود.

او چندین‌ماه با همین روند در روضه‌های خانگی بالای منبر می‌رود و نقل شیرینش بانوان زیادی را پای درس او می‌کشاند و از آن پس بانوان زیادی طالب حضور در جلسات او و بهره‌گیری از آموزش‌های قرآنی‌اش که همراه با تفسیر بوده است، می‌شوند. روندی که باعث می‌شود جمعیت بانوان مشتاق بیشتر از ظرفیت خانه‌ها شود.

حال بعد از ۳۴ سال هنوز هم همچون روز‌های جوانی‌اش دغدغه‌مند و پرتلاش است و با وجود رایگان کارکردن در تمام این سال‌ها هنوز احساس خستگی نمی‌کند؛ ویژگی‌ای که خاطرۀ معلمان زحمت‌کش را زنده می‌کند.

امت‌رضا از روز‌های ابتدایی «مکتب پیروان حضرت زهرا (س)» این‌گونه برایمان می‌گوید:  از ۱۴ سالگی در مکتب پیروان حضرت‌زهرا (س) در خیابان چهاردهم، حوالی میدان ۱۵ خرداد، کلاس آزاد طلبگی می‌رفتم. چندسالی که از درس‌خواندنم گذشت وقتی استادی نمی‌آمد من معلم کلاس می‌شدم و بیشتر اوقات هم تدریس درس عقاید را به من می‌سپردند. به همین دلیل در این حوزه تسلط داشتم.

چند جلسه‌ای که در روضه‌های خانگی بانوان شرکت‌کردم، در نبود روضه‌خوان اصلی به درخواست خودشان برایشان حدیث گفتم، قرآن تفسیر کردم و سوالات شرعی‌شان را جواب دادم. حتی وقتی ماه رمضان می‌رسید دعای مراسم احیا را به من سپردند.

به مرور طرفداران این جلسات بیشتر شد و دیگر فضای خانه‌ها جواب‌گوی جمعیت نبود. این شد که به پیشنهاد خود بانوان قرارشد محلی را مشخص کنیم و هفته‌ای دوبار من به آن‌ها درس قرآن بدهم و حدیث بگویم. این جلسات هم خیلی زود پر شد و باز کمبود جا به وجود آمد. به همین دلیل صندوقی گذاشتیم و از بانوان مقداری پول جمع شد. با این پول اولین مکان مکتب را در حاشیه مصلی در سال ۶۲ که هنوز خاکی بود، اجاره کردیم.

در این مکان علاوه بر گذاشتن کلاس‌های قرآن و‌... بانوان را اردو می‌بردیم و باقی‌مانده پولشان را خرج مکتب می‌کردیم. حتی به این فکر افتادم که بانوان را به مطالعه علاقه‌مند کنم. کتاب‌های زیادی خریدم و در اختیارشان گذاشتم.

همت مردمی در ساخت مکتب

ساخت محلی برای فعالیت مکتب پیروان حضرت زهرا (س) هم برای خودش داستانی دارد. داستانی که نشان می‌دهد دیوار‌های ساختمان این مکتب با دست‌های خالی و با همت مردم بالا رفته است.

امت‌رضا می‌گوید: با پول‌هایی که از محل کمک‌های مردمی و کارت‌های بیمه بانوان جمع کرده بودیم، تصمیم گرفتیم مکان مکتب را بسازیم. سال ۷۲ در آن سمت صدمتری حسینیه‌ای بود با عنوان امام‌حسن‌مجتبی (ع) که مربوط به همسر خانم عزیزجان بود. این حسینیه در طرح شهرداری قرار گرفته بود و شهرداری هم قول معاوضه را به مالک داده بود.

همان سال شهرداری این حسینیه را برداشت و به جای آن زمینی در مصلی ۲۶ برای همسر عزیزجان خرید و ایشان هم زمین را به ما دادند تا ساختمان مکتب را بسازیم. با ۶۰۰ هزارتومان ساخت‌وساز را با کمک‌های همسر مرحومم محمد‌تقی غمخوار یزدی شروع‌کردیم.

مهندس ناظر مراحل را تا مرحله شناژ پیش برد و پولمان تمام شد. من رفتم دنبال پول جمع‌کردن و هرکسی در حد توانش کمک کرد. فردای همان روز دیدیم یک ماشین آجر در مقابل زمین ریخته شده بدون اینکه به کسی اطلاع داده باشند یا پولی گرفته شود.

این روند هر شب تکرار می‌شد تا اینکه مشخص شد بانی‌اش همسر یکی از بانوان جلسه است. بعد از آنکه نیاز به شن و ماسه پیدا کردیم باز هم همین روند تکرار شد و شب به شب تا پایان ساخت‌وساز وقتی کارگر‌ها می‌رفتند شن و ماسه رایگان می‌رسید و من و همسرم وقتی صبح می‌آمدیم، می‌دیدیم باز هم طبق روز قبل تپه‌ای از شن و ماسه در گوشه‌ای است.

شاید باورتان نشود که تا به امروز هنوز متوجه نشده‌ایم این شن و ماسه‌ها چطور تامین می‌شود. با همین روند ساختمان را ساختیم و از سال ۷۲ فعالیت مکتب را به عنوان شعبه‌ای از مکتب پیروان حضرت زهرا (س) آغاز کردیم. امروز هم با فعالیت‌هایی که داشته‌ایم این مکتب تبدیل به موسسه قرآنی شده و مجوز سازمان تبلیغات اسلامی را گرفته است.

فردای همان روز دیدیم یک ماشین آجر در مقابل زمین ریخته شده بدون اینکه به کسی اطلاع داده باشند یا پولی گرفته شود

بیمه با نیت بچه‌داری

یکی از کار‌های جالب مکتب پیروان حضرت زهرا (س) طرح بیمه‌ای است که در بین بانوان آن اجرایی شده است. در این طرح بانوان علاقه‌مند با توسل به حضرت زهرا (س) برای گشایش مشکلات زندگی، خیر و برکت و سلامتی خود و خانواده‌هایشان کارت‌هایی دریافت می‌کنند که روی آن مشخصاتشان ثبت می‌شود.

رقم اولیه خرید این کارت‌های بیمه ۲۰۰ تومان بوده که درحال‌حاضر به دو هزار تومان رسیده است. کسی که این کارت بیمه را دریافت می‌کند، از تاریخ تحویل نیت می‌کند ماهانه مبلغی را برای آنچه در دل خود با توسل به حضرت زهرا (س) دارد، به مکتب واریز کند تا در مسیر برنامه‌های آن یا راه خیر دیگری خرج شود.

بر همین منوال کارت‌های بیمه این مکتب در سال‌های پایانی دهه ۶۰ راه افتاده و تاکنون صد‌ها نفر از این طریق خود را بیمه کرده‌اند. هدف اصلی این کار که تقویت اعتقادات مذهبی بانوان و زنده‌نگه‌داشتن یاد حضرت زهرا (س) در زندگی و توسل در همه زمان‌ها به او بوده، طرفداران زیادی پیدا کرده است.

تاجایی‌که در این سال‌ها صد‌ها کارت از این کارت‌های بیمه در شهر‌های مختلف توزیع شده است که در بین آن‌ها حتی اصفهان، شیراز، کرمان، تبریز و... نیز دیده می‌شود. جالب است بدانید تعداد زیادی از این کارت‌های بیمه توسط بانوان با نیت بچه‌دار شدن خریداری شده است و این توسل هم جواب داده و بیشتر این خانواده‌ها که روزی فقط برای دونفر مبلغی را کمک می‌کردند، حال بچه‌هایشان را نیز اضافه کرده‌اند.

حوزه علمیه بانوان در مصلی

تنها حوزه علمیه‌ای که در مصلی ویژه بانوان وجود دارد و فعال است، حوزه علمیه مکتب پیروان حضرت زهرا (س) است. طبق گفته‌های مدیر مکتب، این حوزه علمیه هم براساس نیازی که در این محدوده شهر احساس می‌شد، راه‌اندازی شده و کارش پرورش و تربیت بانوانی نمونه است.

ثبت‌نام برای بانوان در این حوزه آزاد است و در نهایت بعد از گذراندن واحد‌های درسی به آن‌ها مدرک ارائه شده و به شورای راهبردی معرفی می‌شوند. جالب است بدانید در این حوزه علمیه نه تنها طلبه‌هایی از مشهد تحصیل می‌کنند؛ بلکه علاقه‌مندانی از شاندیز نیز سر کلاس‌های درس حاضر می‌شوند.

از مهدقرآن تا کلاس‌های احکام و خیاطی

آموزش‌ها در این مکتب از سنین چهار سال شروع شده و تا ۵۰، ۶۰ ساله‌ها هم ادامه پیدا می‌کند.یکی از این کلاس‌های آموزشی که بانوان را به معلمانی برای خانواده‌هایشان تبدیل می‌کند، آموزش احکام، اخلاق و عربی آسان است.

علاوه بر این‌ها بانوان با تفسیر قرآن، عقاید، نحوه شرح و حفظ دعای کمیل نیز آشنا می‌شوند. هدف از این کار نیز آشنایی با مسائل دینی و اخلاقی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بانوان علاقه‌مند را به معلمی در این زمینه تبدیل می‌کند که می‌توانند آموخته‌هایشان را در تربیت فرزند و خانه‌داری پیاده کنند.

کلاس‌های هنری، آشپزی و خیاطی بخش دیگری از روند آموزشی است که توانسته بانوان زیادی را پای کار بیاورد. همچنین برای کودکان بیش از چهار سال نیز مهد قرآن راه‌اندازی شده است.

اقتصاد مقاومتی

خلاقیت در مکتب پیروان حضرت زهرا (س) در کارت بیمه خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در این مکتب در راستای اقتصاد مقاومتی بازارچه‌ای به همین نام در روز‌های دوشنبه برپا می‌شود.

دراین بازارچه بانوان هنر‌های خود را که در همین مکتب آموخته‌اند یا آنچه را که از قبل انجام می‌دادند، در معرض دید عموم قرار می‌دهند و سفارش می‌گیرند. در این بازارچه کار‌های هنری خانگی، انواع سبزیجات خانگی، ترشیجات، لباس و‌... با قیمت مناسب به فروش می‌رسد.

دفتری برای ثبت‌نام دختران و پسران مجرد

کار‌های مکتب را ۳۰ نفر به صورت رایگان پیش می‌برند و به فکر همه اقشار هستند، حتی دختران و پسران مجرد.

در این مکتب دفتری وجود دارد که در آن نام و مشخصات دختران و پسران مجرد ثبت شده و برای ازدواج آن‌ها گزینه‌های مناسب معرفی می‌شود. به عنوان نمونه اگر مادری برای پسرش دنبال دختر می‌گردد با قید شرط اینکه باید تحقیقات را خودشان انجام دهند، به صورت رایگان شماره چند دختر مجرد ثبت شده در دفتر در اختیارشان قرار می‌گیرد.

با همین روند از سوی این مکتب تاکنون وصلت ازدواج ده‌ها دختر و پسر انجام شده است.علاوه بر این برای نوعروسان نیازمند نیز جهیزیه‌هایی تهیه می‌شود که طبق آمار مکتب تاکنون به بیش‌از ۱۰ مورد در سال هم رسیده است.

قربانی گوسفند به نیت‌های مختلف

امت‌رضا استاد و مدیر این مکتب معتقد است باید در حد توان به فکر هم‌نوع بود، به همین دلیل براساس نیاز تاکنون ۲۴ نیازمند را با تشکیل پرونده تحت پوشش مجموعه قرار داده است.نیازمندانی که در مناسبت‌های مختلف همچون ماه‌رمضان، عید غدیر، عید قربان و‌... از این محل بسته‌های غذایی دریافت می‌کنند.

برای تامین گوشت این بسته‌های غذایی هم طرحی با عنوان قربانی گوسفند به نیت‌های مختلف اجرایی شده که هر دوماه یک‌بارگوسفندی قربانی می‌شود و هر سهم آن به مبلغ ۲۰ هزار تومان در اختیار بانوان قرار می‌گیرد. بانوان هم با نیتی که کرده‌اند بیشتر اوقات یک سهم برای تبرک برای خودشان می‌برند و یک سهم را با پرداخت پول برای نیازمندی می‌خرند که از طرف مکتب در اختیارشان قرار می‌گیرد.

مکتب پیروان حضرت زهرا (س) که روزی با ۳۰‌نفر آغاز به کار کرده، حال بیش‌از ۲۰۰ عضو ثابت و فعال دارد. بانوانی که این محل را کلاس درس خودشان می‌دانند تا آموخته‌هایشان را از این مجموعه، با معلمی کردن در کلاس خانه و زندگی‌شان برای داشتن زندگی بهتر پس بدهند.




* این گزارش د‌وشنبه ۱۸ اردیبهشت ۹۶ در شمـاره ۲۴۴ شهرآرامحله منطقه ۶ چاپ شده است.