تماشای پرندگان مهاجر در تالاب کشف‌رود 
امیریه ۳۷ شهر چهار‌هزارنفری 
داستان پنهان میدان میرزا کوچک خان
تندیس میرزا کوچک خان جنگلی، سردار شهید گیلانی و قهرمان ملی کشور. کسی که حدود 30سال پیش نامش را روی این میدان می‌گذارند و چندی بعد مجسمه‌اش را هم می‌سازند. میدان میرزا کوچک خان در منطقه5 شهرداری مشهد قرار دارد، درست در تقاطع سه بولوار امت، میرزا کوچک خان و مجلسی. نام دیگر این میدان را میدان کلاه گذاشته‌اند، به دلیل وجود انبوه کلاه‌فروشی‌هایی که در دهه اخیر یکی یکی اضافه شده‌اند و دور میدان جا خوش کرده‌اند. حالا تقریبا ١٦کلاه‌فروشی دور میدان هستند که انواع و اقسام این جنس را دارند.
اسلحه به دست، استوار و باصلابت وسط میدان ایستاده است. هیبت سنگی استوارش را کمی به سمت شرقی شهر چرخانده و نگاه نافذِ خیره‌اش را به دور دست‌ها دوخته است. انگار تمام ویژگی‌هایی که از او شنیده و شناخته‌ایم یکجا توی این مجسمه جمع شده است. تندیس او حدود یک دهه است وسط این میدان جا خوش کرده است؛ تندیس میرزا کوچک خان جنگلی، سردار شهید گیلانی و قهرمان ملی کشور.
کسی که حدود 30سال پیش نامش را روی این میدان می‌گذارند و چندی بعد مجسمه‌اش را هم می‌سازند. میدان میرزا کوچک خان در منطقه5 شهرداری مشهد قرار دارد، درست در تقاطع سه بولوار امت، میرزا کوچک خان و مجلسی. برای اینکه بفهمیم چه زمانی میرزا کوچک خان سر از این سوی شهر مشهد و محله سجادیه در آورده است و کسی قصه سردار جنگل را می‌داند یا نه، پا به اینجا گذاشته‌ایم.
تقاطعی که میدان شده
جست‌وجوی ما در بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برای یافتن پیشینه میدان میرزا کوچک‌خان بی‌نتیجه است. می‌گویند که این میدان قدمت زیادی ندارد. تقاطعی بوده که تبدیل به میدان شده و داستان خاصی پشت آن نیست.
عابرانی که تندیس را ندیده بودند
تصمیم می‌گیریم که دست به دامان تاریخ شفاهی شویم، برویم به‌سراغ آدم‌ها و داستان آن را از زبان ساکنان محله بشنویم. به میان کسبه اطراف میدان می‌رویم. یکی مشغول بالادادن کرکره مغازه است، دیگری در حال عبور. هیچ‌کس حتی نگاهی گذرا به این میدان و مجسمه بزرگ وسط آن نمی‌اندازد.
خیابان‌ها، معابر و نمادهای آن‌ها برای ما اغلب چیزی نیستند به‌جز محلی برای رفت‌وآمد روزانه و تکراری؛ غافل از اینکه هر گذرگاه، خیابان، میدان و چهارراهی می‌تواند داستان خودش را داشته باشد. داستان این میدان را اما انگار هیچ‌کس نمی‌داند.
با کسبه و محلی‌ها گفت‌وگو می‌کنم. بعضی جوان‌ترهای ساکن این محدوده حتی مجسمه وسط میدان را هم ندیده‌اند. تا درباره میدان، مجسمه و میرزا کوچک خان که از آن‌ها می‌پرسم با تعجب به وسط میدان نگاه می‌کنند انگار چیز جدیدی را کشف کرده باشند. قدیمی‌ترها هم فقط اطلاعات کلی و مبهم از داستان این میدان دارند. هنگام این پرس‌وجوها و گفت‌وگوها می‌رسیم به محمدرضا قربانی. کسی که چیزهای بیشتری برای گفتن دارد. او مسئولیت شورای اجتماعی محله سجادیه را هم برعهده دارد و از حال و روز محله باخبر است.
قدمت30ساله میدان
محمدرضا قربانی ساکن قدیمی محله است و از روزهای دور آن با خبر است. به گفته او این میدان سال٧١ تأسیس می‌شود. تا قبل از آن اینجا تقاطعی بوده بین بولوار امت و میرزاکوچک خان. میدان که ساخته می‌شود رفت و آمد و تردد هم افزایش پیدا می‌کند.
تردد آسان در اطراف میدان کلاه
نام دیگر این میدان را میدان کلاه گذاشته‌اند، به دلیل وجود انبوه کلاه‌فروشی‌هایی که در دهه اخیر یکی یکی اضافه شده‌اند و دور میدان جا خوش کرده‌اند. حالا تقریبا ١٦کلاه‌فروشی دور میدان هستند که انواع و اقسام این جنس را دارند.
اولین کلاه‌فروش میدان سال1388 اینجا مغازه باز می‌کندو بعد دیگران هم اضافه می‌شوند. به گفته مغازه‌داران قدیمی این راسته آن موقع‌ها کلاه پوشاک خاص و جدیدی به حساب می‌آمده و باعث شده است کار این کاسب‌ها خیلی زود رونق بگیرد. فروشنده‌ها حالا هم رضایت نسبی از کسب و کارشان دارند.
یکی از آن‌ها می‌گوید: بازارهای نزدیک این محدوده، جنس ما را دارند اما شلوغ و پررفت‌وآمد هستند، مثل بازار ١٧شهریور. کسی که کلاه و پلاستیک‌جات بخواهد ترجیح می‌دهد که از اینجا خرید کند که با ترافیک بازارهای بزرگ‌تر روبه‌رو نشود.
نگاه میرزا رو به حرم امام رضا(ع)
به گمان محمدرضا قربانی، عضو شورای اجتماعی محله دلیل دیگری که باعث شده این میدان پررفت و آمد باشد بورس کلاه‌فروشی و لوازم پلاستیکی خانگی است. حالا مردم از همه جای شهر برای خرید این لوازم به میدان میرزاکوچک خان می‌آیند. اما اینجا همیشه به همین شکل و شمایل نبوده است. محمد رضا قربانی توضیح می‌دهد کلاه‌فروش‌ها فقط ١٣سال است به اینجا آمده‌اند، پیش از آن، اینجا بیشتر کاربری مسکونی داشته است.جزئیات دیگری هم هستند که او از آن‌ها باخبر است. چیزهایی که از چشم دیگر اهالی دور بوده است.
توضیح می‌دهد: همیشه و همه جا مجسمه‌ها را رو به خیابان یا بولواری که به نامشان نام‌گذاری شده است نصب می‌کنند اما میرزا کوچک خان میدان ما انگار به سمت دیگری نگاه می‌کند. طبق تحقیق و پرس‌وجویی که کردم فهمیدم دلیلش وجود حرم امام رضا(ع) است. او به سمت حرم مطهر خیره شده است.
تغییر نام مکان‌های هم‌نام
با رئیس کمیته نام‌گذاری معابر و اماکن عمومی مشهد درباره علت نام‌گذاری این میدان گفت‌وگو می‌کنیم. ناهید فربدنیا توضیح می‌دهد: ما بندی داریم به‌عنوان نام‌گذاری با نام شهدای کشوری. نام این شهدا روی معابر فرعی گذاشته نمی‌شود. بلکه برای بولوارها، میدان‌های اصلی و... نام این شهدا را به‌کار می‌گیریم.
مثل بولوار شهید کاوه، بولوار چراغچی و... طبق همین بند آن سال نام میرزاکوچک خان روی این بولوار و میدان گذاشته شد.او در ادامه از خیابان‌ها و میدان‌های هم‌نام می‌گوید. اینکه حالا در وکیل‌آباد نیز خیابانی به نام میدان میرزاکوچک خان وجود دارد؛ در این مدت مطالعاتی روی مکان‌های هم‌نام داشته‌ایم و به‌زودی اسامی برخی از آن‌ها تغییر می‌کند.
چرا که خیلی از ارگان‌ها مثل تاکسی‌رانی، پست، آتش‌نشانی و... موقع انجام خدمت دچار اشتباه می‌شوند. طبق این بند به‌زودی نام خیابان میرزاکوچک خان در منطقه11 تغییر خواهد کرد و این میدان به همین نام باقی خواهد ماند.
لینک کوتاه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
