پاگرفتن آتش در پاساژهای قماش، حکایت پنبه و الکل است. کوچکترین خطا در مغازه و راهروهای پر از پارچه میتواند شعلههای آتش را برافروخته کند و ناگهان زبانه بکشد و مانند رودخانهای سوزان و جاری، همهچیز و همهجا را بسوزاند؛ درست مثل بلایی که سر پلاسکوی تهران آمد و جز مچالهای از بلوکهای بتنی و آهنی چیزی از آن باقی نماند.
اما گویا سرنوشت غول هفدهطبقه پایتخت، قرار نیست درس عبرتی برای پاساژهایی باشد که تاکنون چندین هشدار قانونی درباره ناایمنبودنشان دریافت کردهاند.
در این پاساژها که تعدادشان در اطراف حرم مطهر رضوی به حدود 20مورد میرسد، بیشتر از آنکه عمر ستونهای ساختمان نگرانکننده باشد، نحوه چیدن کالاها خطرآفرین است.
زیرا پارچه و پوشاک، بیقاعده از کف مغازه تا سقف راهروها چیده شدهاند؛ بهصورتیکه در تعدادی از آنها فقط یک نفر از میان انبوه کالا میتواند راه عبور پیدا کند. همین وضعیت است که از آتش زیر خاکستر هشدار میدهد و حتی مشتریها هم به این موضوع آگاهاند.
آنطور که رضا ضرابزاده، خیاط مشهدی، میگوید، چون بیشتر این مغازهها بنکدار هستند و قیمت پارچه مناسب است، مشتری بیشتر فکر خریدش است، بهجای اینکه توجه کند مغازه موردنظر کپسول خاموشکننده دارد یا نه و سیستم برق آن کامل است یا خیر.
طبق گفتههای او، حتی در یکی از پاساژهای چهارراه شهدا همزمان با سردی هوا، مغازهدارها از کپسول و پیکنیک برای گرمکردن مغازهشان استفاده میکنند؛ خطری که مغازهدارها هم از آن آگاه هستند، اما قدمی در راستای ایمنسازی برداشته نمیشود. چون نمیخواهند در این اوضاع نامناسب اقتصادی هزینه کنند.
گویا حتی مشتریها هم سیمهای آویزانشده برق از دیوار و سقف پاساژها، نبود کپسول خاموشکننده، مسدودشدن راههای خروجی با طاقههای پارچه، خطر وجود پیکنیک برای گرمکردن غذا و دودکردن سپند و... را دیده و درک کردهاند، اما راهی جز مراجعه به همین پاساژها ندارند.
بعد از اتفاقی که برای پلاسکو در تهران افتاد، موقعیتهای ناایمن مشابه آن در مشهد و پیرامون حرم مطهر توسط سازمان آتشنشانی شناسایی شد؛ پاساژهایی که بیشترشان در حرفه قماش هستند و بزرگترین تخلفشان هم استفاده از راهرو و پلهها بهعنوان بارانداز است.
این موضوع باعث راهبندان شده است و در طرح ساماندهی اولیه 2سال قبل، همه مغازهدارها بعد از اخطار آتشنشانی و شهرداری منطقه ثامن، موظف به جمعآوری طاقههای پارچه از راهروها شدند.
بهدلیل ایمننشدن اتصالات برقی، نبود تعداد کافی کپسول خاموشکننده و دردسترسنبودن خاموشکنندهها خطر دوچندان شده است
اما این طرح بیشتر از چندماه جواب نداد و اکنون بازدیدهای میدانی شهرآرامحله نشان میدهد دوباره همان بلبشو برگشته است و بهدلیل ایمننشدن اتصالات برقی، نبود تعداد کافی کپسول خاموشکننده و دردسترسنبودن خاموشکنندهها خطر دوچندان شده است.
موضوعی که شهرداری منطقه ثامن را بعد از آتشسوزی پارسال در انبار کفش نزدیک حرم مطهر، بر آن داشت تا اولینبار طرح جدیدی با نام «صدور شناسنامه ایمنی اماکن تجاری» را در مشهد عملیاتی کند.
آنطور که مسئول اچایسی و بحران شهرداری منطقه ثامن میگوید، طرح صدور شناسنامه ایمنی بعد از شکست طرح اولیه ساماندهی مکانهای تجاری پیرامون حرم مطهر رضوی در راستای افزایش ایمنی آماده شده و در کارگروه اماکن تجاری و اقامتی این منطقه که معاون دادستان و نماینده مجتمع قضایی ثامن در آن حضور دارند، به تصویب رسیده است.
حمید سرابیمقدم با تأکید بر اینکه در این راستا همه مغایرتها و نبود ایمنی در مکانهای تجاری مشخص میشود، از آغاز کار شناسایی مکانهای تجاری ناایمن اطراف حرم مطهر خبر داد.
طبق گفتههای او، در طرح شناسایی 3گام شامل «وضعیت، تعداد و محلهای جاگیری کپسولهای خاموش کننده»، «وضعیت برقکشیها و سامانههای اعلام خطر» و «ضوابط خروجیها» بررسی خواهد شد.
او تأکید میکند: در این بررسیها 2گام اول مهمتر است. زیرا اگر اماکن تجاری این 2موضوع را رعایت و در صورت مشکلداربودن رفع ایراد کنند، از فهرست اماکن تجاری پرخطر خارج خواهند شد.
آنطور که سرابیمقدم میگوید، چون تعدادی از این پاساژهای پرخطر در اطراف حرم مطهر قدمت تاریخی دارند، راهکارهایی برای ایمنسازی آنها آماده شده است تا لطمهای به ساختمان وارد نشود.
حرف آخر این مقام مسئول این است که طرح صدور شناسنامه ایمنی اماکن تجاری با همکاری مجتمع قضایی ثامن اجرا خواهد شد تا خطری که خود مغازهدارها را بیشتر تهدید میکند، رفع شود. در این راستا پیگیریها تا رفع کامل خطر ادامه پیدا میکند.