تلاش ۲۵ ساله دختر تراشکار برای موفقیت در دنیای مکانیک

راهله سرادار| تصور کنید خودرو شما خراب شده و همه کار، گیر یک قطعه خیلی مهم است. به شما نشانی یک کارگاه را می‌دهند که فقط آنجا می‌توانید مشکلتان را حل کنید. شما برای حل مشکل راهی محل موردنظر می‌شوید، کارگاهی فعال و پر از سروصدای دستگاه‌های مختلف، در دل یکی از شلوغ‌ترین خیابان‌های مشهد.

وارد کارگاه می‌شوید و سراغ مسئول آنجا را برای طرح مشکل خودرو می‌گیرید. خانمی از پشت یک دستگاه بزرگ تراشکاری به سمت شما می‌آید و خوشامدگویان می‌پرسد: بفرمایید مشکلتون چیه؟

میترا امیری که از کودکی عشقش کار با دستگاه‌های تراش و ساختن قطعات مکانیکی بود، خاطرات زیادی از راه رفتن با کفش رؤیاهایش دارد. او که دهه چهارم زندگی‌اش را می‌گذراند، رشته فنی متالوژی را انتخاب کرد تا آرزوهایش را دنبال کند.

مسیری که پر از تلاش، یادگیری و خلق ابزار‌های جدید است. «از کودکی علاقه زیادی به انجام کار‌های مردانه داشتم. کار‌هایی که دیگر دختر‌ها حتی فکرش را هم نمی‌کردند، برای من مثل یک ماجراجویی شگفت‌انگیز بود. وقتی برای اولین بار دستم به یک دستگاه تراشکاری خورد، حس کردم در دنیای خودم هستم. این علاقه باعث شد که تصمیم بگیرم رشته متالوژی را بخوانم و آنجا بود که فهمیدم راه طولانی‌تری برای رسیدن به رؤیاهام در پیش دارم.»

میترا امیری، ۴۸ ساله، با تحصیل در رشته فنی متالوژی و بیش از ۲۵سال تجربه در اتحادیه صنف ماشین‌ساز، فلزتراش و ذوب فلزات مشهد، به‌عنوان مدیر داخلی و اکنون رئیس اتحادیه، به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته است.

میترا با همسر پرستار خود و دختر ۲۷ساله‌اش زندگی می‌کند و با عشق و مهارت در ساخت و بازسازی قطعات خودرو نشان می‌دهد در دنیایی که هنوز برخی معتقدند فلزکاری و تراشکاری شغلی مردانه است، هیچ کاری برای خانم‌ها غیرممکن نیست.

مثل کشف

میترا زمانی که هم‌کلاسی‌ها و دوستانش برای تماشای ویترین مغازه‌ها و بررسی مد لباس در خیابان‌ها وقت می‌گذاشتند، دغدغه‌اش پیگیری علاقه‌مندی‌های دوران کودکی‌اش بود. او به جای دنبال کردن مد و خیاطی، به دنبال طراحی فنی قطعات، ساخت آنها و کار با دستگاه‌های فنی بود. «زمانی که هم‌سن‌وسالانم دنبال انواع مد لباس و خیاطی بودند، من در کارگاه‌های تراشکاری دنبال ساخت انواع قطعات مکانیکی خودرو بودم. برای من این کار مثل کشف یک دنیای جدید بود.

دنیایی که هر روز می‌توانستم قطعه‌ای جدید بسازم و از مهارت‌های فنی‌ام استفاده کنم.» تلاش او هم‌زمان با پیگیری رؤیاهایش برای اثبات یک چیز بود. «دوست داشتم نشان بدهم که خانم‌ها هم از پس کار‌های مردانه برمی‌آیند.»

بدون توجه به جنسیت

خانم امیری اعتقاد دارد که جنسیت زن و مرد نمی‌تواند ملاک موفقیت یک فرد باشد. از دید او، موفقیت زمانی حاصل می‌شود که کاری درست انجام شود و با کسب تجربه در آن، به بهترین شکل ممکن پیش برویم. «به نظر من الان دیگر هیچ فرقی بین خانم و آقا وجود نداره. در حوزه کاری ما حدود ۱۴۰خانم دارای پروانه کسب تراشکاری داریم که در حوزه خود بسیار موفق هستند.

ما حتی خانم‌هایی داریم که در کارگاه‌ها، پای دستگاه جوش می‌ایستند و کار جوشکاری انجام می‌دهند و حتی همکاران خانمی داریم که پای دستگاه «سی‌ان‌سی» می‌ایستند، دستگاهی که کار با آن اصلا راحت نیست. این نشان می‌دهد که با تلاش و اراده می‌توانیم به هر موفقیتی دست پیدا کنیم، بدون توجه به جنسیت.»

برای او کار کردن یعنی تلاش برای خلق چیزی مفید و معنادار؛ به عبارتی برای میترا امیری؛ کار، شرافت زندگی است. «هر روز که به کارگاهم می‌آیم، حس می‌کنم به جامعه و زندگی اطرافم ارزشی اضافه کرده‌ام. این حس مسئولیت و تعهد به کاری که انجام می‌دهم، شرافتی به زندگی‌ام می‌بخشد که با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست.»

مثل خار در چشم

وقتی پای موفقیت به میان می‌آید، چالش‌های موفقیت نیز خود را نشان می‌دهند. همان‌طور که روان‌شناسان با هزار زبان می‌گویند، موفقیت بدون چالش وجود ندارد و توانایی آدم‌ها در حل مسائل و مشکلات، آنها را موفق می‌کند. میترا امیری نیز با داشتن همسری پرستار و دختری ۲۷ ساله، تعادل خوبی بین کار و زندگی شخصی خود برقرار کرده است.

این علاقه باعث شد تصمیم بگیرم رشته متالوژی را بخوانم و آنجا بود که فهمیدم راه طولانی‌تری برای رسیدن به رؤیاهام دارم

او معتقد است با دقت و تمرکز می‌توان بر چالش‌ها غلبه کرد. «هر شغلی سختی‌های خودش را دارد. این کار هم که بخواهی در یک محیط مردانه باشی و مدام پای دستگاه بایستی، حواس جمع و تمرکز و دقت بالایی می‌خواهد و اگر حواست نباشد، دستگاه آسیب‌های بدی می‌زند. سروصدای دستگاه‌ها و کار‌های فنی و کاری که مستلزم این باشد با گریس و روغن دائم سر و کار داشته باشی، هم مصائب خودش را دارد.»

آسیب‌های بدنی و دشواری‌های کار با دستگاه‌های بزرگ و حساس، بخشی از نگرانی‌های افرادی است که در کارگاه‌های حرفه‌ای کار می‌کنند. موضوعی که خانم امیری هم به آن اشاره دارد. «در کار ما موارد ایمنی در استاندارد بالایی باید رعایت شود و خدا را شکر تاکنون آسیبی نه خودم دیدم و نه همکارانم. اما از آسیب‌های کار در این حوزه می‌توانم به پلیسه‌هایی که حین کار در دست یا چشم می‌پرد اشاره کنم که گریزناپذیر و برای اغلب تراشکاران پیش می‌آید و دیگر برای ما طبیعی شده‌است.

این را هم بگویم که خانم‌ها، چون از دقت بیشتری برخوردارند، به ندرت این اتفاق‌ها برایشان می‌افتد. اگر بخواهم توصیف کنم، درد این پلیسه‌ها مثل مواقعی هست که چشم‌های یک جوشکار از جوشکاری ملتهب و دردناک می‌شود. این اتفاق برای تراشکار چندین برابر است و درد شدید چشم را باید با مراجعه به بیمارستان و خارج کردن پلیسه درمان کرد، درست مثل اینکه یک خار در چشمت باشد.»

خوش قولیم

درباره سخت‌ترین و پیچیده‌ترین قسمت تراشکاری، خانم امیری با حوصله توضیح می‌دهد که تراشکاری زیرمجموعه‌های زیادی دارد. او با هیجان از تجربه‌اش در بازسازی و ساخت قطعات پلوس می‌گوید. «پلوس قطعه‌ای است که حرکت اولیه ماشین را انجام می‌دهد و مربوط به جلوبندی ماشین است. ما اینجا هم آسیب‌دیدگی‌های قطعه را برطرف می‌کنیم و هم به صورت کامل آن را می‌سازیم.»

هنگام صحبت درباره فرایند تولید، با افتخار اشاره می‌کند که قطعات پلوس و میل‌پلوس را خودشان تولید می‌کنند و این قطعات را در اختیار خودروساز‌ها قرار می‌دهند. «برای پلوس در مشهد تنها ما این کار را انجام می‌دهیم. دستگاه مخصوص تعمیرات پلوس را فقط ما داریم و در مشهد کارگاه دیگری کار تعمیر را انجام نمی‌دهد.»

وقتی صحبتمان به اینجا کشید که اگر خودروی شخصی‌شان نیاز به تعمیر پیدا کند، چه کسی پیشقدم می‌شود تا آن را به تعمیرگاه ببرد، خودش یا همسرش؟ قاطعانه و بدون تأمل می‌گوید: «اکثرا من می‌برم. چون به واسطه کارم با تعمیرگاه‌ها و مکانیکی‌ها همکاری می‌کنیم و آشنا هستیم.»

میترا امیری هم با چالش‌های اجتماعی از جمله تبعیض جنسیتی و کار کردن زنان در مشاغلی که به طور سنتی مردان جلودار آن بودند، مواجه شده است. اما با برخورد خوش و کار باکیفیت، موفق شده است مشتریان خود را متقاعد کند. او باور دارد که دقت و نظم خانم‌ها در انجام کار‌های فنی، آنها را از آقایان متمایز می‌کند.

«از آنجایی که اکثر مراجعه‌کنندگان به کارگاه ما آقایان هستند، هنوز هم گاهی پیش می‌آید که وقتی مراجعه‌کننده‌ای با من روبه‌رو می‌شود، برایش قابل قبول نباشد که یک خانم در این حوزه بتواند یک کار تمیز ارائه دهد، چون این باور اشتباه را دارند که فکر می‌کنند اگر آقایی یک کار فنی انجام دهد، برایشان مطمئن‌تر است.

اما معمولاً من در این مواقع با برخورد خوش و صحبت، چنین چالش‌هایی را حل می‌کنم و آنها بعد از رضایت از انجام کار خودروشان، کارگاه ما را به دیگران معرفی می‌کنند و این بهترین تبلیغ و انگیزه برای کار ماست.» 

در خلال صحبت‌هایش درباره بازدید‌هایی که انجام می‌دهد، مشخص شد که خانم امیری به واسطه مسئولیتی که در اتحادیه دارد حضور بسیاری از خانم‌های شاغل در این شغل و حتی شغل‌های سخت‌تری مانند ریخته‌گری را دیده است. او به خانم‌هایی که علاقه‌مند هستند پیشنهاد می‌کند که به این شغل وارد شوند.

«در بازدید‌هایی که انجام می‌دهیم، خانم‌های شاغل در این حوزه‌ها را زیاد می‌بینیم که مشغول به کار فنی هستند، حتی در حرفه ریخته‌گری که بسیار کار پر زحمت و سختی است خانم‌ها حضور دارند.

خیلی وقت‌ها این حضور برای آقایان عجیب است ولی با آن کنار آمده و پذیرفته‌اند که خانم‌ها هم می‌توانند از این کار‌ها بکنند. آنها بعد از مدتی به توانایی خانم‌ها پی برده و حتی ابراز خوش‌حالی می‌کنند چراکه ما خانم‌ها در کار از بعضی آقایان خوش‌قول‌تر هستیم.»

* این گزارش یکشنبه ۳۰ دی‌ماه در شماره ۱۵۶ شهربانو در روزنامه شهرآرا چاپ شده است.