خیابان مدرسه‌ها در آزادی۲۶ 
دنیا خانه گذر است 
مدرسه میرزاجعفر سروقدی یادگار هندی‌‌ها برای مشهدی‌ها
در غرب هند، شیعه‌مذهب‌های دوازده‌امامی قوی بودند که صفویان مراوده‌های زیادی با آنها داشتند. گویا میرزاجعفر سروقدی و برادرش میرزا‌محمدطاهر هم یکی از همین هندیان بودند که در مشهد مدارسی می‌سازند.
حرم امام‌رضا (ع) از دیرباز محل اصلی درس و بحث بود؛ به همین‌دلیل مدرسه‌های بسیاری در آن شکل گرفتند، اما متأسفانه تعداد اندکی از آنها در طول تاریخ از گزند تخریب درامان ماندند که مدرسه میرزاجعفر یکی از آنهاست؛ مدرسه‌ای که در سال ۱۳۵۸ بخش زیادی از آن تخریب و مجدد ساخته شد. این مدرسه که در بالاخیابان وجود دارد، امروز بخشی از دانشگاه علوم اسلامی رضوی است.
سروقدی‌های بخشنده
ماجرای ساخت و وقف مدرسه میرزاجعفر به سال ۱۰۵۹ قمری برمی‌گردد. آنطورکه جواد نواییان‌رودسری می‌گوید، این مدرسه سال‌ها بعداز ساخت صحن عتیق شکل‌گرفته است.
این کارشناس و پژوهشگر تاریخ مشهد، ساخت مدرسه میرزاجعفر را مربوط‌به دوران شاه‌عباس دوم می‌داند و می‌گوید: در غرب هند، شیعه‌مذهب‌های دوازده‌امامی قوی بودند که صفویان مراوده‌های زیادی با آنها داشتند. گویا میرزاجعفر سروقدی و برادرش میرزا‌محمدطاهر هم یکی از همین هندیان بودند؛ البته گمانه‌هایی هم مطرح است مبنی‌بر اینکه آنها ایرانی و اهل نیشابور بودند. آنها در مشهد مدارسی می‌سازند. حتی در ساخت مدرسه مذکور بیشتر پول را برادر میرزاجعفر پرداخت می‌کند، اما از‌آنجایی‌که میرزاجعفر برای این مدرسه موقوفاتی درنظر می‌گیرد، نامش روی مدرسه ماندگار می‌شود.
این مدرسه ویژگی‌های خاصی دارد؛ از یک سو در قسمت شمالی صحن عتیق (انقلاب) واقع شده است که از شمال و شرق به دانشگاه علوم‌اسلامی‌رضوی و از غرب به بست شیخ‌طبرسی محدود می‌شود؛ از سوی دیگر با کاشی معرق هفت‌رنگ و بسیار نفیس تزیین شده‌است.
این را هم باید به ویژگی‌های خاص مدرسه اضافه کرد که مدرسه میرزاجعفر دارای دو درب ورودی بوده که یکی به صحن عتیق و دیگری به بازارچه نقیب (بازار نقاره‌خانه) باز می‌شده‌است. درب بازارچه نقیب که مزین به کاشی‌کاری زیبایی بوده، در زمان نوسازی (۱۳۵۸) تخریب شده‌است.
آنطورکه در اسناد وقفی این مدرسه ثبت شده‌است، میرزاجعفر، کاروان‌سرای تیغ‌بندی، حق‌الارض دکان‌ها و خان‌های جنب مدرسه، طاحونه قاضی‌اوغلی، اراضی تیمچه حاجی‌آقاجان، اراضی میدان‌کهنه و مزرعه سیس‌آباد را بابت حق‌التولیه، حقوق خادم، تعمیرات مدرسه و شهریه طلاب وقف کرده‌است.
طبق گفته‌های نواییان، میرزاجعفر در مشهد می‌ماند و پایان عمرش هم در این شهر رقم می‌خورد. بعد از فوت، پیکر او را در سردابی در صحن عتیق قرار می‌دهند. بعد‌ها با خاک‌سپاری شیخ حرعاملی در همان سرداب، آن محل به نام مقبره شیخ حر عاملی که فرد مشهورتری بود، شناخته شد.
* این گزارش پنجشنبه ۲۹ شهریورماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۶۷ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
