هویت

بافت عجیب و کوچه‌های تودرتوی معبر طبرسی شمالی 46 خود اهالی را خیلی وقت‌ها سر درگم می‌کند؛ چه برسد به یک غریبه! ساکنان می‌گویند این بافت محصول ساخت‌وساز مردم در زمین‌های کشاورزی قدیم است و برای زندگی مناسب نیست اما به آن خو گرفته‌اند. چهارمتری سجاد و کوچه شهید شاهانی نام قدیم این معبر است که حالا به واسطه مجاورت با ایستگاه قطار شهری، بین عموم مردم به کوچه قطار شهری مشهور است.

کوچه مولوی شمالی در محله صاحب‌الزمان(عج) واقع شده است. سکونت «عبدالحمید مولوی» باستان‌شناس و خراسان‌شناس بنام در این کوچه باعث شده است نامش روی پلاک آن ثبت شود. مولوی شمالی از یک‌سو به خیابان سناباد و از سوی دیگر به خیابان صاحب‌الزمان(عج) منتهی می‌شود. به گفته قدیمی‌ها تا 60سال قبل کوچه مولوی سرتاسر زمین‌های باغی بوده است که به‌مرور مردم در آن ساکن شدند. آب نهر گناباد در زمین‌های باغی این محدوده روان بوده است. صنعت برق بعد از دهه40 به این کوچه آمد و کم‌کم آبادانی در آن شکل گرفت.

کوچه دانشجو5 از معابر فرعی منطقه11 است که با سرسبزی و زیبایی شروع می‌شود و در انتها هم به یک فضای سبز ختم می‌شود. در این معبر فرعی فضاهای آموزشی مختلفی قرار دارد؛ از مؤسسه آموزش فنی و حرفه‌ای تا مدارس خصوصی و مراکز آموزش زیبایی آقایان و بانوان در این معبر فعالیت می‌کنند. وجود این مراکز آموزشی و همچنین فعالیت بازار محله دانشجو در این معبر و معابر اطراف سبب افزایش ترددها در این کوچه شده است.

پس از پنج سال تملک و تخریب صدها خانه، عملیات اجرایی از سال1380 آغاز شد. با پیشرفت این خیابان‌کشی، اولین‌بار ساخت تونل انرژی در غرب آسیا مطرح شد که شروعش در سال1384 از همین محل بود. درنهایت پس از یازده سال این خیابان در سال1386 به طول حدود هشتصد متر افتتاح شد که خیابان وحدت را به طبرسی و شهیدنواب‌صفوی وصل می‌کند.

اینجا کتاب‌های ادبیات، متون کلاسیک، تاریخ، شعر و اندیشه، باغ کتاب سمیعی‌اند که سال‌ها زمان گذاشته و هزینه کرده است تا 10هزار جلد کتاب را در کنار هم داشته باشد. مهمانان این باغ هم بزرگانی چون دکتر جعفریاحقی و استاد علی دهباشی و استادان دیگر دانشگاه‌ها هستند که حتی برای تحقیقات هم می‌توانند از این فضا بهره‌مند شوند. شاید همیشه به یک اندازه از حقوقش برای تهیه این کتاب‌ها هزینه نکرده باشد اما می‌گوید هیچ‌گاه 100 در 100 درآمدم را صرف خرید کتاب نکرده‌ام چون این را ظلم به خانواده‌ام می‌دانم.

محله ای که خود در طول زمان هر روز کوچک تر از دیروز خود شده است آن چنان که در سده معاصر نه تنها با ایجاد خیابان و میدان طبرسی، بخشی از آن به محله «چهارسوی نوغان » تبدیل می شود، بلکه محلاتی چون «ته پل محله»، «جوادیه»،«حمام باغ»، « تکیه علی اکبری ها» و « بهاء التولیه» نیز از آن جدا می شوند تا به این ترتیب، امروز از آن محدوده وسیع تنها یک کوچه بزرگی معروف به راسته نوغان(حدفاصل میدان طبرسی و خیابان آیت الله کاشانی که از یک سو نوغان و از دیگر سو آیت ا لله کاشانی 6 خوانده می شود) باقی بماند.

خانه‌ها ساخته می‌شوند و خانواده‌ها برای سکونت به اینجا می‌آیند و کوچه هم آباد می‌شود. نزدیک‌بودن آن با حرم مطهر رضوی، سال‌ها پیش زائران عاشق اهل بیت(ع) را وسوسه می‌کند که در آن هیئتشان را بنا کنند. مراسم مذهبی چهار هیئت یتیمان حضرت زهرا(س)، بیت‌العباس، هیئت ابوالفضلی بشرویه و هیئت ابوالفضلی روستای نوزاد بیرجند در این کوچه کوچک حال و هوای معنوی به آن بخشیده است.