کوچه های مشهد

در آخرین سرشماری مشهد در سال 1395، محله شهید‌قربانی با داشتن جمعیت بیش‌از 71هزار‌و‌502نفر بر صدر نشست؛ محله‌ای پرتراکم که خانه‌های نقلی کوچک آن در معابر فرسوده و قدیمی کنار هم نشسته‌اند. بیشتر خانه‌های این محدوده، قولنامه‌ای است و کمتر از هفتاد‌متر مساحت دارد.

کوچه ولیعصر13 در محله کوی امیرالمومنین(ع) واقع است. این کوچه از یک سمت به بولوار ولیعصر(عج) و از سوی دیگر به بولوار خیام، متصل است. به گفته قدیمی‌ها این معبر و‌ کوچه‌های ولیعصر11 و 15 محل سکونت مهاجران روستای مایان سُفلا است؛ به‌همین‌دلیل، قبل از نام‌گذاری به ولیعصر13 به کوچه «مایونی‌ها» معروف بوده است. مایان، روستایی در طرقبه و شامل سه بخش سفلا، وسطا و علیاست. اغلب ساکنان این کوچه‌ از مایان سفلا به مشهد کوچ کرده و در اینجا ساکن شده‌اند. انتهای کوچه از سمت بولوار خیام به بازار گل می‌رسد که تا چند دهه قبل، بازار میوه و تره‌بار فتح‌آباد بود.

کوچه سیدرضی‌58، آخرین معبر فرعی بولوار سیدرضی قبل از بزرگراه امام‌علی(ع) است که در محله شهیدرضوی واقع شده است. همه ساختمان‌های بنا‌شده در مسیر این کوچه، در 10‌سال اخیر احداث شده‌اند و به همین دلیل یک معبر نوساز به شمار می‌آید. بوستان کشت‌پارک که به‌صورت سرتاسری در ضلع جنوبی این معبر در‌حال احداث است، زیبایی‌بخش کوچه سیدرضی 58 خواهد بود.

پیش‌ از احداث بولوار رضوان در خیابان شهید کاشانی12 و تخریب ده‌ها خانه و کوچه، یک فرعی وجود داشت که سر آن به ته‌پل‌محله می‌خورد و انتهایش کوچه حمام‌باغ بود. بخشی از آن در جریان خیابان‌کشی جدید از بین رفت و بر باقی‌مانده‌اش در سه سال گذشته نام شهید قانعی نشست. آن‌طور که حافظه پیر محله، آقای مؤذنی، یاری می‌کند، در هفتادهشتاد سال قبل به‌نام کوچه مسجد حمام‌باغ (فاطمیه هراتی‌ها) معروف بود.

کوچه شهید هریری5 بخشی از خیابان شهید هریری واقع در محله رازی است. این خیابان در سیر تاریخی شهر مشهد تا سال1365 جزو محدوده شهری محسوب نمی‌شد، اما پس از آن به‌تدریج وارد بافت شهری شد. در این محدوده انواع کاربری آموزشی، ورزشی، فضای سبز و مذهبی وجود دارد؛ با این حال کاربری شاخص در این معبر، کاربری آموزشی است که ازجمله آن می‌توان به دبستان زکریای رازی، دبستان حکیمیان، دبیرستان شاهد پسرانه مهدیزاده‌نیا و هنرستان فنی و حرفه‌ای دخترانه مهدیزاده‌نیا اشاره کرد.

خیابان ابن‌سینا یکی از معابر قدیمی منطقه8 است که در نقشه سال1325 هم با نام خیابان سینا ترسیم شده است. این خیابان که بخشی از آن در حریم منطقه 8 قرار دارد(از میدان امام‌رضا(ع) تا چهارراه دکترا) در همین نقشه، شامل سه معبرفرعی به نام‌های نراقی، میردامادی و دولتشاهی و یک معبر بی‌نام بوده است که این روزها تابلو ابن‌سیناهای فرد روی آن حک شده و مزین به نام شهداست.

وقتی وارد کوچه شهید غلام‌عباس فیض‌زاده محله مهرآباد می‌شوید، باید همه تصوراتتان از یک کوچه کوچک و معمولی را دور بریزید؛ نیمی از این کوچه، عریض و آباد و سرسبز و نونوار است و بخش دیگر آن بیش از چهل سال است به همان سبک سنتی‌اش با گذر باریک و تودرتو و خانه‌های قوطی‌کبریتی دست‌نخورده باقی مانده و این کوچه را دوتکه کرده است. این گذر هنوز هم بین ساکنان جدید و قدیم آن، به‌نام قدیمی‌اش «خدربیگ» معروف است.