محله نوده؛ یادگار داماد شاه عباس

تاریخچه

محله نوده که امروز بخش زیادی از حاشیه شهر را در خود جا داده، یکی از محلات آسیب‌پذیر مشهد است که گهگاه خبر‌های منفی از آن در روزنامه‌ها به چشم می‌خورد. اما این محله در روزگار صفویه یکی از اراضی شاهانه بوده است.

بنا به کتاب جغرافیای تاریخی شهر مشهد، در سال ۱۰۵۳ هجری قمری ۱۸۰ هکتار از اراضی آن از سوی میرزا محسن رضوی، داماد شاه عباس اول وقف اولاد شده است.

بیشتر اراضی روستای نوده تا حدود سال ۶۵ به زمین‌های کشاورزی و باغداری اختصاص داشته، اما بعد از آن به تدریج به محدوده شهری پیوسته و نام رسمی‌اش محله نوده شده است. با این حال اکنون خیابان توس ۶۵ بولوار نجف نام دارد و برخی از ساکنان نیز ترجیح می‌دهند آن را به نام کوی امام علی (ع) و نجف بخوانند.

از آنجایی که در جوار نوده و کنار جاده قدیم قوچان در سال‌های پیش از انقلاب دکه‌ای برای گرفتن عوارض از کامیون‌ها قرار داشت، این روستا به نوده عوارضی هم شهرت داشت. اکنون مسیر رسیدن به روستا‌های کوشک مهدی و قلعه نو نیز از نوده می‌گذرد.

بافت

محله نوده ۲۲۰ هکتار وسعت دارد و در هر هکتار آن ۱۶۸ نفر سکونت دارند که جزو محلات نسبتا شلوغ مشهد است. محله نوده، چهاردهمین محله پرجمعیت مشهد است و زیر ۴۵ ساله‌ها بیشترین جمعیت آن را تشکیل می‌دهند.

در این میان جمعیت گروه سنی زیر ۴ ساله از سایر گروه‌های سنی بیشتر است که نشان دهنده توجه به فرزندآوری در این محله است. پهنه‌های مسکونی و باغات کشاورزی بیشترین مساحت این محله را به خود اختصاص می‌دهند. بیشتر ساختمان‌های محله نوده ریزدانه و کمتر از ۳ طبقه است.

دسترسی

محله نوده به خطوط قطار شهری دستری ندارد. تنها راه ارتباطی این محله با سایر نقاط شهر، بولوار توس است. خطوط اتوبوس محلخ نوده در راسته بولوار توس و بولوار نجف قرار دارد و از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس به طور میانگین ۲۷۵ متر راه است که نسبت به محلات اطرافش وضعیت بهتری دارد.

امکانات رفاهی، فرهنگی و تفریحی

• بخشی از بولوار توس که در محله نوده قرار دارد بیشتر به واحد‌های صنعتی و انبار اختصاص دارد.
• بیشتر تجمع مغازه‌های تجاری در راسته بولوار نجف قرار دارد، چنانکه این بخش با برخورداری از بوستان، سالن ورزشی، هایپرمارکت، مسجد، مدرسه و... تبدیل به مرکز محله شده است.
• محله نوده ۹ مسجد، ۶ دبستان و یک درمانگاه دارد. 

حدود جغرافیایی

محله نوده شکل هندسی مشخصی ندارد، این محله خیابان‌های توس ۵۳ تا ۶۹ در محدوده بولوار توس را در بر می‌گیرد و از سمت شمال شرق آخرین نقطه شهر است و به محدوده روستایی می‌رسد. محله‌های مشهدقلی، خاتم‌الانبیا و حجت در همسایگی محله نوده قرار دارند.