کوچه حوض‌ چهل‌پایه تنها فرعی باقی‌مانده بازار فرش

نگاهی به اولین نقشه مشهد در سال ۱۲۴۸ خورشیدی نشان می‌دهد بازار فرش مشهد سه کوچه فرعی داشته است. از میان آنها امروز دو کوچه همچنان پابرجاست که یکی از آنها به حالت بن‌بست درآمده است و کوچه دیگر هنوز هم زیست دارد. این کوچه به‌واسطه هم‌جواری با حوض‌انبار بازار فرش به‌نام حوض چهل‌پایه خوانده می‌شد که در سال ۱۳۶۴ تابلو آن به‌نام شهید کاظم ثابت‌ضیایی، از اهالی همین معبر، تغییر پیدا کرد. این کوچه بیش از پنجاه خانوار داشت که امروز کمتر از انگشتان یک دست خانوار در آن باقی مانده است.

مادر شهید کاظم ثابت‌ضیایی، بی‌بی‌جان این کوچه است. حاج‌خانم طاهره تقوی بیشتر به‌دلیل روضه‌هایش در این کوچه معروف است و پسرش، سید‌هاشم، می‌گوید: بعد از شهادت برادرم در مرداد ۱۳۶۲ مادرم چهارشنبه دوم هر ماه به یادش در همین خانه روضه برپا می‌کند.

این کوچه چند حسینیه و حوزه علمیه دارد که قدیمی‌ترین آن حسینیه شهید عارف حسین‌الحسینی پاکستانی‌هاست. با ترور این روحانی، در اواخر سال‌های دهه ۱۳۶۰، حسینیه‌ای به‌نام او در این کوچه ساخته شد که مراسم آن ویژه پاکستانی‌های شیعه است.

کاظم فخلعی، از فرش‌فروش‌های بازار فرش، در حوالی همین بازار به دنیا آمده و بزرگ شده است. او مرحوم حاج‌آقای مقدم را از بزرگان این کوچه می‌خواند که هیئت‌دار بود و می‌گوید: بزرگ‌ترین خانه کوچه با چهارصد متر مساحت متعلق به حاج‌خانم مادرشاهیان بود که زمین آن امروز بخشی از هتل درحال ساخت «الحی» است.

* این گزارش پنج‌شنبه ۱۸ مردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۵۸ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.