شریعتی؛ محله‌ای به‌یاد سقراط خراسان

تاریخچه

شهرداری مشهد در میانه دهه ۷۰ تصمیم گرفت خیابان‌های قاسم‌آباد را به نام مشاهیر و شخصیت‌های علمی و فرهنگی و ارزشی مشهدی و ایرانی تغییر بدهد. از آنجا که جای خالی خیابانی به‌نام استاد محمدتقی شریعتی در مشهد به چشم می‌آمد، این خیابان را به نام پدرِ دکتر علی شریعتی نام‌گذاری کردند؛ خیابانی که آن زمان به مرکز قاسم‌آباد تبدیل شده بود. با این همه، اما بسیاری از مردمِ مشهد و حتی خود کسانی که در قاسم‌آباد زندگی می‌کنند، فکر می‌کنند که این خیابان به نام دکتر علی شریعتی است؛ چون حداقل روی هیچ‌کدام از تابلو‌ها اسمی از استاد محمدتقی شریعتی نیامده است.

آن‌طور که اهالی قدیمی می‌گویند، سال‌های ابتدایی این نام‌گذاری، تابلو‌ها به نام استاد محمدتقی شریعتی بوده است، اما بعد‌ها تبدیل شد به استاد شریعتی و امروز هم فقط به نوشتن نام «شریعتی» روی تابلو‌ها بسنده کرده‌اند و مردم همچنان نمی‌دانند که اینجا به نام فرزندِ استاد است یا خودِ استاد. درحالی که کمیته نام‌گذاری و نقشه‌های شهرداری، همه می‌گویند که این خیابان به نام استاد محمدتقی شریعتی نام‌گذاری شده است.

از جمله محور‌های مهم و طبیعی محله شریعتی می‌توان به مسیل چهل‌بازه اشاره کرد که از جنوب‌غربی وارد محله شده و از جهت شرقی از محله خارج می‌شود.

محمدتقی شریعتی معروف به «سقراط خراسان» فعال سیاسی‌مذهبی و پدر دکتر علی شریعتی بود. او از افرادی بود که با رویکرد نوگرایانه و روشن‌فکرانه به دین، فعالیتش را آغاز کرد و تأثیرات زیادی در این زمینه برجای گذاشت.

بافت

محله شریعتی نزدیک به ۱۴۳‌هکتار وسعت و بیش از ۱۴ هزار نفر جمعیت دارد. بیش از ۴۰ درصد مساحت محله شریعتی، مسکونی است و بعد از آن، فضا‌های ورزشی و بوستان‌ها به‌ترتیب مهم‌ترین کاربری اراضی را در این محله به خود اختصاص داده‌اند. به‌طور متوسط در هر هکتار محله شریعتی ۹۹ نفر سکونت دارند که کمی بیشتر از میانگین شهری است.

در این محله از قاسم‌آباد شمار ساختمان‌های چهار تا شش‌طبقه زیاد است. در بخش مرکزی این محله یعنی محدوده بولوار امامیه بیشتر ساختمان‌ها یک تا سه‌طبقه هستند.

دسترسی

محله شریعتی اکنون به خطوط مترو دسترسی ندارد، اما با تکمیل و افتتاح خط ۳ قطارشهری، ساکنان این محله هم از نعمت دسترسی به قطار‌شهری برخوردار می‌شوند. امکان دسترسی به بزرگراه امام‌علی (ع) از طریق محور‌های حجاب، امامیه و ادیب نیشابوری برای ساکنان این محله میسر می‌شود.

پراکندگی ایستگاه‌های اتوبوس در محله شریعتی نسبتا مطلوب است. در قسمت شرقی شریعتی شمار ایستگاه‌ها کمتر است. همین وضعیت موجب شده میانگین فاصله مکانی تا نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به ۲۰۵ متر برسد؛ یعنی دست‌کم ۵ /۲ دقیقه زمان لازم است.

امکانات رفاهی و فرهنگی

• محله شریعتی با برخورداری از شش مجموعه ورزشی دولتی یکی از محلات برخوردار در این حوزه در قاسم‌آباد و البته شهر مشهد است. مجموعه آبی‌هشتم یکی از معروف‌ترین استخرهاست که علاوه بر ساکنان محله، از سایر نقاط شهر نیز به آن مراجعه می‌کنند.
• فروشگاه رفاه محله شریعتی یکی از اولین فروشگاه‌های خرید بزرگ در مشهد بود و در سال‌های ابتدایی مخاطبان بسیاری از نقاط گوناگون شهر داشت.
• بیشتر مغازه‌های تجاری این محله در محدوده بولوار‌های شریعتی و امامیه قرار دارند. 
• مجاورت دبستان رسالت معلم با مجتمع منسا که کارکرد فرامحلی دارد و نزدیکی به بوستان شیرین، فضای بیشتر محلی را برای ایجاد تعامل و فضای اجتماعی محله شریعتی ایجاد کرده است.
• درمانگاه اصحاب‌الحسین (ع)، تنها درمانگاه عمومی محله شریعتی است. مرکز بهداری شمال شرق نیز در این محله قرار دارد.
• میانگین فاصله مکانی تا نزدیک‌ترین بوستان در محله شریعتی ۲۳۹ متر است. برای پیمودن این مسیر دست‌کم نزدیک به ۳ دقیقه زمان را باید در نظر بگیرید.
• محله شریعتی سه مسجد دارد. در این میان مسجد ولی‌عصر (عج) با داشتن حوزه علمیه حضرت فاطمه (س) نقش تأثیرگذاری در تعامل ساکنان در برنامه‌های مذهبی‌فرهنگی محله دارد.
• این محله دو دبستان دارد.

حدود جغرافیایی

در شمال محله شریعتی، بولوار شریعتی، قسمت شرقی بولوار حجاب، بولوار ادیب نیشابوری در غرب و بزرگراه امام‌علی (ع) در جنوب محله شریعتی قرار دارند. محله شریعتی شش همسایه دارد. رازی، استادیوسفی، شاهد و شهیدرضوی محلات هم‌جوار شریعتی هستند.