شهید ترکجوکار عاشق مشهد بود 
سروش دستمالچیان برای تدریس هنر از ایتالیا به مشهد بازگشت 
یکشنبه‌بازار بانوان تلگرد ۳ ساله شد
سه سالی هست که در زیرزمین مسجد امام‌رضا (ع)، صبح تا ظهرِ روز‌های یکشنبه، بازارچه اختصاصی بانوان برپا می‌شود. این حرکت کوچک که ابتدا با حدود پنج‌شش بانوی فروشنده شروع شد، اکنون به حدود سی‌غرفه رسیده است.
زیرزمین مسجد امام‌رضا (ع)، با وسعت پانصد‌متر‌مربع از همهمه فروشندگان محلی و خریداران پر شده است. سه سالی هست که در این فضا، صبح تا ظهرِ روز‌های یکشنبه، بازارچه اختصاصی بانوان برپا می‌شود.
یک سوی ماجرا، حس خوب زنان محله تلگرد از خرید و فروش رضایت‌بخش در فضایی امن و آرام است و سوی دیگر آن، باز‌شدن باب آشنایی‌ها، رفاقت‌ها و گرفتن دست یکدیگر برای عبور ساده‌تر از روز‌های دشوار زندگی.
نخستین جرقه
انبوه کفش‌های جفت‌نشده، در ورودی زیرزمین مسجد، به استقبال اهالی از این بازارچه، گواهی می‌دهد. بازدید سرزده ما از این رویداد اقتصادی هفتگی، با شنیدن توضیحاتی کامل می‌شود که درباره جرقه اولیه شکل‌گیری آن می‌شنویم: «من در رشته‌های مختلف هنری مثل بافتنی دو‌میل، تابلو فرش، روبان‌دوزی، سنگ مصنوعی، قلاب بافی، مکرومه بافی و... فعالیت می‌کنم. بازارچه این‌طور کلید خورد که نمونه کارهایم را می‌آوردم مسجد و بعد نماز یا جلسات پایگاه بسیج، می‌فروختم. خانم‌های دیگر هم از این کار خوششان آمد و کم‌کم تعدادمان بیشتر شد.»
اینها را مریم حسین‌پور، مسئول یکشنبه‌بازار بانوان تلگرد، می‌گوید. او و دوستانش، از ظرفیت پایگاه بسیج و جلسات یکشنبه‌های آن به نفع رونق بازارچه، به‌خوبی بهره برده‌اند. برگزاری هم‌زمان این دو برنامه، یک مزیت داشت. اعضای پایگاه، بازدیدکنندگانی بالقوه بودند و حمایت و رضایتشان می‌توانست در پا‌گرفتن ایده بازارچه، مؤثر باشد. این حرکت کوچک که ابتدا با حدود پنج‌شش بانوی فروشنده شروع شد، اکنون به حدود سی‌غرفه رسیده است و همچنان امکان توسعه دارد، اگر حمایتی باشد.
مزیت رقابتی بازارچه
زیرزمین مسجد، در رهن واحد آشپزخانه است و مستأجر خصوصی دارد. پرداخت هفته‌ای ۵۰۰هزار‌تومان کرایه، به‌خاطر چند‌ساعت استفاده از این زیرزمین، بهایی است که هر‌کدام از بانوان فروشنده، با پرداخت سهم خود در تأمین آن مشارکت می‌کنند. مازاد مبلغ جمع‌شده نیز صرف تبلیغات برای بازارچه یا تأمین کرایه در هفته‌هایی می‌شود که بنا به هر دلیلی، مثل شرایط نامساعد جوی، استقبال فروشندگان کمرنگ است.
نتیجه همه این برنامه‌ریزی‌ها شده است برپایی غرفه‌هایی که مرز هر‌کدام با ملافه‌های پهن‌شده روی فرش، معلوم می‌شود. تولیدات خانگی یا کارگاهی بانوان، بیشتر کالا‌های عرضه‌شده در غرفه‌ها را تشکیل می‌دهد. این محصولات، گلچینی هستند از ملزومات روزمره یک بانو؛ از زیورآلات و بدلیجات گرفته تا کیک و کلوچه خانگی، انواع پوشاک، سبزی خشک، کرم‌های دست‌ساز، انواع رب، کیف، ادویه و... به‌دلیل از تولید‌به‌مصرف‌بودن، کالا‌ها قیمت کمتری نسبت‌به بازار دارند و این موضوع، مزیت‌های رقابتی بازارچه به شمار می‌رود.
دستاورد‌های غیرمستقیم
یکشنبه‌بازار بانوان تلگرد، یک مرکز خرید صرف نیست و در‌کنار آن، اتفاقات ظریف و ارزشمندی رخ می‌دهد که از نگاه‌های ریزبین دور نمی‌ماند؛ «از‌طریق همین رفت‌وآمد‌ها و کلاس‌های هنری که گاهی در‌کنار غرفه‌ها برگزار می‌شود، برخی بانوان محله، با پایگاه بسیج مسجد ارتباط برقرار کرده و عضو شده‌اند.»
متوجه وضعیت اقتصادی نامناسب برخی از آنها شده‌ایم و با کمک خیران، در حد توان برایشان بسته معیشتی آماده می‌کنیم
این یکی از نکاتی است که حسین‌پور به‌عنوان دستاورد غیرمستقیم بازارچه اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: بسیاری از خانم‌های فروشنده بازارچه، به اینجا می‌آیند تا با کرامت، نیاز‌های مالی‌شان را رفع کنند. با آشنایی‌هایی که بینمان ایجاد شده است، متوجه وضعیت اقتصادی نامناسب برخی از آنها شده‌ایم و با کمک خیران، در حد توان برایشان بسته معیشتی آماده می‌کنیم.
او امیدوار است پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌ها جواب دهد و با موافقت شهرداری منطقه، یکشنبه‌بازار به بوستان بانوان پارک بسیج منتقل شود تا هم بار کرایه مکان از دوش بانوان برداشته شود و هم تمام اتفاقات خوب ریز و درشتی که به مدد برپایی بازارچه رخ داده است، با وسعت و قوت بیشتری ادامه پیدا کند.
میخواستم سر زندگی‌ام باشم
طیبه نظری، از حدود سه ماه پیش به جمع فروشندگان این بازارچه، پیوسته است. او پس از هشت سال تجربه فروشندگی در بازار فردوسی تصمیم گرفت به مشاغل خانگی روی بیاورد. استدلالش برای انتخاب این تصمیم را این‌طور بیان می‌کند: میخواستم در کنار درآمدزایی و کمک به اقتصاد خانواده، سر زندگی‌ام باشم. برای همین فروش آنلاین و حضوری سبزی خشک را انتخاب کردم. برای فروش حضوری می‌آیم به این یکشنبه‌بازار. نعنا، شوید، ترخون، جعفری، سبزی‌های کوکو، قورمه‌سبزی، معطر، پلویی و خلاصه هر نوع سبزی را که برای آشپزی لازم باشد، دارم.
از صبح تا الان که حدود ۱۰:۳۰ است، هشت‌بسته سبزی و پیاز خشک، فروخته و امیدوار است تا پایان بازارچه در ساعت۱۴، این فروش بیشتر شود. او می‌گوید: در تابستان که برق بازارچه قطع می‌شد، به‌سختی و با چراغ‌قوه موبایل‌هایمان، کار مشتری‌ها را راه انداختیم و نگذاشتیم اینجا تعطیل شود.
تجربه‌های خوبی که تکرار می‌شوند
خیرالنسا نادری و فاطمه منفرد، در حلقه دوستانشان به دوقلو‌ها معروف‌اند، چون هر‌کدامشان بخواهد جایی برود، دیگری را خبر می‌کند؛ خواه مقصد، جلسات پایگاه بسیج خواهران مسجد امام‌رضا (ع) باشد یا یکشنبه بازار در زیرزمین مسجد و یا هر جای دیگر. هردو، با دست پر در‌حال خروج از بازارچه هستند. یکی برای فرزندش یک دست بلوز و شلوار خوش‌دوخت با رنگ‌های گرم و شاد، خریده و از کیفیت پارچه و قیمت آن، راضی است. دیگری هم نیازش به جوراب و پیاز‌های خلالی خشک‌شده را از بازارچه تأمین کرده است.
دلیل مراجعه هفتگی این دو دوست به بازارچه، تجربه‌های خوب قبلی و رضایتشان است و با اطمینانی که از کیفیت اجناس و قیمت‌های منصفانه آن دارند، به همسایه‌ها معرفی‌اش کرده‌اند. در‌این‌بین، می‌ماند تنوع کالا‌های عرضه شده که گاه، به‌دلیل کم‌بودن نقدینگی فروشنده‌ها، کاهش می‌یابد و خریدار را به مراجعه دوباره در هفته بعد، ناگزیر می‌کند.
* این گزارش یکشنبه ۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۳۶ شهرآرامحله منطقه ۳ و ۴ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
