
امیرعلی، دانشآموز مدرسه هدایت، سرش را پایین انداخته است و از وسط زمین بایر میان محله ثامن عبور میکند. شیفت صبح مدرسه تعطیل شده است و او به سمت خانه اش میرود. دراینبین نیمنگاهی هم به مدرسه درحال ساخت وسط زمین میاندازد؛ ساختمانی که قرار است کمی کفه ترازوی عدالت آموزشی این محله را بهسمت دانشآموزان سنگینترکند.
به درخواست تعدادی از والدین نگران، برای گزارشی از وضعیت مدرسه درحال ساخت به محله ثامن آمدهایم؛ محلهای که سالهاست دانشآموزانش برای حداقلها میجنگند. سه مدرسه ابتدایی این محله جوابگوی این تعداد دانشآموز مقطع ابتدایی ساکن محله نیست و حالا پساز سالها، وعده داده شده است که در ابتدای مهرماه، افتتاح مدرسهای تازهنفس قرار است نقطه پایانی باشد بر کلاسهای سیوپنج تا چهلنفره دانشآموزان این محدوده.
نگرانی والدین در یک جمله خلاصه میشود: «اگر مدرسه تا اول مهر ساخته نشود، چه؟»
روز و ساعت تهیه گزارش، مهری تاجیک، فعال اجتماعی محله ثامن، در گروه مجازیشان از تعدادی از مادران و پدران خواسته است بهدلیل حضور خبرنگار شهرآرامحله درکنار ساختمان درحال ساخت جمع شوند. چندی نمیگذرد که بیش از صدتن از والدین نگران در محل قرار حاضر میشوند.
اولازهمه خانم تاجیک درباره تقسیم بندی آموزشوپرورش این محله صحبت میکند و میگوید: مدرسه دخترانه طلیعه در خیابان سخاوت جزو آموزشوپرورش تبادکان است و مدارس دوشیفت دخترانه و پسرانه سزاوار رحمت و پسرانه هدایت در محدوده ناحیه یک آموزشوپرورش مشهد.
در حال حاضر، مدرسه طلیعه ازطرف آتشنشانی غیرایمن و استاندارد شناخته شده است؛ چون استحکام کافی را ندارد
حالا مشکل اینجاست که مدرسه طلیعه از طرف سازمان آتشنشانی، ناایمن اعلام شده و دیگر آن ساختمان کوچک و کلاسهای محقرش نمیتواند حدود ۳۰ تا ۳۵دانشآموز را پذیرا باشد. ازطرفی در این محله، دبستان دولتی دیگری متعلق به آموزشوپرورش تبادکان نداریم؛ پس بچههایمان را کجا ثبتنام کنیم؟
با گفتن این جملات همهمه آغاز میشود. دلنگرانیها شکل اضطراب میگیرند و آن وسط شنیدهها تبدیل به واقعیتهای مسجل میشوند. مثلا اینکه شنیدهاند قرار است مدرسه سزاوار رحمت در دو شیفت کاملا دخترانه، پذیرای دانشآموزان ثبتنامنشده طلیعه باشد و مدرسه هدایت همچون گذشته در ملکی فرسوده، استیجاری و فضایی کوچک، طبق معمول چندبرابر ظرفیتش دانشآموز پسر داشته باشد، آن هم در شرایطی که معلمهایش بهسختی میتوانند در کلاس راه بروند.
وجیهه علیمحمدی، مادر فاطمهزهرای هفتساله، میگوید: صحبت مدیر مدرسه طلیعه درباره این است که میتوانند در هر کلاس نهایتا بیستنفر ثبتنام کنند که آن هم قطعی نیست. حتی اگر ثبتنام کنند، باز نگران ایمنی فرزندانمان هستیم. با کوچکترین زلزلهای ممکن است ساختمان قدیمی مدرسه فروبریزد.
مادر ابوالفضل رخشی هم نگران سلامت اوست. ابوالفضل سال گذشته از پلههای مدرسه هدایت پایین افتاد و دراثر آسیب وارده، سرش را هشتبخیه زدند. این مادر نگران میگوید: فرزندانمان میگویند اگر قرار است همچنان در مدرسه هدایت ادامه تحصیل بدهیم، ترک تحصیل میکنیم!
گلایهها از وضعیت مدرسه کهنسال هدایت به زبان آورده میشود. فاطمه جابر، مادر سیدمرتضی، دانشآموز این مدرسه میگوید: دستشویی مدرسه هدایت خیلی کثیف و محدود است و بچهها معمولا از اینکه در آنجا اجابت مزاج کنند، اکراه دارند. گویا حیاط مدرسه هم جایی برای خروج آب باران ندارد و با کوچکترین بارندگی لباس بچهها کثیف میشود.
عدهای از دانشآموزان هم پیشاز تهیه این گزارش، در گفتوگوهایی جداگانه، از دستشویی کثیف و نامناسب مدرسه و کمبود فضای تحرک و ورزش آن گلایه داشتند؛ دقیقا همین موردی که خانم جابر میگوید.
زهرا آویزی، مادر سبحان، دانشآموز مدرسه هدایت بیان میکند: آقای حاتمی، مدیر سابق اداره ناحیه یک، به ما قول داد اگر زمینی دراختیارشان قرار بگیرد ظرف مدت سهماه مدرسه ساختهشده را تحویل میدهد. ولی مدیر مدرسه هدایت چند روز پیش گفت که معلوم نیست مدرسه نوساز تا اول مهر تحویل داده شود؛ پس باید ثبتنام بچهها را در مدرسه هدایت انجام دهیم. این چطور ممکن است؟ چون مدرسه هدایت هیچ استاندارد محیطی ندارد و قرار بود سال گذشته تعطیل شود.
فرزندانمان میگویند اگر قرار است همچنان در مدرسه هدایت ادامه تحصیل بدهیم، ترک تحصیل میکنیم!
یکی دیگر از مادران میگوید: مسئولان مدرسه هدایت درخواست کمک به مدرسه دارند؛ اما حتی یک پدر و مادر حاضر نیست ریالی در این مکان فرسوده خرج کند. کاش حداقل برای مدرسه جدید کمک جمع کنند و تجهیزات مناسب بخرند.
مادربزرگ یکی از دانشآموزان نگران میگوید: دو دخترم در مدرسه هدایت که آن زمان دخترانه بود، درس خواندند و حالا فرزندانشان همینجا ثبتنام شدند. از اول مدرسهای مخروبه بود و تا آخر هم مخروبه خواهد ماند! هر موقع اعتراض کردیم، گفتند بروید یک مدرسه بهتر در نقاط دیگر شهر! چرا فرزندانمان نباید به مدرسهای نزدیک خانه خودشان بروند؟ رئیسجمهور در تلویزیون اعلام کرد که اولویت کشور، مدارس و دانشآموزان هستند. چرا ساخت یک مدرسه تا این حد کُند پیش میرود؟
او نگران است که روند ساخت مدرسه جدید آنقدر طولش بکشد که به مهرماه نرسد. میگوید قرار بوده است یک مهر اینجا افتتاح شود؛ اما حالا صحبت از این میشود که اگر مدرسه تکمیل نشود، چه باید کرد؟
رسول رضاییایوب یکی از ساکنان فعال محله ثامن تصویر مدارکی را در اختیار دارد و نشانمان میدهد. در این مدارک بارها ذکر شده که آقای جعفر برزگر مالک زمین بزرگ محله موظف است در ازای ساخت واحدهای مسکونی ۲ هزار و ۵۰۰ متر زمین آموزشی در اختیار آموزش و پرورش ناحیه یک قرار دهد تا در آن فضا چندین مدرسه ساخته شود.
حالا سوال آقای رضایی ایوب این است که جدا از زمین مدرسه در حال ساخت، مابقی زمین چرا تحویل آموزش و پرورش نشده یا اگر تحول داده شده است چرا مدارس بیشتری ساخته نمیشود.
سرپرست اداره ارزیابی، عملکرد و پاسخگویی به شکایات آموزشوپرورش اداره کل آموزشوپرورش استان خراسان رضوی قول میدهد که از روند ساخت ساختمان جدید بازدید کند.
جواد خداوردی میگوید: هفته گذشته در حاشیه جلسهای با مدیر آموزشوپرورش ناحیه یک، دیدار و گفتوگو کردیم. آقای امیری قول مساعد دادند که هفته بعد درقالب هیئتی متشکل از شخص ایشان، نمایندگانی از اداره نوسازی و اداره کل آموزشوپرورش اداره کل استان خراسان رضوی از ساختمان درحال ساخت بازدید و با نمایندگان والدین نگران محله دیدار کنند.
او تأکید میکند: ما پیگیر خواهیم بود که ساختمان جدید حتما در ابتدای سال تحصیلی به بهرهبرداری برسد.
طبق آنچه مدیر آموزشوپرورش ناحیه یک مشهد میگوید، قرار است مدرسه قبل از مهرماه آماده و تحویل داده شود. ما پیگیر تکمیلشدن مدرسه درحال ساخت و جدید در محله ثامن بین خیابانهای شهید آرمون و محور هستیم و اداره نوسازی قول داده است تا قبل از مهرماه آن را تحویل دهد؛ اما ما باید ابتدا سازماندهی فضای آموزشی را انجام دهیم که مشخص شود اولویت ثبتنام در کدام مدرسه است.
پیگیر خواهیم بود که ساختمان جدید حتما در ابتدای سال تحصیلی به بهرهبرداری برسد
حسن امیری درباره ادامه فعالیت مدرسه غیراستاندارد هدایت توضیح میدهد: پساز افتتاح مدرسه جدید، براساس برآوردها و نرخ ورود دانشآموز تصمیم خواهیم گرفت فعالیت مدرسه هدایت ادامه یابد یا نه. تا زمانیکه مدرسه درحال ساخت تحویل ما داده نشود، نمیتوانیم برای ثبتنام دانشآموزان برنامهریزی کنیم. باتوجهبه این شرایط، فعلا بچهها باید در مدرسه هدایت ثبتنام کنند و درصورت تحویل ساختمان جدید به آنجا منتقل میشوند.
امیری در ادامه بر ضرورت حذف فضاهای ناایمن آموزشی تأکید میکند و میافزاید: ما بهدنبال حذف فضاهای ناایمن آموزشی هستیم. مدارس استیجاری شرایط لازم را ندارند، اما بهدلیل کمبود فضای آموزشی در ناحیه یک مجبور به استفاده از این مدارس هستیم.
مدیر آموزشوپرورش ناحیه یک مشهد از ادارهها و سازمانهای مختلف میخواهد قدمی برای ساخت مدارس جدید برای فرزندان کشورمان بردارند.
کارشناسمسئول مشارکتهای مردمی و امور شاهد آموزشوپرورش تبادکان هم در گفتوگو با شهرآرامحله به آمادگی این اداره برای ساخت مدرسه اشاره میکند.
سیدمصطفی مشهدی دراینباره میگوید: ما در محدوده گلشهر که محله ثامن هم جزوی از آن است، با محدودیت زمین برای ساخت مدرسه روبهرو هستیم. اگر شهرداری زمینی دراختیار آموزشوپرورش تبادکان قرار بدهد، اداره نوسازی مدارس با طرح مولدسازی سریع وارد عمل میشود.
این مسئول درباره وضعیت مدرسه طلیعه توضیح میدهد: در حال حاضر، مدرسه طلیعه ازطرف آتشنشانی غیرایمن و استاندارد شناخته شده است؛ چون استحکام کافی را ندارد. به همین دلیل ما بهدنبال زمینی برای ساخت مدرسه هستیم.
مشهدی در پایان گفتوگو به مکاتبات این اداره با شهرداری منطقه اشاره میکند و میافزاید: چندیننامه به شهرداری ارسال کردهایم، ولی تابهحال شهرداری زمینی دراختیار ما قرار نداده است.
شهردار منطقه ۵ به اختصاص زمین آموزشی مطابق با طرح تفصیلی اشاره میکند. حسن صالحیمفرد میگوید: براساس طرح تفصیلی، بسیاری از زمینهای دراختیار شهرداری، کاربری آموزشی دارد و شهرداری آنها را دراختیار آموزشوپرورش قرار میدهد؛ نمونه آن زمین ۲۵۰۰متری در محله مهدیآباد است که به آن اداره ارجاع شده و تابهحال اعلام نشده که به این زمین نیاز ندارند.
هر زمینی که توسط شهرداری استحصال شده است و در طرح تفصیلی کاربری آموزشی دارد، خودمان را موظف میدانیم که این موارد را به آموزشوپرورش تحویل بدهیم.
اما صالحیمفرد درباره محلات انتهای محدوده گلشهر نیز توضیح میدهد: طبق اعلام مشاور طرح تفصیلی، فضاهای آموزشی ساختهشده در این محدوده کافی است؛ دلیل اینکه آنجا با کمبود فضای آموزشی روبه رو هستیم، تراکم زیاد جمعیت و وجود چندینهزار دانشآموز مهاجر افغانستانی است. از سازمان ملل و نهادهای مربوط به مهاجران میخواهیم طبق قوانین خودشان، ازطریق اعتبارات بینالمللی اقدام به ساخت فضای رفاهی و آموزشی مختص مهاجران کنند.
درباره ابهام شهروندان در میزان زمین آموزشی محله ثامن نیز شهردار منطقه ۵ توضیحاتی ارائه میکند. صالحیمفرد میگوید: درباره زمین آقای جعفر برزگر قرار بود او در ازای دویستقطعه مسکونی آن زمین، ۲۵۰۰متر از فضا را به محیط آموزشی اختصاص دهد که تحویل هم شد.
مقرر شد طی تفاهمی بین مالک زمین، آقای صادق حاتمی، مدیر سابق آموزشوپرورش ناحیه یک و آقای جاسم حسینپور، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان رضوی، زمین موردنظر تحویل شود و سازمان ملل هم باتوجهبه تعداد زیاد مهاجران افغانستانی در گلشهر، در آن مجموعهای آموزشی بسازد؛ ولی ظاهرا در نقطه دیگری از شهر، آقای برزگر از آموزشوپرورش طلبکار بوده و آموزشوپرورش در زمین این شخص، مدرسه ساخته بوده است؟
طبق این صحبتها علت سالها بلاتکلیفماندن این زمین، اختلاف مالک و آموزشوپرورش بوده است که با رأی دادگاه مبنیبر طلبکاربودن آقای برزگر به پایان میرسد.
صالحیمفرد تصریح میکند: حالا باتوجهبه این شرایط در قسمتی از زمین محله ثامن، مدرسه ساخته میشود و مابقی در ازای بدهی اداره آموزشوپرورش به آقای برزگر برمیگردد و در اینباره حتی به شهرداری اطلاعی ندادهاند. این مدرسه نیز با کمک سازمان ملل ساخته میشود و قرار است بخشی از کمبود فضای آموزشی گلشهر را جبران کند.
موضوع کمبود فضای آموزشی محله ثامن و محدوده گلشهر
علی سعیدی: افزایش سالانه هفتهزاری جمعیت دانشآموزی منطقه
علی نعمتی: دانشآموز امکانات خوب میخواهد
سیدرضا خاتمپور، مدیر وقت اداره آموزشوپرورش ناحیه یک مشهد: باید حداقل ۱۰مدرسه دیگر در نقاط مختلف ناحیه یک بسازیم
«۳۵دانشآموز در کلاس ۱۲متری!»
مصطفی ترکاشوند: در محدوده گلشهر اعتبار داریم، ولی زمین برای ساخت مدرسه نیست
دانشآموزان مدرسه هدایت در محله ثامن از کمبود فضا و امکانات رنج میبرند. «دبستانی سالخورده و استیجاری»
* این گزارش دوشنبه ۱۵ اردیبهشتماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۲۱ شهرآرامحله منطقه ۵ و ۶ چاپ شده است.