نقش برادران امامی، در توسعه مدرسه علمیه آیت‌الله فقیه سبزواری 
مهری خانم دخترهای محله فاطمیه را ورزشکار بار می‌آورد 
خیابان شهیدهاشمی‌نژاد، راسته کفاشی مشهد است
در انتهای خیابان شهید هاشمی‌نژاد شماری از مغازه‌های فروش کفش در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا اهالی منطقه ما و حتی از دیگر نقاط شهر برای تهیه کفش به آنجا مراجعه کنند؛ محدوده‌ای که می‌توان آن را راسته کفش‌فروش‌ها نام گذاشت.
حسین برادران‌فر- راسته‌ها مسیرهایی در بازار هستند که اگر اجتماعی از یک صنف را دربر بگیرند، به نام همان صنف شناخته و معروف می‌شوند؛ مانند راسته خیاط‌ها، راسته چینی‌فروش‌ها و راسته بزازها.
کفاشی و کفش‌فروشی نیز از شغل‌های قدیمی است و گاه یکی از راسته‌های بازارهای قدیم و سنتی به نام راسته کفاشان را به خود اختصاص می‌داده است. امروز با گسترش شهرها و از بین رفتن بازارهای قدیمی، در هرمحله‌ای شاید یک یا چند مغازه کفش‌فروشی وجود داشته باشد اما هنوز پیدا می‌شود بازارهایی که بتوان به آن، عنوان راسته را اطلاق کرد.
در انتهای خیابان شهید هاشمی‌نژاد محله راه آهن مشهد شماری از مغازه‌های فروش کفش در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا اهالی منطقه ما و حتی از دیگر نقاط شهر برای تهیه کفش به آنجا مراجعه کنند؛ محدوده‌ای که می‌توان آن را راسته کفش‌فروش‌ها نام نهاد. گزارش پیش‌رو نتیجه گفتگوی خبرنگار شهرآرامحله با چندنفر از فروشندگان این راسته، برای آشنایی بیشتر خوانندگان با آن است.
کفش‌های قدیمی بسیار باکیفیت‌تر بودند
جواد نجف‌پور بیش از ۶۰ سال دارد. او از سال‌های نوجوانی به عنوان فروشنده کفش در فروشگاه بلّا مشغول به کار شده است و بعد از آن نیز نخستین مغازه فروش کفش را در محله عشرت‌آباد پیشین (خیابان شهید هاشمی‌نژاد کنونی) افتتاح می‌کند.
این کاسب قدیمی با اشاره به کیفیت عالی کفش‌ها در زمان نوجوانی و جوانی‌اش، درباره آن روزگار می‌گوید: در گذشته بیشتر کفش‌های بازار دست‌دوز بودند و جنس آنها نیز معمولا از چرم یا کتان بود. نوع کفشی که هر فرد می‌پوشید، طبقه اجتماعی او را مشخص می‌کرد؛ برای نمونه، بیشتر افراد شهرنشینی که جزو طبقات متوسط به بالا بودند، از کفش‌های چرم استفاده می‌کردند. البته هرچه فرد در طبقه بالاتری قرار می‌گرفت، نوع چرم و ساخت کفش آن بهتر بود.
او ادامه می‌دهد: در دهه ۴۰ بیشتر طبقه ثروتمند شهری از کفش‌های چرمی پاشنه‌دار استفاده می‌کردند که تازه مد شده بود. این کفش‌ها معمولا ساخت ایتالیا و فرانسه بودند. مردم طبقه پایین شهری و بیشتر روستاییان هم معمولا از کفش‌های کتانی استفاده می‌کردند که نام عمومی آنها گیوه بود.
جواد نجف‌پور فروشنده کفش در فروشگاه بلّا، نخستین مغازه فروش کفش را در خیابان شهید هاشمی‌نژاد افتتاح می‌کند
گیوه‌فروش‌ها راسته‌ای مجزا در بازار بزرگ مشهد داشتند. گذشته از جنس و نوع، همه کفش‌ها کیفیت و مرغوبیت داشتند، چنان‌که یک‌جفت کفش دست‌کم دو تا پنج‌سال عمر مفید داشت و فقط به واکس احتیاج پیدا می‌کرد. مقایسه کنید با کفش‌های امروزی که حتی بهترین آنها دوسال عمر مفید هم ندارند.
استقبال از کفش پلاستیکی
نجف‌پور با اشاره به ورود کفش‌های کارخانه‌ای به بازار می‌گوید: در دهه ۴۰ برای نخستین‌بار تولید کفش کارخانه‌ای آغاز شد. بیشتر این کارخانه‌ها کفش‌های پلاستیکی تولید و مردم نیز از آنها استقبال می‌کردند. یکی از دلایل این استقبال این بود که کفش‌های یادشده عایق خوبی در برابر رطوبت و سرما بود.
با توجه به بارندگی‌های زیادی که در مشهد آن زمان می‌شد و خاکی بودن بیشتر کوچه‌ها و خیابان‌ها، راه رفتن با کفش کتانی و چرمی سخت و مصیبت‌بار بود، اما با کفش پلاستیکی به‌راحتی می‌توانستی از آن همه گل‌ولای عبور کنی و مشکلی هم نداشته باشی. این پذیرش به‌ویژه در میان روستاییان که سروکار بیشتری با آب و زمین داشتند، خیلی زیاد بود.
اقتصاد و کفش‌های بی‌کیفیت
علی کمیلی‌نیا با ۲۰سال سابقه فروش کفش، یکی از قدیمی‌های این راسته است. او هم کفش‌های امروزی را بی‌کیفیت می‌داند و عنوان می‌کند: تنها ۱۰ تا ۲۰درصد از کفش‌های تولیدشده امروز کیفیتی مناسب دارند. نخستین دلیل آن گران شدن مواد خام تولید کفش است.
تولیدکننده سال گذشته یک‌متر چرم را ۲۰هزار تومان می‌خرید اما امروز برای همان چرم باید ۱۰۰هزار تومان پول بدهد، دیگرلوازم مانند چسب، نخ، تخت و... نیز به همین ترتیب با بهای چندبرابر به فروش می‌رسند، بنابراین تولیدکننده به جای استفاده از جنس درجه‌یک ناچار می‌شود از جنس درجه‌سه استفاده کند و درنتیجه کفش تولیدی پس از شش‌ماه استفاده شدن پاره می‌شود.
از سوی دیگر بسیاری از خریداران به دلیل نداشتن درآمد و پول کافی مجبورند از همین کفش‌های بی‌کیفیت استفاده کنند و خود این امر در نامطلوب بودن کیفیت کفش‌ها موثر بوده است. ورود انبوه کفش‌های بی‌کیفیت و ارزان چینی به بازار نیز به همین دلیل است.
کفش چینی سارقان!
در میان گفته‌های کمیلی‌نیا خاطره‌اش از ورود نخستین کفش‌های چینی شنیدنی است: بیش از ۲۰ سال از ورود کفش‌های فوتبالی کتانی به بازار کفش ایران می‌گذرد که در گذشته به آنها کفش چینی می‌گفتند.
مدتی از ورود این کفش‌ها که بسیار سبک و راحت بودند، گذشته بود که پلیس اعلام کرد: چون بیشتر سارقان برای فرار کردن و بالا رفتن از دیوار مردم از این کفش‌ها استفاده می‌کنند، خرید و فروش آن ممنوع است و هر فروشنده‌ای که آن را بفروشد، مجازات خواهد شد.
سارقان برای فرار کردن و بالا رفتن از دیوار مردم از کفش چینی استفاده می‌کردند، برای همین فروشش ممنونع شد!
با اعلام این خبر ناگهان ورود کفش‌های چینی قطع شد و بهای آن چندبرابر افزایش یافت. بسیاری از افراد حتی به دنبال خریدوفروش قاچاق این کفش‌ها بودند و تا مدت‌ها این ماجرا ادامه داشت.
از یکی از ماموران پلیس شنیدم که چون سارقان از کفش‌های چینی استفاده می‌کردند، میزان سرقت‌ها نیز افزایش پیدا کرده بود. پس از ممنوعیت خریدوفروش این کفش‌ها ما دیگر اثری از آن ندیدیم و امروز هم کسی از آنها استفاده نمی‌کند.
برخی، از فروش کفش دست کشیده‌اند
سجاد سلطانی، یکی دیگر از فروشندگان این راسته است. او با اشاره به هزینه‌های سنگین مغازه‌اش می‌گوید: چند سال است که این مغازه در اجاره من است. سال گذشته کرایه آن یک‌میلیون تومان بود و حالا به بیش از ۳ میلیون‌تومان رسیده است؛ به عبارتی هیچ حساب‌وکتابی در افزایش اجاره مغازه وجود ندارد. اگر بهای خانه در هرسال ۱۰، ۲۰ درصد گران‌تر شود، سروصدای همه عالم بلند می‌شود، اما اگر کرایه مغازه‌ای چندبرابر شود، کسی حرفی نمی‌زند، چون می‌گویند: درآمد دارند، مهم نیست، جبران می‌کنند.
این کاسب می‌افزاید: به جز این، عوارض و مالیاتی که امسال از مغازه‌دار گرفته‌اند، چندبرابر شده است. این افزایش ناگهانی مالیات و عوارض بر چه مبنا و قانونی انجام شده است؟ این در حالی است که گرانی‌ها و وضعیت بد اقتصادی، بازار خریدوفروش کفش را کساد کرده و درآمد ما کمتر شده است، تا جایی که برخی مغازه‌های کفش‌فروشی کار را تعطیل کرده و به کار دیگری مشغول شده‌اند.
دوره تنوع
محمد کاظمی سابقه‌ای ۱۷ساله در زمینه فروش کفش دارد. او معتقد است: امروز کفش‌ها دارای تنوع هستند. در گذشته کفش‌ها تنوع امروزی را نداشتند و از یک نوع کفش، دو تا چندمدل بیشتر نبود؛ از این‌رو خریدار انتخاب‌های زیادی نداشت اما امروز ما تنها بیش از ۲۰۰مدل دمپایی برای استفاده در مکان‌های مختلف داریم که این تعداد در کفش‌های مصرفی به بیش از هزار مدل می‌رسد.
از لحاظ راحتی و استانداردهای راه رفتن نیز کفش‌های امروزی خیلی بهتر و استاندارد‌تر ساخته می‌شوند. اکنون کفش‌های ویژه کودکان نیز از لحاظ رنگ‌آمیزی تنوع زیادی پیدا کرده و این تنوع رنگ‌های شاد، نشاط‌آور است و تاثیر روانی و روحی خوبی بر کودکان می‌گذارد.
کفش‌های ورزشی همیشه خریدار دارند
کاظمی در ادامه به فروش خوب کفش‌های ورزشی اشاره می‌کند و می‌گوید: چون کفش‌های ورزشی در همه گروه‌های زنانه و مردانه و بچگانه هستند، همیشه خریدار دارند و فروش آنها از دیگر کفش‌ها بهتر است.
البته کفش‌های ورزشی از گران‌ترین انواع کفش‌ها نیز هستند و بهای برخی بِرَندهای معروف آن سر به میلیون و بیش از آن می‌زند. از سوی دیگر علاقه شدید نوجوانان و جوانان به ورزش‌هایی مانند فوتبال، والیبال و... باعث افزایش تقاضا برای خرید این‌گونه کفش‌ها شده است.
بوی تعفن کانال‌ها، مشتری را شاکی می‌کند
این کاسب منطقه ما در پایان از بوی تعفنی که از کانال‌های کنار خیابان به مشام می‌رسد، گله و عنوان می‌کند: بوی تعفن گاه چنان زیاد است که باعث شکایت مشتری‌ها می‌شود. با توجه به پیگیری اهالی معلوم شد که این بوی گند به دلیل ریختن مواد زائد مانند روغن و چربی و گوشت از آشپزخانه هتل و رستورانی در این محدوده، به داخل کانال به وجود آمده است. مواد یادشده با توجه به نبود شیب مناسب در کانال، راکد می‌ماند و موجب بوی بد می‌شود.
او یادآوری می‌کند: ما با نوشتن شکایت کتبی از طریق شهرداری، ماجرا را پیگیری کردیم تا از ریختن این مواد زائد توسط هتل و رستوران جلوگیری شود اما هنوز هیچ اقدامی انجام نشده است و از شهرداری تقاضا می‌کنیم هرچه سریع‌تر به این موضوع رسیدگی کند.
* این گزارش یکشنبه، ۳ شهریور ۹۳ در شماره ۱۱۷ شهرآرامحله منطقه ۳ چاپ شده است
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
