تلگرد؛ محله‌ای به‌جامانده از دوره اشکانیان

تاریخچه

تلگرد بنا به مقدمه کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، نوشته مهدی سیدی، قدمتی باستانی دارد و با نام تیرگرد یا تیرآباد در دوره اشکانیان ساخته شده است. بااین‌حال، نام این روستای تاریخی از سده دوازدهم قمری در وقف‌نامه‌ها به چشم می‌خورد. این مزرعه که اکنون در میان عموم مردم «تلگرد» خوانده می‎شود، متعلق به طاهر احمدزاده (نخستین استاندار خراسان پس از انقلاب اسلامی) بوده است.

او در آنجا گاوداری بزرگی تأسیس کرده بود. این محله پیش از انقلاب اسلامی (حدود دهه ۵۵-۴۵ خورشیدی) در حاشیه کوی طلاب و غرب گورستان گلشور ضمیمه مشهد شد. محله تلگرد از دیرباز قطب جاروبافی مشهد بوده است و هنوز هم مرکز کارگاه‌های تولید جارو در همین محله است.

بافت

وسعت محله تلگرد ۸۷ هکتار است و در هر هکتار آن ۲۲۸ نفر سکونت دارند که چهاربرابر میانگین مشهد و نشان‌دهنده تراکم زیاد جمعیت در این محله است. ۶۱ درصد مساحت محله تلگرد به خانه‌های مسکونی اختصاص دارد و بعد از آن پارک و فضای سبز ۲۳ درصد مساحت محله را تشکیل می‌دهند. واحد‌های مسکونی این محله در قطعات ۱۰۰ تا ۲۵۰ مترمربعی و دو تا چهارطبقه هستند.

محله تلگرد بافتی سنتی و مذهبی دارد و در کنار محلات طلاب، پنجتن و التیمور جزو مناطق شناخته‌شده و شناسنامه‌دار مشهد است.

دسترسی

محله تلگرد به خطوط قطارشهری دسترسی ندارد. این محله در بافت میانی شرقی قرار دارد و دسترسی از آن به هسته مرکزی مشهد از طریق بزرگراه شهید بابانظر و بولوار نبوت تقریبا آسان است. پراکندگی خطوط اتوبوس در محله تلگرد تقریبا مناسب است و به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس ۱۴۳ متر راه است.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• محله تلگرد قطب جاروبافی مشهد است و هنوز هم کارگاه‌های تولید جارو بسیاری در محله به چشم می‌خورد.
• بوستان بزرگ بسیج باعث شده است سرانه فضای سبز محله تلگرد نسبت به بسیاری از محلات شهر مطلوب‌تر شود.
• شنبه‌بازار بوستان بسیج علاوه بر مردم محله مخاطبانی نیز از سایر محلات اطراف دارد.
• بیمارستان ۲۲ بهمن در کنار درمانگاه خیریه امام‌جواد (ع) در خیابان صاحبدلان ۲ قطب درمانی محله تلگرد شده است.
• محله تلگرد دو دبستان و هفت مسجد دارد.

حدود جغرافیایی

محله تلگرد از شمال شرق به بزرگراه شهید بابانظر، از شمال غرب به خیابان شهید قائمی، از غرب به بولوار نبوت و از جنوب به خیابان ستایش محدود می‌شود. محله‌های پنجتن، وحید، گلشور و کوی مهدی در همسایگی محله تلگرد قرار دارند.