منطقه ۳ 

منطقه ۳ 

روستاهای دیروز، محله‌های امروز

منطقه ۳ به‌لحاظ تاریخی سابقه روستایی دارد. یعنی بسیاری از محله‌های امروز آن، در گذشته‌ای نه چندان دور روستا‌ بوده و حالا جزئی از شهر شده است. براین‌اساس، بخش زیادی از اراضی این محدوده را زمین‌های کشاورزی تشکیل می‌داده که به‌مرور زمان و با توسعه شهر، به کاربری‌های شهری تغییر یافته‌ است. محدوده منفصل قرقی که اسفند ۹۱ به محدوده شهری پیوست، یکی از جدیدترین الحاقات به این منطقه است. استقرار فضا‌های مهمی مانند ایستگاه راه‌آهن و سیلوی گندم از حدود سال ۱۳۴۰ را می‌توان نقطه عطف این منطقه برای تبدیل پهنه‌های روستایی به بافت شهری و افزایش جمعیت آن دانست. پس از انقلاب به‌دلیل شکل‌گیری شریان‌های مهم منطقه مانند محور گاز، رسالت، طبرسی و مجلسی، تحولات منطقه سرعت گرفت. آرامگاه و باغ‌موزه نادری و آرامگاه خواجه‌ربیع ازجمله مکان‌های هویتی و تاریخی منطقه ۳ است که جمع زیادی از گردشگران و زائران را راهی این منطقه می‌کند. در مساحت ۳۳۰۷ هکتاری شهرداری منطقه ۳ حدود ۴۱۷ هزار نفر زندگی می‌کنند.

 

کتابخانه‌ امام‌خمینی(ره)؛ پاتوقی ویژه دانش‌آموزان
کتابخانه امام خمینی(ره) کتابخانه سال 1379 هم‌زمان با ۲۲ بهمن سالروز پیروزی انقلاب و میلاد حضرت مهدی(عج) در مجاورت آرامگاه خواجه‌ربیع افتتاح شد. مجتمع فرهنگی امام‌خمینی(ره) از 2 مؤسسه فرهنگی آستان قدس رضوی یعنی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد و همچنین مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی به صورت مستقل از یکدیگر تشکیل شده است. این کتابخانه حدود 37 هزار نسخه کتاب چاپی و حدود ۲۰ عنوان نشریه برای دانش‌آموزان مقاطع راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی فراهم کرده و در اختیار آن‌ها قرار داده است. اکنون تعداد اعضای فعال این کتابخانه حدود ۱۸ هزار نفر است.
 کتابخانه ملاعباس تربتی؛ پاتوقی با 50 هزار جلد کتاب
کتابخانه ملاعباس تربتی سال 1361‌در فضای کوچکی از مسجدالرضا(ع) واقع در محله مهرمادر احداث شده است. با گذشت زمان مسئولان کتابخانه‌ با استقبال دانش‌آموزان و دانشجویان روبه‌رو می‌شوند و فضای کتابخانه را توسعه می‌دهند به نحوی که اکنون کتابخانه در مساحتی ‌حدود 600مترمربع در 2بخش بانوان و آقایان فعالیت می‌کند. کتابخانه ملا عباس تربتی (ره) حدود 50 هزار جلد کتاب، بیش از 1000 نسخه منبع دیداری و شنیداری و حدود 35 عنوان نشریه دارد. اعضای فعال این کتابخانه حدود 12هزار نفر است .
خیر کتابخانه «شیخ مجتبی قزوینی» به اهالی خیرآباد
کتابخانه شیخ مجتبی قزوینی(ره) ابتدا با نام «شهید بیننده» کار خود را در مسجد انصار المهدی (عج) واقع در محله خیرآباد آغاز کرد. سال 1367 به درخواست هیئت امنای مسجد و نیز با اهتمام مسئولان آستان قدس رضوی، این کتابخانه زیر پوشش آستان قدس قرار گرفت و کتابخانه «شهید بیننده» به «انصار المهدی(عج)» تغییر نام داد. به دلیل استقبال مراجعان از کتابخانه ساخت ساختمان جدید و مجهز ویژه آقایان و بانوان در دستور کار آستان قدس رضوی قرار گرفت و سال ۱۳۷۲ ساختمان کتابخانه افتتاح و مورد بهره‏‌برداری قرار گرفت. در زمان افتتاح نام این کتابخانه به نام عالم ربانی آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی(ره) از استادان حوزه علمیه مشهد تغییر نام یافت.
قرقی در قرق مشکلات
۸ سال از پیوستن روستای قرقی به شهر می‌گذرد اما متاسفانه بی عدالتی در توزیع امکانات، باعث شده است این روستا پیشرفت خوبی نداشته باشد طوری که مردم دوست دارند قرقی دوباره همان روستای سابق شود و شهرداری هیچ دخل و تصرفی در اداره این محله نداشته باشد. این محله بنا به گفته نائب رییس شورای اجتماعی محله بیش از سی هزار جمعیت دارد اما هنوز دبیرستان دخترانه ندارد، اتوبوس به اندازه کافی ندارد و نداردهای زیادی که در این گزارش شهروندان به آن اشاره می‌کنند.
کتابخانه شهید رجایی؛ تنها در محله بلال
شاید یک بار وقت خرید از مقابلش عبور کرده باشید، یا در حالی‌که با عجله گام برمی‌داشتید تا از اتوبوس جا نمانید، جایی توی ذهنتان سپردید که وقتی را برای گشتن در کتابخانه محله خالی بگذارید، اما روزمرگی‌ها فکرتان را جای دیگری برده و باز غافلتان کرده است. شاید هم در کودکی بارها قدم به این کتابخانه‌ها گذاشتید و همراه با «جبار باغچه‌بان»، «محمود حکیمی»، «عباس یمینی شریف» و حتی «ژول‌ورن» دنیا را گشته‌اید اما مدت‌هاست که دیگر نام و نشانش را هم فراموش کرده‌اید. در این گزارش کوتاه ما قرار است دستتان را بگیریم و شما را با کتابخانه شهید رجایی در محله بلال آشتی دهیم.
کتابخانه امامین همامین؛ پاتوقی برای طلاب حوزه
این کتابخانه سال 1386 به همت آیت الله مکارم شیرازی در مشهد شروع به فعالیت کرد و در سال 1387 به جمع کتابخانه‌های مشارکتی نهاد کتابخانه‌های عمومی پیوست. کتابخانه امامین همامین (ع) در راستای ترویج مکتب اهل بیت (ع) و ارائه خدمات علمی و فرهنگی و در اختیار گذاشتن آخرین دستاوردهای متون دینی به پژوهشگران حوزه و دانشگاه پایه‌گذاری شده و آماده پذیرایی از طلاب و دانشجویان و اهل تحقیق است و هم اکنون بیش از 17000جلد کتاب با موضوعات مذهبی و حوزوی به مخاطبان خود خدمات ارائه می دهد.
هویت محله راه‌آهن در کوچه پشت باغ نادری پنهان است
شیرازی 17دیواربه‌دیوار آرامگاه و باغ بزرگ نادری است و به گفته خیلی‌ها به کوچه پشت باغ معروف است. پیشنهاد می‌کنیم هرکس دل‌بسته فرهنگ و هویت محله است، کوچه پشت باغ را ببیند. بنای مهدیه مرحوم عابدزاده، که نقل است با سرمایه شخصی خودش از شغل حلبی‌سازی (ساخت آینه‌های حلبی جیبی) ساخته شده است، در همین کوچه قرار دارد. خانه سالاری‌ها که ثبت ملی شده است، از دیگر جذابیت‌های این معبر است و در میانه‌های کوچه چشم را میخ‌کوب قدمت و هنر خود می‌کند. یک کتاب‌فروشی قدیمی نیز هست که جزو هویت کوچه به شمار می‌رود. همه این‌ها به علاوه ویژگی نزدیک‌بودن به حرم، ایجاب می‌کند که کوچه پشت باغ یکی از کوچه‌های زائرپذیر باشد و هتل‌ها و مهمان‌پذیرها را دربربگیرد.