کوچه های مشهد

کوچه باغی از دهه50
معبر جلال‌آل‌احمد70 که به نام شهید هادی شیدایی نام‌گذاری شده در اراضی مجاور بزرگراه امام علی(ع) واقع شده است. این معبر تا 40سال قبل به‌طور کامل به عنوان زمین‌های کشاورزی و باغات استفاده می‌شده است. به همین دلیل است که با گذر از این خیابان، هم می‌توان درخت‌های بلند و سرسبز را دید و هم برخی دیوارهای قدیمی که روزی حصار باغ بوده‌اند و امروز مرز قطعات زمین 250متری هستند.
میان‌بری از کوچه حسنقلی به عصر صفوی
گذر زمان سر و شکل کوچه را تغییر داده، اما هنوز هم قصه نشستن نام حسنقلی‌خان روی این معبر در خاطر چند خانواده قدیمی مانده است. طبق گفته‌های جعفرنیا که خانه پدری‌اش در این کوچه وقف‌نامه 150ساله دارد، این محدوده زمین و باغ‌های این مرد ثروتمند مشهدی بوده که در دوره صفوی می‌زیسته است.
خاطرات پنجاه‌ساله در سربالایی قدیمی
یکی از پررفت و آمدترین معابر محله نیروی هوایی، خیابان لاله است که به‌دلیل وجود مراکز آموزشی متعدد در ابتدای آن، شاهد حضور دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها در طی سال تحصیلی و نیز در شهریورماه است. این خیابان زیبای سربالایی که در نهایت به کوه‌های جنوبی ختم می‌شود از معابر قدیمی این حوالی است. هنوز هم افرادی در این خیابان زندگی می‌کنند که از 50سال پیش جزو ساکنان آن بوده‌اند. هرچند بافت مسکونی آن تا حد زیادی نو شده و به جای خانه‌های قدیمی که در انتهای کوچه شمارشان بیشتر است، آپارتمان‌های نوساز سربرآورده‌اند.
چهارراه فرهنگ آب و برق در میدان هشتم شهریور
آن‌طور که قدیمی‌ها می‌گویند در گذشته اینجا بیابان بوده و حتی دار و درختی هم وجود نداشته است. درخت‌ها در روستاهای اطراف بوده و پسربچه‌های بازیگوش را برای توت‌خوری به آنجا می‌کشانده است. در بوستان لاله هم چند درخت کاشته بودند، درخت‌هایی که حالا از دل پارک سر درآورده‌اند. عصر که می‌شود قدیمی‌ها به میدان ویلا می‌روند و دور هم می‌نشینند و خاطرات گذشته را مرور می‌کنند. گویا از وقتی میدان هشتصد پررفت و آمد شده و بوستان لاله هم حالت محلی خود را از دست داده است، پاتوقشان را از میدان هشتصد به میدان ویلا تغییر داده‌اند.
پاسداری از خاطرات گم شده در «پاسداران»
هنوز هم قدیمی‌ها خیابان پاسداران را به نام خیابان جم می‌شناسند. خیابانی که نامش برگرفته از محمود جم والی خراسان در حوالی سال 1310 بوده است. به‌جز ساختمان دارایی در ابتدای آن دیگر از معماری‌های قدیم اثری به چشم نمی‌خورد. هر چند هتل باختر یکی از اولین هتل‌های مشهد در این خیابان ساخته شده، اما بنای آن بازسازی شده و نشانی از دوران قدیم ندارد. به گفته آن‌هایی که بیش از هفت‌دهه از عمرشان می‌گذرد، ساختمان نیمه‌کاره نزدیک فرمانداری روزگاری (قبل از انقلاب) اداره شیلات مشهد بوده است و مردم برای خرید ماهی به اینجا می آمدند.
کوچه انبار میوه
اولین خانه‌های قلعه ساختمان در انتهای کوچه حر1/1 ( امیرآبادغربی) ساخته می‌شوند، آن هم وقتی که هنوز خبری از شهرک‌های شهیدرجایی و شهیدباهنر نبوده و تا چشم کار می‌کرده زمین خالی و زراعی دیده می‌شده است. اهالی محله امیرآباد اولین ساکنان این محدوده هستند که سال۱۳۴۰ به اینجا کوچ می‌کنند. این ساکنان کم کم به علت تجاری شدن محدوده غربی به سمت شرقی کوچه نقل مکان می‌کنند و سمت غربی آن خالی از سکنه می‌شود. چنان‌که بعد از حدود 60سال، کوچه امیرآباد غربی هنوز خالی از سکنه است. اینجا چسبیده به میدان بار رضوی است و به کوچه انباری معروف است. قدم به قدم این خیابان انباری‌های کوچک میوه دیده می‌شود.
کوچه گاری‌ها؛ میوه فروشی‌ در محله موعود به سبک دهه 60
در حیاط خانه‌ها یکی یکی باز می‌شد، میوه‌فروش‌ها گاری‌های چوبی‌شان را هل می‌دادند وسط خیابان و بعد حرکت می‌کردند. مقصد همگی میدان بار رضوی بود که فاصله زیادی با این کوچه نداشت. وقتی می‌رسیدند که ساعت هنوز از هفت صبح هم نگذشته بود. هر گاری حداقل ٢٠٠، ٣٠٠کیلو میوه بار می‌زد. گاری‌ها را پر از میوه می‌کردند و بعد همگی برمی‌گشتند. یک سمت کوچه از ابتدا تا میانه پر می‌شد از میوه‌های روی گاری. آن سال‌ها آن‌قدر حضورشان پررنگ بود که اسم کوچه را هم گذاشته بودند کوچه گاری‌ها.