قرآن‌خوانی از همان قرن‌های ابتدایی شکل‌گیری حرم یکی از برنامه‌های ثابت زائران بوده است، گرچه از حفاظ حرم تا ابتدای قرن نهم اطلاع و اسناد چندانی وجود ندارد.
منطقه ثامن
قلب شهر مشهد
فلسفه وجودی شکل‌گیری منطقه ثامن، بارگاه منور رضوی است. شوق زیارت حضرت رضا (ع) است که در طول سال چندین میلیون زائران ایرانی و خارجی را به منطقه ثامن می‌کشاند. کسب‌وکارهایی، چون واحد‌های اقامتی، رستوران‌ها، فروشگاه‌های سوغات و... در پاسخ به نیاز‌های زائران در این منطقه شکل گرفته است. ۷۰ درصد خانه‌های تاریخی مشهد همچون: خانه داروغه، توکلی، کوزه‌کنانی، پریشانی، اکبرزاده و... در این منطقه قرار دارد و برخی از آن‌ها در گذر زمان و با طرح‌های نوسازی از بین رفته‌اند و برخی دیگر مرمت شده یا در دست احیا هستند. بسیاری از ساکنان این منطقه در گذر سال‌ها و به‌دلیل تغییرات به‌وجودآمده، به مناطق شهری دیگر کوچ کرد‌ه‌اند؛ به همین دلیل این روز‌ها بخش تجاری بسیاری از پلاک‌های این منطقه را به خود اختصاص داده است. یکی از مسائلی که در منطقه ثامن مشهود است، ترافیک سنگین خودرو‌ها در بیشتر ساعت روز بوده که به مشکلی بزرگ برای ساکنان تبدیل شده است. شهرداری منطقه ثامن سال ۱۳۷۸ شکل گرفته و در مساحت ۳۶۶ هکتاری آن (با احتساب حرم مطهر رضوی) ۱۴ هزار نفر زندگی می‌کنند.
کوچه جوادیه یک در نخستین نقشه مشهد به سال ۱۲۴۸ خورشیدی بدون نام است. بعد‌ها به‌دلیل وجود یخدانی در کوچه، مردم آن را به کوچه یخدان می‌شناختند.
امام‌وردی‌خان بیات‌مختاری و همسرش، آبجی‌سلطان، مشهدی نبودند و از ملاکان و اهل سیاست نیشابور به‌حساب می‌آمدند آن‌ها بخش زیادی از اموالشان را وقف امام‌رضا (ع) می‌کنند.
محمدهاشم یگانه برادر شهید می‌گوید: محمدرضا در دوازده‌سالگی همراه گروه سرود، برای اجرا تا چذابه رفت. پس از برگشت، کار هر روزش این بود که دل مادر و پدرم را به‌دست بیاورد تا برای رفتن به جبهه رضایت بدهند.
بچه کوچه جوادیه ۳ سال است که شروع کرده به ثبت مفاهیم و مصادیق «همسایگی» در محله قدیمی‌اش؛ از جمع‌آوری اسناد و عکس‌ها گرفته تا مصاحبه با قدیمی‌های محل.
تصاویر گنبد حرم در دهه۲۰ خورشیدی نشان از خرابی و شکاف در خشت‌های نمای گنبد دارد. همین است که در حدود سال۱۳۵۷ تصمیم گرفته شد نمای ایوان طلا، گنبد و گلدسته نوسازی شود.
نمی‌توان به‌طور دقیق گفت که از چه زمانی کشیک در فضای حرم شکل گرفت، اما اسناد برجای‌مانده از دوران صفویه نشان می‌دهد که تقریبا از سال۱۰۱۰ قمری، تشکیلات کشیکی برقرار بوده است.