منطقه ۱۲

منطقه ۱۲

هم‌نشینی محدوده تاریخی و مدرن در یک منطقه

منطقه ۱۲ از دو محدوده متصل و منفصل شهری تشکیل شده است. ساختمان‌سازی در ناحیه متصل این منطقه در ۲۰سال گذشته با سرعت زیادی پیش رفته و این موضوع باعث شده است این محدوده با خیابان‌کشی‌های استاندارد شهری، خانه‌های نوساز و... به‌عنوان یک منطقه نوین شهری شناخته شود. بافت تاریخی منطقه ۱۲ در ناحیه منفصل توس قرار دارد که قدمت برخی بنا‌های آن در اطراف شهر تاریخی طابران توس به هزار سال می‌رسد. ظرفیت‌های گردشگری و تاریخی سهم ویژه‌ای در رونق اقتصادی این منطقه دارند که از آن جمله می‌توان به آرامگاه فردوسی، بقعه هارونیه، ارگ توس، بوستان مینیاتوری، نمایشگاه بین‌المللی و... اشاره کرد. محله وکیل‌آباد از محلات قدیمی محدوده متصل شهری است که بسیاری از کارگران قدیمی حاج حسین‌آقا ملک هنوز در آن سکونت دارند. زمین‌های رها شده در بخش متصل شهری و نبود طرح تفصیلی و ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده منفصل توس و محله وکیل آباد از مشکلات این منطقه است. شهرداری منطقه ۱۲ سال ۱۳۸۳ شکل گرفت و تا سال ۱۳۹۲ به صورت نیمه‌خصوصی با مشارکت شرکت آبادانی و مسکن الهیه اداره می‌شد. بعد از آن به طور کامل به شهرداری مشهد واگذار شد. در مساحت ۶۵۰۲ هکتاری این منطقه ۱۰۵ هزار نفر زندگی می‌کنند.

بوستان همیشه ویلایی در محله جاهدشهر
کوچه بوستان ۵/ ۱۹، معبری فرعی در محله جاهدشهر است که اولین سکونت‌ها در آن از حدود بیست‌سال پیش آغاز شد. این کوچه پر شده است از خانه‌های ویلایی که فضای کوچه را دل‌نشین و زیبا کرده‌اند.
کلاته­‌برفی؛ محله‌­ای در توس که قدیم دژ نظامی بود
حاج‌حسن ملا‌سیدعلی تعریف می‌کند: کلاته‌برفی در گودی بود؛ برای همین همیشه برف باد پیچه می‌کرد و درست در ورودی قلعه که امروز تابلو شاهنامه ۱۸ دارد، خیمه می‌کرد. این برف تا یک ماه بعد عید هم آب نمی‌شد.
محله وکیل‌آباد، یادگاری حاج حسین‌آقا ملک برای کشاورزانش
هسته اصلی قلعه وکیل‌آباد مربوط به حداقل یک قرن پیش است که در دوران ارباب - رعیتی دارای برج و بارو و حتی استحکامات نظامی و دفاعی بوده است و مدافعان قلعه که همان کشاورزان بودند، در آنجا سکونت داشتند.
نقویه؛ محله مجتمع‌های قدیمی منطقه ۱۲
محله نقویه از سال ۱۳۸۵ وارد بافت شهری شده و بسیاری از مجتمع‌های قدیمی و پرجمعیت منطقه ۱۲ شهرداری مشهد، را در خود جای داده است.
تلاش موسیقی‌دان‌های تهرانی برای ساخت آرامگاه فردوسی
ساخت بنایی آبرومند برای آرامگاه حکیم توس با استقبال گسترده اهالی هنر روبه‌رو شد؛ اهالی موسیقی، یکی از پیش‌گامان بودند که با هدف تأمین بودجه مورد‌نیاز ساخت بنای آرامگاه فردوسی اقدام به برگزاری کنسرت، اولین‌بار در تهران کردند.
دیگ سمنو باید توسط دخترهای خانه باز می‌شد
حاجیه‌قربانی می‌گوید: سر یک باور و اعتقاد، آن روز‌ها در دیگ سمنو فقط توسط دختر‌های خانه باید باز می‌شد. چون سالی هم یک‌بار این اتفاق می‌افتاد، باید دختری که نوبتش بود یک‌سال انتظار می‌کشید.
از خاک کهندژ برای حاصلخیز شدن زمین‌های کشاورزی استفاده می‌کردیم
مصطفی امامیان درباره روزگار گذشته محله فردوسی تعریف می‌کند: آن زمان همه اهالی که ۳۵ خانوار می‌شدیم، در ده قلعه‌بالا زندگی می‌کردیم. همه این محدوده یک سند داشت به شماره ۱۲۷ اسلامیه.