نقش نگاهها در نقاشیهای مهدی امینی 
کتابخانه سیار در تاکسی آقای شیدایی 
مسجد علی بن‌ابی‌طالب(ع) را حالا فرزندان جذامی‌ها می‌چرخانند
بگذار یک‌بار عاشقانه‌ترین باشی، اشک‌هایت زلال و دلت صاف و ساده باشد، جنس دیگری از عاشقی را تجربه کنی، دریچه‌ای برای پیدا شدن بیابی، به گمانم اول راه گم می‌شوی اما عیبی ندارد؛ گم شدن، خود راهی است برای پیدا شدن. چه می‌دانی که اکنون گم شده‌ای یا پیدا؟
پس بلند شو و با ما هم‌قدم شو. اگر هم‌قصه ما شوی، می‌بینی اینجا چه‌قدر فرق می‌کند. قصه نیست، فلسفه هم نیست اما فریاد تک تک سلول‌هاشان را می‌شنوی که هم نوا می‌گریند. زیبایی عجیبی در پس این چهره‌های رنجور هست که تا همراه نشوی آنها را نمی‌بینی، اگر هم نبینی از دستت رفته و معنای عمیق این جنس زندگی را درنخواهی یافت. پس همراه شو تا خودت دریابی که چه می‌خواهد انسان اسیر در چنبره روزمرگی‌ها؟...
درختان تنومندش نشان از قدمت مسجد دارد
تازه به ابتدای قصه عاشقانه‌ها می‌رسیم جلوی در مسجد؛ برایشان بیگانه‌ام، آنها صورتشان را از بیگانه‌ها می‌گیرند، دستانشان را پنهان می‌کنند، نگاهشان را فراری می‌دهند و خیلی زمان می‌برد تا خود را همدلشان معرفی کنم. هنوز هم تردید دارند. حق دارند تا به حال چه کسی سراغ آنها را گرفته، چه کسی از آنها به نیکی یاد کرده، هرچه بوده فرار بوده و پرهیز و بی‌اعتنایی، حق دارند...
دیوارچینی مسجد علی‌ابن‌ابی‌طالب (ع) در محله طلاب مشهد در و پنجره‌های گنبدی‌اش، باغچه‌ها و درختان تنومندش نشان از قدمت این مکان مقدس دارد. چه کسی می‌داند از ۵۰، ۴۰ سال پیش چندنفر روی این موزاییک‌های قدیمی قدم برداشتند و حالا نیستند. چه نماز‌های عاشقانه‌ای که در این مسجد خوانده شده و چه دل‌های زلالی که صدای شکستنش در بین دیوار‌های این مسجد پیچیده. باید باشی و ببینی، حس کنی، درک کنی که در تنها مسجد جذامی‌های مشهد نیایش‌ها از چه جنسی است.
صدای نجواهای سوزناک آذری‌شان از محوطه مرا به داخل می‌کشاند. این نجواها فرق می‌کند سوز دارد، درد دارد، عشق دارد. دستان جذام گرفته‌شان جایی میان زمین و آسمان چه می‌خواهد؟ آنها که هیچ‌وقت نه از محبت پر بوده‌اند و نه از توجه؛ اما سرشار از عشق امام حسین(ع)هستند.
عشقی که فقط در محرم دستانشان را پر نمی‌کند بلکه سالیان سال با این مسجد و دست‌های جذام‌گرفته همراه بوده؛ داخل که شدی بیا و کنارشان بنشین آن قدر در سوز و گدازند که اصلا متوجه تو نمی‌شوند. چشم‌های خیسشان را بنگرکه چطور از زیر پلک‌های برآمده و چین‌خورده خود را بیرون کشیده و به سقف دوخته شده. به دستانت نگاه می‌کنی، دستت را روی صورتت می‌کشی و پوستت را لمس می‌کنی، صورتت صاف است و جذام ندارد اما اینجا می‌فهمی جذام به قیمت دیدن رنگ خدا خیلی هم خوب است.
مرثیه‌خوانی که خیلی وقت است برای مسجد جذامی‌ها نوحه‌خوانی می‌کند، حاضر نیست نوحه‌خوانی اینجا را با هیچ‌جای دیگری عوض کند. او احساس نمی‌کند که فقط نوشته‌هایی را از روی کاغذ می‌خواند، چه‌کسی است که اشک‌های سوزناک را ببیند و صدای شکستن دل‌های عاشق را بشنود اما با آنها همراه نشود؟
مرثیه که شروع می‌شود حلقه‌های عزاداری شکل‌می‌گیرد، یک حلقه از بچه‌ها که بیشتر نوه‌های بیماران جذامی هستند، یک حلقه از جوان‌ترها که معمولاً فرزندانشان هستند و بسیاری از امور را در دست دارند و حلقه دیگر هم از خود بیماران پوستی که سینه‌ها را محکم‌تر می‌زنند و نوای یاحسین(ع) و یاابوالفضلشان رساتر از بقیه است.
نخستین مسجد طلاب
رمضانعلی جهانی یکی از بیماران و عضو هیئت‌امنای مسجد علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) است که به واسطه سن زیادش یکی از منابع اطلاعاتی این مکان به شمار می‌رود. او می‌گوید: این مکان از سالیان قبل از انقلاب مسجد بوده و آن‌طور که تاریخش در مسجد هست در سال ۱۳۸۵ قمری (۱۳۴۲ شمسی) بازسازی شده است، اما نه به شکلی که امروز می‌بینید بلکه مکانی بوده وصل به ندامتگاهی که اکنون تبدیل به بیمارستان شهیدهاشمی‌نژاد شده است.
در واقع آن مکان دارای بخش‌های مختلفی بود که مسجد نیز بخشی از آن را تشکیل می‌داد و از زمانی‌که تبدیل به بیمارستان شد آسایشگاهی برای بیماران جذامی نیز در پشت آن ایجاد شد. او ادامه می‌دهد: از آنجا که در سال‌های قبل از انقلاب کل مکان بیمارستان به جذامی‌ها اختصاص یافته بود این مسجد نیز در اختیار ما قرار گرفت. عضو هیئت امنای مسجد علی بن‌ابی‌طالب(ع) خاطرنشان می‌کند: این مسجد در زمان حیات آیت‌ا...فقیه سبزواری و حتی قبل از مسجد خودشان تأسیس شد که نخستین مسجد طلاب بوده است.
از آنجا که قبل از انقلاب کل مکان بیمارستان به جذامی‌ها اختصاص یافته بود این مسجد نیز در اختیار ما قرار گرفت
بچه‌ها سنگ تمام گذاشته‌اند
شیری، عضو هیئت امنا و فرزند یکی از بیماران جذامی است. او در ارتباط با حضور پرشور جوانان در مسجد می‌گوید: آن‌طور که می‌گویند در گذشته در این مسجد تعداد بیماران جذامی بسیار زیاد بوده، اما رفته رفته روزگار آنها را کم کرده، طوری که امروز شاید ۴۰ بیمار باقی مانده باشند. او ادامه می‌دهد: بیشتر کسانی‌که به مسجد می‌آیند فرزندان این بیماران هستند که هریک برای خود تشکیل خانواده داده و هر سال محرم‌ها هم در همین مسجد عزاداری می‌کنند.
هیئت پرشور علی بن‌ابی‌طالب(ع)
وی می‌گوید: هیئتی که در این مسجد در ایام عزاداری فعالیت می‌کند نیز یکی از قدیمی‌ترین هیئت‌های منطقه است که متشکل از بیماران جذامی و فرزندان آنهاست و معمولا به دو شکل آذری و فارسی عزاداری می‌کند.
همه از حال هم خبر داریم
شیری ادامه می‌دهد: در این مسجد برخلاف دیگر مساجد که محل تردد افراد مختلف جامعه است فقط قشر خاصی مراجعه می‌کنند و این باعث شده همه یکدیگر را بشناسند و از حال هم خبر داشته باشند.
آیت‌ا...فقیه سبزواری هم کمک کردند
جهانی به سال ۱۳۴۰ می‌رود زمانی‌که نخستین و قدیمی‌ترین جذامی‌ها قصد داشتند مسجد کنار آسایشگاه‌های خود را با نام علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) احداث کنند. او از جلال عظیمی به عنوان یکی از مهم‌ترین افراد در جمع جذامیان یاد می‌کند و می‌گوید: عظیمی با کمک چندنفر دیگر برای احداث بیمارستان تلاش می‌کرد و آیت‌ا... فقیه سبزواری نیز در این خصوص کمک‌های قابل توجهی داشتند.
خرج مسجد از حقوق‌های ۷۰ هزارتومانی
جهانی از ارادت خاص بیماران جذامی به عزاداری امام‌حسین (ع) می‌گوید و از تفاوتی که در عزاداری این مکان و دیگر مکان‌هاست حرف می‌زند، از سادگی و خلوص دل بیمارانی که هریک زندگی بسیار سخت و توام با تنهایی و رنج را پشت سر گذاشته‌اند، از اشک‌هایی که بی‌ریا می‌ریزد و کمک‌هایی که در حدود حقوق‌های ۶۰، ۵۰ هزارتومانی آنهاست.
به یکی از بیماران جذامی که کنارمان نشسته اشاره می‌کند و می‌گوید: خودتان بگویید وقتی این آقا از ۷۰ هزارتومان حقوقش به مسجد کمک می‌کند چه احساسی به شما دست می‌دهد، حالا فکر کنید همه بیماران با همین مستمری ناچیز، این مسجد و مراسم و عزاداری‌ها را راه‌می‌برند، چون عاشق امام‌حسین (ع) هستند.
همه بیماران با مستمری ناچیزشان، این مسجد و مراسم و عزاداری‌ها را راه‌می‌برند
۳۲ سال پیش‌نماز عاشقی
عکس روحانی مسجد علی بن ابی‌طالب (ع) که روی دیوار مسجد قاب گرفته شده است، توجهم را به خود جلب می‌کند. شیری در این رابطه می‌گوید: حاج‌آقا تاجیان قدیمی‌ترین پیش‌نماز در این مسجد بود که تا سال گذشته هم خود و هم شاگردان حوزه علمیه مشهد نمازشان را در این مسجد اقامه می‌کردند تا دو سال گذشته که به‌رحمت خدا رفتند.در حال خارج شدن از مسجد به حلقه‌های عزاداری که تنگ‌تر و تنگ‌تر می‌شوند نگاه می‌کنم و «یاحسین (ع)»هایی که از جنس دیگری فریاد می‌شوند...
*این گزارش یکشنبه، ۱۲ آذر ۹۱ در شماره ۳۲ شهرآرامحله منطقه ۴ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
